Wie is Jean Tirole, de Nobelprijswinnaar voor de economie?


Weinig mensen zullen zijn naam eerder gehoord hebben. Maar de Fransman Jean Tirole werd vandaag onderscheiden met de 'Nobelprijs' voor de economie - althans, zo wordt de jaarlijkse prijs van de Zweedse Rijksbank kortweg meestal genoemd. Wie is hij? We vroegen het economieredacteur Jan Kleinnijenhuis.


Waar hadden we Jean Tirole van kunnen kennen?

Tirole heeft onderzoek gedaan naar de macht van bedrijven in bepaalde segmenten van de economie. Dat is een cruciaal onderwerp. Om het even heel schematisch te zeggen: voor zijn onderzoek kende de economische wetenschap twee soorten markten. Aan de ene kant perfecte concurrentie, met allemaal kleine bedrijfjes, die geen invloed hebben op de markt als geheel. En aan de andere kant een monopolie, waarin er maar één bedrijf opereert in een bepaalde sector.

De meeste markten voldoen niet aan dat ideaalbeeld. Het zijn bijvoorbeeld oligopolies. Neem de bankensector in Nederland. Die wordt gedomineerd door vier banken, en die domineren de markt. Het is niet zo dat jij geen nieuwe markt kunt beginnen, maar dan heb je weinig in de melk te brokkelen.

Veel overheden willen ervoor zorgen dat markten zich meer bewegen in de richting van perfecte concurrentie, dat is uiteindelijk beter voor bijna iedereen. Tirole heeft veel speltheoretisch en contracttheoretisch onderzoek gedaan naar hoe toezichthouders en grote spelers zich gedragen als bepaalde maatregelen worden genomen. En hoe je dus de resultaten die je wilt bereiken daadwerkelijk kan bereiken.


Belangrijk. Maar niet heel sexy.

Dat geldt voor wel meer Nobelprijzen economie. Vaak worden doorbraken binnen het vakgebied beloond. Maar die staan vaak ook ver af van de grote maatschappelijke debatten over economie: hoe lossen we de crisis op, hoe scheppen we meer werkgelegenheid?


Toch waren er de afgelopen jaren ook economen als Sedlacek en Piketty, die zich juist in het publieke debat mengden. Maken die geen kans?

Piketty maakt zeker kans. Over tien of vijftien jaar. Hij heeft een invloedrijke theorie gelanceerd, die in het vakgebeid niet onomstreden is. Het boek is net uit, nu begint het hele circus van testen van de resultaten en wetenschappelijke discussies. Dat is wetenschap: collega's moeten eerst ruim de tijd krijgen om een theorie te testen, en er gaten in te schieten.


Neemt het Nobelcomité zelf wel eens stelling in grote economische debatten?

Een Nobelprijs voor de vrede is bijna per definitie een stellingname. Bij de economie zie ik eerder dat ze dat proberen te vermijden. Vorig jaar kregen drie economen de prijs, voor hun onderzoek naar financiële markten. Twee van die drie, Fama en Shiller, staan in de meeste debatten lijnrecht tegenover elkaar. Maar het Nobelcomité vond het onderzoek van allebei heel interessant, zonder dat ze partij wilden kiezen.


Blog Trouw, 13-10-2014

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB