Schoolpoortkamperen

[Inne.Vets]

Dit is echt schandalig. Wat men wel niet moet doen om te zorgen daat je kinderen van degelijk onderwijs kunnen genieten. Als ik in Brussel zou wonen of een van de andere steden waar dit zo gebeurt, zou ik verhuizen. Dit kan toch echt niet meer.
Zo lang moeten kamperen. Of je werkt ergens aan een kleuterschool maar mag je kind er niet naat toe brengen omdat je niet dicht genoeg bij die school woont. Dit is gewoon grote onzin.
Om te denken dat België geëvolueerd is. Als ik dit lees betwijfel ik dit toch.
Mijn zus zei nog van als je daar een school open doet, verdien je meer dan je kost. Als er daar nu al zo een rijen staan.

[Barst]

TRENDY SCHOOLKAMPEREN


Ja, dan voel je je toch een beetje lullig. De hele zondag heb je om het uur je ommetje gemaakt voorbij die gesloten schoolpoort - je vertikt het om er als eerste te gaan zitten, jij zult niet degene zijn die die infernale spiraal op gang trekt, maar als er een andere rondcirkelende ouder zou bezwijken onder de stress, dan ben jij er als de kippen bij. En ja hoor, om drie uur is het zover. Een halfuur eerder was er nog niemand, maar opeens staan er dertien ouderparen. Ze hebben al een lijst gemaakt. Er zijn twintig plaatsen, wordt gefluisterd. Nee, tien. Nee, zesentwintig. Andere ouders zullen zich mogen haasten, als je ziet hoe snel het gaat. En jazeker, amper een uur later zitten er tweeëntwintig voor de deur. Zullen we een bordje met 'volzet' maken? Jammer voor hen die later komen, maar ze waren gewaarschuwd. Wie niet weet dat hij moet kamperen om zijn kind in te schrijven, ha! - die is echt wel van de wereld los.


Maar dan wordt het acht uur, negen uur, tien uur, elf uur, en geen enkele ouder meldt zich nog aan. Zelfs niet even, om ontmoedigd weer af te druipen. En als je om vijf uur 's ochtends wakker wordt, zwetend onder die idiote alpinopet, mijmerend over hoeveel comfortabeler een strandstoel aanvoelt op een strànd, dan zit je er nog altijd maar met vijfentwintig. De laatste plaats op de lijst blijft leeg. Of nee, toch niet: om zeven uur wandelt er een moeder binnen. Op het normale openingsuur van de school. En ze schrijft haar dochter doodleuk in. Zonder te kamperen.

Dat betekent... wat? Dat wij hier zestien uur lang voor niets gezeten hebben?!

Nodeloos schoolkamperen, wij waren zeker niet de enigen die er afgelopen weekend mee te maken kregen. Een vriendin die zondag sinds vier uur 's middags in een rij stond, meldde maandagochtend gefrustreerd dat er in haar school, na doortocht van de groep kampeerders, nog zeker tien plaatsen vrij waren. Ook zondagmiddag kreeg ik bericht dat er dertig ouders voor een school zaten met achtenveertig plaatsen. Ze zaten er al sinds zaterdagochtend. Al die tijd was er niemand meer bijgekomen.

Op zich vond ik dat niet erg. Het had iets terug-naar-je-eerste-vakantiekamp, al die jonge dertigers die nachtjedoor doen in de buitenlucht, met een pilsje en een zelfgebakken pannenkoek. Maar toch: het roept vragen op over de manier waarop dat schoolkamperen een eigen leven is beginnen te leiden in de hoofden van jonge Vlaamse ouders uit de hogere middenklasse, die met opzet in een oudere, gemengde stadswijk zijn gaan wonen.

Allereerst speelt er natuurlijk het schaarsteprincipe. Het idee alleen dat er weinig plaatsen zijn voor veel gegadigden, zorgt ervoor dat mensen steeds vroeger gaan zorgen dat ze niet uit de boot vallen. Zelfs al blijkt er achteraf van schaarste geen sprake te zijn. Dat gebeurt zeker als er weken voor de inschrijfdatum al reportages gedraaid worden over de eerste die met een mobilhome voor een school is gaan staan. Maar ook de ouders zelf brengen elkaar het hoofd op hol: het kan snel gaan, ga elk halfuur kijken, ik hoor dat ze daar al zaterdag beginnen... Dat er elk jaar bij steeds meer scholen steeds vroeger ouders opduiken, is daardoor perfect voorspelbaar.

Maar schaarste, zelfs ingebeelde, zorgt ook voor een imago van kwaliteit. Waar mensen staan aan te schuiven, moet het goed zijn. Het maakt het risico van te kiezen voor een school zonder kampeerders groter, en omgekeerd vergroot het de aandrang om te gaan kamperen voor een school waarvan je gelooft dat die kwaliteit biedt.

Daarbij komt de heroïek van de kamperende ouder, die ontberingen trotseert om zijn kind het beste onderwijs te bieden. Zelfs al hadden mijn vrouw en ik categoriek besloten dat we zeker niet meer dan één dag zouden kamperen, meer zou bespottelijk zijn, toch keek ik met enige bewondering naar hen die al sinds donderdag of zelfs dinsdag op straat zaten. Dat zijn pas ouders!

Ergens voelde ik me schuldig, alsof ik dat niet voor mijn kind over had. Ik herinner me, toen we de scholen uit de buurt tegen elkaar aan het afwegen waren, dat me regelmatig door het hoofd schoot: 'Daar hoef je niet te kamperen, dus als we die kiezen, lijken we onbetrokken ouders.'

En uiteraard kun je dit niet los zien van de specifieke context van de jonge blanke middenklasse in de oude binnenstad. Mensen die the best of all worlds zoeken: het authentieke van de volksbuurt en het verheffende van de middenklassewaarden, de charme van het buurtschooltje en het exclusieve van een speciaal opvoedingsproject. De angst én de liefde voor allochtonen: mijn kind moet van jongsaf leren dat diversiteit normaal is - maar niet ten koste van zijn taalontwikkeling!

Tel al die zaken samen, en het is niet zo vreemd dat mensen desnoods voor niets zestien uur in de kou gaan zitten. Het schoolkamperen wordt zo haast een rite de passage voor de moderne grootstedelijke ouder. Meer doel op zich, dan het inschrijven zélf.

Tom Naegels is schrijver.


DS, 03-03-2009

[Barst]

PROBLEMEN BENOEMEN


Ouders willen het beste voor hun kinderen. Om dat te bereiken zullen ze tot het uiterste gaan en is rationaliteit lang niet de enige leidraad. Tot ver in de 20ste eeuw noopte het Vlaamse ouders in Brussel om hun kinderen in het Frans naar school te sturen. Kinderen die op hun beurt hun eigen kinderen in het Frans opvoedden en daarmee de language shift qua moedertaal voltrokken. Om dezelfde reden als hun voorouders willen veel nazaten van die verfranste inwoners hun spruiten vandaag dan weer per se naar een Nederlandstalige school sturen. Met acute capaciteitsproblemen voor het Nederlandstalig onderwijs tot gevolg. De waarschuwing van Olivier Maingain dat ze op die scholen niet alleen de leerstof maar ook de 'Vlaamse geest' dreigen te absorberen, lijkt vooralsnog niet veel effect te sorteren.


Naast de verandering van de sociaal-economische verhoudingen tussen Vlamingen en Franstaligen in dit land, vormt de grote toestroom van migrantenkinderen in de Brusselse scholen voor Franstalige ouders allicht een doorslaggevender element. Moesten Nederlandstalige scholen in Brussel in het verleden actief gaan werven bij anderstalige ouders om te overleven, dan trekken ze vandaag precies mee aan door hun hogere drempel voor arme allochtone gezinnen. Het Minderhedenforum beschuldigt het Nederlandstalig onderwijs in Brussel er trouwens van dat het zich doelbewust ontradend opstelt naar deze gezinnen. Nochtans is het zeker niet correct te stellen dat scholen met meer allochtone leerlingen geen goede onderwijskwaliteit kunnen leveren, er zijn genoeg scholen die het tegendeel bewijzen. Maar anderzijds valt het evenmin te ontkennen dat de kloof tussen de schoolprestaties van de eerste en tweede generatie migranten en die van de autochtone leerlingen bij ons tot de grootste in Europa behoort (zie hierover het EU-Groenboek 2008).

Allicht verklaart dit in hoofdzaak waarom we, en niet alleen in Brussel, ouders weerom zagen kamperen voor bepaalde scholen om toch maar zeker te zijn dat ze daar en nergens anders hun kind konden inschrijven. Gewapend met tuinstoelen, mobilhomes, ingehuurde plaatsvervangers en gerechtsdeurwaarders stonden ze dagenlang pal aan de schoolpoort. Een krant noteerde een getuigenis van iemand die nog moest verhuizen vanuit de VS, maar alvast tijdelijk was overgevlogen om mee aan te schuiven, kwestie van de al aangehaalde irrationaliteit betreffende het welzijn van de eigen kroost dik in de verf te zetten. Zeker als je weet dat sommige scholen waar dagenlang tentjes voor de deur stonden, niet eens volzet waren na de eerste inschrijvingsdag.

In Antwerpen is er zo'n school vlakbij mijn huis. Een zucht verderop is de school waar mijn oudste drie kinderen naartoe gaan. Maar daar stond niemand aan te schuiven. De voorzitster van de ouderraad (waarvan ik in alle eerlijkheid vermeld dat ik ermee getrouwd ben) suggereerde me om er volgend jaar ook een paar tentjes op te stellen. Een betere reclame kan je je als school toch niet wensen? Spontaan zullen die tentjes er echter niet komen. De scholen die wel wachtrijen aantrekken, zijn immers niet toevallig scholen die verkiezen om bij de inschrijving geen voorrang te verlenen aan leerlingen uit kansarme gezinnen. Het inschrijvingsdecreet voorziet deze mogelijkheid aan de hand van vijf indicatoren voor gelijke onderwijskansen ofte GOK (de ouders behoren tot de trekkende bevolking; de moeder is niet in het bezit van een diploma secundair onderwijs of van een daarmee gelijkwaardig studiebewijs; de leerling wordt tijdelijk of permanent buiten het eigen gezinsverband opgenomen; het gezin leeft van een vervangingsinkomen; de thuistaal is niet het Nederlands). Het zijn met andere woorden scholen die mikken op een welbepaalde schoolpopulatie. Dat gegeven zal de beleidsmakers wel bekend zijn, vermoed ik. Net als het fenomeen van de zogeheten 'witte vlucht', het nog steeds bovenmatig verlaten van de stad door autochtone inwoners vanaf het moment dat ze een gezin stichten.

Toch kwamen de bevoegde minister en de Antwerpse onderwijsschepen, beiden van socialistische signatuur, in hun commentaar over de wachtrijen niet verder dan een verhaal over de verjonging van onze steden en de capaciteitsproblemen die daar zogezegd uit voortvloeien. Volgend weekend houden de Nederlandse socialisten van de PvdA een congres over integratie met teksten die uitschreeuwen dat de partij de bestaande problemen voortaan haarscherp wenst te benoemen. In Vlaanderen is men daar kennelijk nog steeds niet aan toe.

Bart De Wever is voorzitter N-VA.


DS, 10-03-2009