Sam Altman (OpenAI) speelt hoog spel

[bijlinda]

Hoe Sam Altman met 1.000 miljard zijn OpenAI álles wil laten doen


Sam Altman, de ceo van OpenAI, speelt hoog spel. Nooit geziene bedragen zet hij in om de AI-race, die hij zelf drie jaar geleden ontketende, verpletterend te winnen.


“The winner takes it all.” Het is een leidend principe in de digitale economie. Van zoekrobots over sociale media tot streamingplatformen: de grootste speler gaat telkens met het leeuwendeel van de winst lopen. Het nummer twee of drie in de sector is doorgaans nog rendabel, daarna wordt het vaak vechten om te overleven.

Het is een wijsheid die Sam Altman goed in zijn oren knoopte. Sinds hij met zijn OpenAI eind 2022 met ChatGPT het eerste Large Language Model op de markt gooide, kwam er op het digitale strijdtoneel een groot nieuw front bij: artificiële intelligentie. Concurrenten van OpenAI reageerden snel en lanceerden hun eigen ChatGPT’s zoals Gemini, Perplexity, Copilot en Grok. Sommige van die concurrenten beschikken over heel diepe zakken om hun AI-avonturen te financieren, anderen moeten net als OpenAI met de pet rond om geld op te halen.

Altman zet nu alles op alles om de absolute winnaar in de AI-race te worden. In zijn redenering wordt de winnaar degene die het meest rekenkracht kan inzetten. Een redenering die gegroeid is uit zijn frustraties van de voorbije jaren. Bevoorrechte partner Microsoft stelde nooit genoeg capaciteit ter beschikking en dat zette een rem op zijn ambities. De duidelijke opdracht is nu koste wat het kost zoveel mogelijk rekenkracht vergaren. OpenAI stoot daarbij op twee hinderpalen: snel genoeg aan voldoende AI-chips geraken en nog belangrijker: voldoende geld vinden om al die extra rekenkracht te betalen.

De bedragen in de AI-strijd vormen dan ook het grote verschil met vorige digitale wedlopen. Ging het in de streamingoorlog of de strijd om de beste zoekrobot nog om maximaal enkele miljarden dollars, dan spreken we in de AI-oorlog van honderden miljarden dollars. De cijfereenheid waarmee we de kracht van een AI-datacenter aangeven is het elektriciteitsverbruik, uitgedrukt in gigawatt of 1.000 megawatt. Een gigawatt stemt overeen met wat één kernreactor aan elektriciteit produceert. OpenAI schat de kostprijs van een datacenter van één gigawatt boven de 50 miljard dollar. Meer dan de helft van de investering voor zo’n datacenter – dat makkelijk meerdere vierkante kilometers in beslag neemt – gaat naar de AI-chips van Nvidia.


Creatieve methodes

OpenAI, dat drie jaar geleden amper geld verdiende, plant de komende jaren 23 gigawatt aan datacenters, waarmee een investeringsbedrag gemoeid is van meer dan 1.000 miljard dollar. OpenAI hanteert creatieve methodes om dat geld bijeen te scharrelen. De voorbije weken verraste Altman met de aankondiging van allerlei kruisparticipaties. Altman verschuift het risico hierdoor deels naar de leveranciers, die mee in het bad getrokken worden. De meest opmerkelijke deal was die met Nvidia, dat nagenoeg een monopolie bezit op de productie van AI-chips die worden gebruikt voor de training van Large Language Models (LLM’s), de fase waar het meeste geconcentreerde rekenkracht voor nodig is. De komende jaren gaat Nvidia 100 miljard dollar aandelen kopen van OpenAI, waarvan de waarde nu op 500 miljard dollar wordt geschat.

Nvidia neemt hiermee een risico als OpenAI zijn belofte niet kan waarmaken, maar geeft tegelijkertijd financiering aan zijn grootste klant en kan zo blijven groeien. Nog opvallender is dat een week na die deal chipproducent AMD, dat ook meer AI-chips wil maken, een contract sloot waarbij AMD voor 6 gigawatt vermogen aan chips zal leveren aan OpenAI. De deal bepaalt ook dat OpenAI in ruil 10 procent van AMD – een concurrent van Nvidia – kan verwerven. De AMD-overeenkomst dient niet zozeer om OpenAI van extra financiële middelen te voorzien, wel van voldoende chips. “Het is moeilijk te overschatten hoe moeilijk het is geworden om voldoende rekenkracht te krijgen”, zei Altman bij het nieuws. “We willen het supersnel, maar het kost wat tijd.” AMD’s chips worden vooral gebruikt voor inference, het draaien van al getrainde AI-modellen, een markt waar Nvidia minder dominant is dan voor training.

Nog een techniek van OpenAI is om de datacenters niet zelf rechtstreeks te financieren zoals Microsoft en Google, maar te leasen bij derde partijen. Zo zal het een groot deel van de 10 gigawatt aan rekencapaciteit in het Stargate project innemen, goed voor een investering van 500 miljard dollar. Stargate is een consortium van Oracle, OpenAI en het financieel krachtige Softbank. Ook bij andere nieuwe datacenters zou OpenAI zoveel mogelijk trachten te leasen. Leasen is voor een partij als OpenAI doorgaans minder risicovol dan datacenters met dure leningen zelf te financieren. Ook bij Microsoft, Alphabet en Microsoft huurt OpenAI servers, waardoor zowat alle grote namen in de techwereld nu betrokken zijn bij de wilde investeringsplannen van OpenAI.

Voor heel wat waarnemers zijn die kruisparticipaties een teken dat de sector een zeepbel vormt. Met “circulaire financiering” voorzien leveranciers zoals Nvidia hun grootste klanten van financiering – een verbloemende term die omschrijft dat de omzet kunstmatig wordt opgeblazen. Wie gelooft dat OpenAI een zeepbel is, verwijst naar de heel lage inkomsten die OpenAI nu genereert, ondanks de 800 miljoen gebruikers die het claimt. Dit jaar zou OpenAI 12 miljard dollar inkomsten boeken, wat veel te weinig is voor een bedrijf dat binnen enkele jaren wellicht aan meer dan 100 miljard aan kosten per jaar zal zitten. Behalve leasing van de datacenters en de torenhoge lonen voor AI-specialisten volgen ook de hoge elektriciteitsfacturen, aangezien OpenAI jaarlijks bijna twee keer het elektriciteitsverbruik van België zal verbruiken.

Altman rekent erop dat de inkomsten in de toekomst fors de hoogte ingaan. Hij weet dat reuzen als Netflix, Google of Facebook ook jarenlang verlieslatend waren. Pas enkele jaren nadat ze de koppositie hadden verworven, volgden de inkomsten. Meta haalt nu 164 miljard aan inkomsten binnen, Alphabet zelfs 350 miljard dollar. Als OpenAI ooit aan evenveel inkomsten als Meta geraakt, kan het zelfs met deze kosten rendabel zijn.


Jony Ive

De strijd om de meeste rekenkracht lijkt OpenAI voorlopig te zullen winnen. Maar wat gaat het met die nog nooit geziene rekenkracht doen om dergelijke gigantische inkomsten binnen te halen?

Wel, je zou beter de vraag stellen: wat gaat Altman niet doen? Noem een omvangrijke markt in de digitale wereld, en Sam Altman blijkt er plannen voor te hebben: e-commerce, sociale media, consumentenhardware, besturingssystemen, browsers, bedrijfsdiensten.

Consumentenhardware? OpenAI wil zijn AI vaste vorm geven in een nieuw soort apparaat dat Jony Ive, de legendarische ontwerper van onder meer de iPod en de iPhone, aan het ontwikkelen is: een digitale assistent die altijd meeluistert en klaarstaat om te helpen. Volgens recente geruchten is het toestel ongeveer zo groot als je handpalm en bevat het een microfoon en camera, maar geen beeldscherm.

OpenAI kocht in mei Io, het bedrijf van Ive, voor 6,5 miljard dollar (zijn zoveelste grote gok). Een gegarandeerd succes is het allerminst, een aantal pogingen om rond generatieve AI een consumententoestel te bouwen, zijn al mislukt, zoals de AI Pin van het inmiddels opgedoekte Humane. Maar als iemand een AI-assistent voor het grote publiek kan bouwen waar veel mensen geld voor betalen, dan lijkt de combinatie van OpenAI en Ive toch erg goed geplaatst.

Nog een enorme markt: besturingssystemen. “In de komende jaren willen we dat ChatGPT meer wordt zoals een besturingssysteem, waar je komt om apps te gebruiken”, vertelde Nick Turley, hoofd van ChatGPT, deze week aan de technieuwswebsite Techcrunch. De eerste stap in dat plan werd zonet genomen: OpenAI toonde hoe zeven apps (waaronder Spotify en Canva) kunnen draaien binnen ChatGPT en daar aangestuurd worden via chat. Het idee: om een mooie poster te ontwerpen in Canva, hoef je die app niet meer te leren gebruiken – geef wat simpele instructies in gewone taal aan ChatGPT en die zal de ontwerp-app voor jou bedienen.

“We kunnen niet alles zelf bouwen”, zegt Turley, “daarom is het zinvol om partners te zoeken”. Partners die dan wel afhankelijk worden van OpenAI om hun eigen klanten te bereiken. Het heeft Microsoft in de jaren 80 en 90 groot gemaakt. En OpenAI overweegt zelfs om app-ontwikkelaars te laten betalen voor de gunst om in ChatGPT te mogen draaien.

Haast tegelijkertijd lanceerde OpenAI een eigen sociaal medium: Sora is een soort Tiktok, maar dan met alleen AI-gegenereerde video’s afkomstig van de nieuwe Sora 2 videogenerator. Het is in de VS voorlopig een overweldigend succes, al zijn tv- en filmbedrijven niet echt gelukkig met de manier waarop OpenAI gebruikers toelaat om hun auteursrechten en merkenrechten te schenden.

Er zijn ook koppige geruchten dat OpenAI aan een eigen webbrowser werkt, om die van grote rivaal Google te bekampen.


E-commerce

Van één grote markt is OpenAI voorlopig uitdrukkelijk afgebleven: een platform voor advertenties is ChatGPT voorlopig niet. Sam Altman heeft gezegd dat hij daar, als “esthetische keuze” tegen gekant is. Hij meent ook dat mensen ChatGPT minder zullen vertrouwen als ze vrezen dat koop-adviezen beïnvloed worden door reclame. Maar hij heeft de deur niet helemaal dichtgeslagen. ChatGPT, met zijn 800 miljoen gebruikers, wordt wel een platform voor e-commerce. Eind vorige maand kondigde OpenAI “Instant checkout” aan: als ChatGPT je een product aanbeveelt, kun je het meteen ook kopen en betalen – waarbij OpenAI ongetwijfeld een premie opstrijkt.

En in de voorbije dagen introduceerde het bedrijf AgentKit: een omgeving waarin bedrijven hun eigen AI agents – dat zijn AI-systemen die binnen bepaalde grenzen zelfstandig kunnen handelen – kunnen ontwikkelen. Agents zijn dit jaar de grootste hype op het vlak van AI. Hoeveel geld daarmee te verdienen valt? De vaak goed geïnformeerde nieuwssite The Information schreef eerder dit jaar dat OpenAI concrete plannen heeft om AI-agents per maand te verhuren als virtuele werknemers – een AI-agent die programmeert, zou worden aangeboden voor 10.000 dollar per maand, een virtuele werknemer van “doctoraatsniveau” voor 20.000 dollar per maand.


Heilige graal

OpenAI heeft die bedragen nooit bevestigd. Maar als alleen maar de grote tech-bedrijven naast elke software-ontwikkelaar één AI-programmeur aan het werk zetten, gaat het om honderdduizenden AI-agents in de VS alleen. AI-agents die programmeren, dat is weliswaar een potentieel lucratieve niche waarin Anthropic (een AI-bedrijf opgericht door oudgedienden van OpenAI) momenteel sterker staat dan OpenAI. Maar met het in augustus gelanceerde GPT-5-taalmodel hoopt OpenAI de kloof met Anthropic te hebben gedicht.

De ambities van OpenAI gaan veel verder dan agents. Het officiële bedrijfsdoel van OpenAI is nog steeds het ontwikkelen van Artificial General Intelligence (AGI) “op een manier die de hele mensheid ten goede komt”. En AGI definieert Altman als een AI die “mensen overtreft in het meeste economisch waardevolle werk”. Begin dit jaar zei Altman dat OpenAI intussen heeft uitgedokterd hoe het AGI kan ontwikkelen. Op heel korte termijn hoopt Sam Altman dus AI te kunnen leveren die haast elke job zo goed als integraal kan overnemen. Als OpenAI als eerste die heilige graal van AGI bereikt, gaan de geldsluizen echt open.


Blog DS, 10-10-2025 (Dominique Deckmyn - Stijn Decock)