"Wat ik in Gaza deed, was verkeerd”

[bijlinda]

Yuval Green verliet het Israëlische leger: “Ik had geen uitvluchten meer. Wat ik in Gaza deed, was verkeerd”


Yuval Green besloot al in het najaar van 2023 dat hij ontslag zou nemen uit het Israëlische leger. Maar toen kwam de aanval van Hamas. “Als medic kon ik mijn vrienden op dat moment niet in de steek laten.” Hij trok enkele maanden mee naar Gaza. Wat hij daar zag en deed, zou zijn morele grenzen ver overschrijden.


“Het viel niet meer te rijmen: wandaden aanklagen en tegelijk je lijf geven aan het leger dat die wandaden begaat.” Zo dacht Yuval Green er twee jaar geleden al over. Hij had zijn dienstplicht vervuld en was reservist geworden in het Israëlische leger. Maar intussen had hij een vriendin die in de vredesbeweging actief was, en begon zijn geloof te wankelen. Toen hij eind 2023, op zijn 27ste, werd opgeroepen om te vechten in Zuid-Gaza, had hij net zijn ontslagbrief geschreven om zich af te melden als reservist. Uit trouw aan zijn eenheid besloot hij toch te gaan. Als combat medic zou hij zorg verlenen als er gewonden zouden vallen, maar verder zou hij dezelfde wapens en opdrachten krijgen als de andere leden van de gevechtseenheid.

De twijfel begon snel te knagen, vertelt hij aan de telefoon in Jeruzalem (voor dit interview hebben we twee lange telefoongesprekken met hem gevoerd). “De gruwel van Gaza stond in de sterren geschreven. Israëlische media en politici demoniseren Palestijnen al jaren. Voor we Khan Younis binnentrokken, praatten mijn medesoldaten over ‘heel Gaza wegvegen’. Vlak voor ze ons naar het front stuurden, sprak Ezra Yachin ons toe, een oud-lid van de Lehi-militie, die destijds door de Britten als terreurgroep werd bestempeld. Hij vertelde over zijn deelname aan het bloedbad van Deir Yassin in 1948: Lehi maakte toen meer dan honderd burgers af in dat Palestijnse dorp. Hij schilderde die massale slachtpartij af als een heroïsche overwinning. Zo wilden de officieren ons motiveren. Het was tekenend voor de mindset waarmee we Gaza binnentrokken.”


Waarom hebt u zich toen nog niet teruggetrokken uit het leger?

“Twee redenen: mijn eenheid ligt me na aan het hart. Als medic sta ik in voor de gezondheid van mijn medesoldaten en ik kon het niet over mijn hart krijgen om hen met een groentje het veld in te sturen. Ten tweede twijfelde ik aan mezelf: misschien had ik ongelijk en hadden we toch driest geweld nodig om onze veiligheid te herwinnen. Zo ging ik Khan Younis binnen, zo’n vijftig dagen na 7 oktober, vol twijfels. Ik dacht, dit klopt niet: we slachten zowel de Palestijnen als de gijzelaars af. Dus trok ik rode lijnen voor mezelf: als Israël een gijzelaarsdeal zou weigeren, is het duidelijk dat ze oorlog willen en stap ik eruit. Twee, drie dagen na aankomst hoorden we op de radio dat Netanyahu zo’n akkoord had afgewezen. Toen brak er iets in mij. Ik besefte dat ik deel uitmaakte van een oorlogsmachine. Het was een van de zwaarste momenten uit mijn leven.”


Waarom was het zo moeilijk om dat onder ogen te zien?

“Omdat het mijn vrees bevestigde. Ik had geen uitvluchten meer, wat ik deed was verkeerd. De terroristen die Israël waren binnengedrongen, moesten uitgeschakeld worden, maar wat het Israëlische leger in Gaza doet, is even erg als de terreur van Hamas. Zoveel slachtoffers maken is gewoon onmenselijk.”

“Het geweld wordt in stand gehouden door extremisten, om Gaza opnieuw te bezetten. Veiligheid heeft er niets mee te maken. Veel Israëli’s geloven nog steeds in de noodzaak van de oorlog, maar dat is onzin. We hadden de oorlog een week na 7 oktober al kunnen beëindigen en alle gijzelaars kunnen vrij krijgen met een deal. Maar op het terrein sprak niemand over de gijzelaars, nooit! We vielen Gaza binnen als een bulldozer, alles draaide om wraak en vernietiging. Deze oorlog ging nooit om de ontvoerde Israëli’s.”


Zag u ook aan de gebruikte tactieken dat de oorlog niet om de gijzelaars draaide?

“We gebruikten speciale explosieven om tunnels op te blazen. Officieren waarschuwden dat we onze wachtposten moesten verlaten, omdat de tunnels eronder lagen en alles kon instorten. Ik slikte een cynische opmerking in: hoe gaan die bommen de gijzelaars herkennen? Want we wisten dat ze in de tunnels zaten. Velen van hen zijn gestorven door toedoen van het Israëlische leger. Nick Beizer en twee andere gijzelaars kwamen om door koolstofmonoxide, een giftig gas dat vrijkomt bij die bombardementen. Bommen maken geen onderscheid tussen vriend en vijand, ze doden gewoon.”


Hoe ziet het dagelijkse leven van een reservist-paracommando in Gaza eruit?

“Veel op wacht staan, uitkijken naar een vijand die ik nauwelijks zag. Het meest confronterende voor mij was dat we Palestijnse huizen in wachtposten moesten veranderen. Dan moet je letterlijk alle spullen van de bewoners uit het raam gooien. Ik werd er misselijk van dat we zoveel kapot maakten van mensen die al niets hadden. Maar veel soldaten gingen nog verder: souvenirs stelen, graffiti spuiten, vandalisme. We discussieerden daar constant over.”


De Tiktok-videos waarin soldaten poseren met kleren van Palestijnse vrouwen zijn berucht geworden.

“In het begin vreesde iedereen nog voor zijn leven en lieten de soldaten hun smartphone thuis. Maar al snel maakten ze continu foto’s en filmpjes. Dat die op sociale media werden gepost, is vooral iets van na mijn tijd, ik was er alleen de eerste maanden. Maar ze speelden inderdaad met lingerie, tekenden snorren op familiefoto’s en geboortecertificaten. Het was complete waanzin, onze commandant besloot bijvoorbeeld dat we Chanoeka zouden vieren door massaal in de lucht en in het rond te schieten. De hele eenheid deed mee – zinloos en pure munitieverspilling.”


Hebt u gezien hoe ongewapende burgers zinloos werden gedood?

“Nee, dat krijgen de meeste reservisten in Gaza niet te zien. Het meest dramatische wat ik zag, waren lijken die aangevreten werden door katten. De reguliere soldaten knappen het vuile werk op, die zijn veel gedisciplineerder dan wij. Zij zijn volledig verweven met het militaire systeem en zullen nooit met buitenlandse journalisten praten.”


Wat heeft u dan wel het hardst geraakt?

“De totale vernietiging. We hebben Gaza veranderd in een apocalyptisch decor. Vrienden van mij kwamen onlangs terug en vertelden dat hun missie er louter in bestond gebouwen te vernietigen, zonder link met terreur. Omdat ze zogezegd op een strategische locatie stonden, werden hele wijken weggevaagd. Naast de ontelbare burgerdoden is dat volgens mij onze grootste misdaad: we hebben een land totaal verwoest. Stel je voor dat elke plek die je ooit hebt gekend, volledig is weggevaagd, dat niets uit je herinneringen nog tastbaar is. Dat is domesticide: het vernietigen van een thuis. En dat is precies wat we doen.”


Beschouwt u wat er gebeurt in Gaza als genocide?

“Juridisch gezien ben ik daar eigenlijk niet zeker van. En het is al ontzettend erg dat ik je vraag niet volmondig met ‘nee’ kan beantwoorden. Maar ik vind dat debat over de term ‘genocide’ eigenlijk nefast, want het leidt af van dringendere zaken. Er gebeuren gruwelijke misdaden in Gaza – massamoord, domesticide – daar twijfel ik geen seconde aan. Als Israël die genocidezaak wint met juridische truken, kan het vervolgens gewoon doorgaan met de slachtpartij. Dat is het echte gevaar.”


Na zo’n vijftig dagen als reservist in en rond Khan Younis besloot u om dienst te weigeren. Wat gaf de doorslag?

“Eind januari beval onze commandant ons om een huis waar we verbleven hadden, in de as te leggen. Ik vroeg hem waarom, en zijn uitleg sloeg op niets. Ik stond dus op het punt een oorlogsmisdaad te begaan. Ik zei: ‘Als jullie dit doen, vertrek ik en zien jullie mij nooit meer terug.’ Ze staken het huis in brand, en daarna nog vier of vijf andere. De volgende dag stapte ik in een jeep en verliet ik Gaza. Niemand maakte er echt een punt van, het was bijna frustrerend hoe eenvoudig het was. Ik had me voorbereid op een gevangenisstraf, maar tegenwoordig zijn ze vooral streng voor reservisten of dienstplichtigen die niet opdagen als ze opgeroepen worden. Ik had al 100 dagen gediend – de eerste vijftig buiten Gaza – ik denk dat ze daarom mild waren.”

“Ik had vijftig dagen voor mijn leven gevreesd, existentiële conflicten met mijn vrienden en mezelf uitgevochten en was diep teleurgesteld in het instituut dat ik mijn jeugd had gegeven. Plots was ik thuis, leeg en verloren.”


Dat u ondanks uw bezwaren toch had besloten om de wapens op te nemen, had ermee te maken dat het leger zo’n belangrijk onderdeel is van de Israëlische cultuur, vertelde u eerder. Hoe uit zich dat?

“Dienen in het leger is de hoogste waarde in Israël, niet familie of solidariteit. Je legerdienst bepaalt je sociale positie, veel meer dan je diploma of job. Mijn vader vraagt sollicitanten eerst waar ze gediend hebben. Onze helden zijn allemaal generaals of militaire leiders. Drie van onze recente premiers zaten bij Sayeret Matkal, dé elite-eenheid van het Israëlische leger. Dat is ontzettend gevaarlijk. Natuurlijk is een leger noodzakelijk om de samenleving te beschermen, maar het mag nooit het allerhoogste ideaal worden. Zelf wist ik al voor mijn legerdienst dat het Israëlische leger verschrikkelijke dingen deed. Maar dat woog niet op tegen mijn hardnekkige geloof in het leger. Achteraf gezien was ik geïndoctrineerd.”


Hoe gaan jonge Israëli’s daarmee om?

“Het legt een enorme druk op hen. Al in het middelbaar moet je militaire testen afleggen, om te bepalen hoe sterk of moedig je bent. De drang om ons als soldaat te bewijzen, wordt er echt ingepompt. Zelf worstel ik daar nu ook mee. Ik sta achter mijn keuze, maar vind het moeilijk dat ik me niet meer kan bewijzen.”

“Veel jongeren denken dat ze het leger van binnenuit kunnen veranderen. Maar we leven in een leugen. De meeste Israëli’s weten niets over wat ons leger écht doet in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Van alle volkeren ter wereld weten Israëli’s het minst over het Israëlisch-Palestijnse conflict. Toen ik de sciencefictionroman 1984 las, dacht ik: ‘Zo overdreven, zo blind kan een samenleving nooit worden.’ Maar dat is exact wat er met Israël gebeurd is. We slikken wat de regering zegt, ook al liegt die ons constant voor. Zij zijn de echte verraders, de antizionisten.”


Wat brengt de nabije toekomst voor u en uw organisatie ‘Soldiers for the Hostages’, waarmee u ex-soldaten samenbrengt die zich uitspreken tegen het conflict?

“Ik dacht dat werken met dienstweigeraars iets zou veranderen, maar onze regering spuugt op ons. Op korte termijn zal het dus niets uithalen, een pijnlijk besef van de voorbije weken. Na de oorlog wil ik een nieuwe organisatie oprichten om dienstweigeren normaal, zelfs cool te maken. Nu bescherm ik als vrijwilliger Palestijnen op de Westoever tegen kolonistengeweld, en mobiliseer ik mensen om de vrijlating van de gijzelaars te eisen. Dat is volgens mij de beste manier om het regime van Netanyahu neer te halen. De oorlog in Gaza zal niet op het slagveld beëindigd worden, maar door verschuivingen in Israël zelf. Zijn coalitie wankelt, dat is het begin van het einde.”


Waarom maakt u niet gewoon uw opleiding geneeskunde af?

“Uit schuldgevoel. Ik was in Gaza en maakte deel uit van een van de ergste misdaden uit de Israëlische geschiedenis. Dat kun je niet zomaar naast je neerleggen. Ik was het er niet mee eens, maar ik was erbij. Vóór de oorlog hielp ik de bezetting mee in stand houden. Dat zijn de feiten, en daar moet ik verantwoording voor afleggen.”


Blog DS, 25-07-2025 (Willem De Maeseneer)