Nul verkeersdoden in Helsinki

[bijlinda]

Verkeersbeleid Helsinki werpt vruchten af: nul verkeersdoden in een jaar tijd


In de hoofdstad van Finland overleed er een jaar lang niemand in het verkeer. Dat gebeurde nog niet eerder.


Een ongekende primeur voor de Finse hoofdstad Helsinki: in de afgelopen twaalf maanden, sinds augustus 2024, vielen er in de stad welgeteld nul verkeersdoden. Geen kleine prestatie voor een Europese hoofdstad, en volgens experts het gevolg van het zogeheten ‘Vision Zero’-beleid, dat in meerdere Europese steden wordt nagestreefd – ook in Nederland.

Tussen 1980 en 1994 was het jaarlijks aantal verkeersdoden in Helsinki nooit lager dan zeventien, met een dieptepunt van dertig in 1983, blijkt uit cijfers van de gemeente. Die statistieken staan in schril contrast met de cijfers van de afgelopen jaren: sinds 2006 lag het aantal nooit hoger dan tien.

In heel 2019 overleed in Helsinki één automobilist en verder niemand. Maar dat er over een periode van twaalf maanden helemaal geen verkeersslachtoffers vielen, gebeurde nog niet eerder. Dagelijks maken zo’n 1,5 miljoen mensen gebruik van het verkeer in de stad, meldt Politico.


Lagere snelheid, minder auto’s

Het succes is volgens de verkeersveiligheidstaskforce van de gemeente toe te schrijven aan verschillende factoren. De belangrijkste daarvan is het verlagen van de maximumsnelheid op veel wegen in en om de stad: in 2000 van vijftig naar veertig kilometer per uur, en sinds 2021 naar dertig kilometer per uur.

Daarbij wordt vooral gekeken naar extra kwetsbare gebieden, zoals woonwijken en schoolzones. Verschillende studies laten zien dat zo’n verlaging het aantal ernstige ongelukken drastisch kan terugdringen. Ook handhaaft de gemeente de nieuwe snelheidslimieten nauwlettend, met zeventig geavanceerde snelheidscamera’s.

Daarnaast investeerde Helsinki in betere infrastructuur voor fietsers en voetgangers. Tevens werd het openbaar vervoer verbeterd, met nieuwe verbindingen en extra investeringen. Bovendien werden wijken ‘autoluw’ gemaakt door bijvoorbeeld wegen te versmallen. Dit heeft als gevolg dat mensen simpelweg minder vaak de auto pakken, waardoor er ook minder verkeersongelukken gebeuren.


Europees succes

Andere Europese steden implementeerden de afgelopen jaren vergelijkbare maatregelen. De Noorse hoofdstad Oslo bijvoorbeeld, waar in 2019 geen fietsers of voetgangers om het leven kwamen. Ook in Nederland streven verschillende steden naar een autoluwe binnenstad, en gemeenten experimenteren met het verlagen van de maximumsnelheid.

In Amsterdam geldt sinds december 2023 op veel wegen een verlaagde snelheidslimiet van dertig kilometer per uur. In juni publiceerde de gemeente Amsterdam cijfers waaruit bleek dat het aantal ongelukken tussen motorvoertuigen op zulke dertigkilometerwegen met 11 procent was afgenomen, en tussen motorvoertuigen en fietsers of voetgangers met 15 procent.


Nederland blijft achter

Over het algemeen neemt het aantal verkeersdoden in de Europese Unie af, maar lang niet alle steden liggen op koers om Europese verkeersveiligheidsdoelstellingen te halen. De gemeente Berlijn (ruim 3,8 miljoen inwoners) sloeg dit jaar alarm nadat er in 2024 maar liefst 55 verkeersslachtoffers vielen.

In Nederland is Rotterdam (qua inwonertal vergelijkbaar met Helsinki) steevast een van de onveiligste gemeenten als het op verkeersongelukken aankomt; in 2023 overleden in de Maasstad veertien personen in het verkeer. Sinds juni is de maximumsnelheid op 115 Rotterdamse straten verlaagd van vijftig naar dertig kilometer per uur.

Het aantal verkeersslachtoffers blijft in Nederland sowieso al sinds 2010 ruwweg gelijk. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) wijt die trend deels aan de vergrijzing, waardoor er meer kwetsbare ouderen deelnemen aan het verkeer. Maar de SWOV ziet ook dat het rijgedrag verslechtert (zoals telefoongebruik achter het stuur of rijden onder invloed), dat de infrastructuur op veel plekken nog te onveilig is, en dat handhaving van de verkeersregels nog vaak ontoereikend is.

Ook niet onbelangrijk: in 2024 waren fietsers de grootste groep verkeersslachtoffers in Nederland, met 246 van in totaal 675. Fietshelmen kunnen helpen dat aantal terug te dringen, maar volgens de SWOV draagt minder dan 5 procent van de Nederlandse fietsers een helm. Ter vergelijking: in Helsinki lag dat aantal in 2020 op 64 procent.


Blog Trouw, 05-08-2025 (Roelant Frijns)