Britten armer dan Litouwers. Merci Brexit!

[bijlinda]

Britten zijn straks armer dan mensen in Litouwen, voor het eerst durven politici te zeggen hoe dat komt: de brexit


Britse politici durven voor het eerst openlijk te wijzen op de kwalijke gevolgen van de brexit voor de economie van het Verenigd Koninkrijk. Ruim negen jaar na het EU-referendum luiden ze de noodklok. Waren ze lidstaat gebleven, dan zou de economie van het VK in 2035 140 miljard euro groter zijn, blijkt uit berekeningen.


Minister Wes Streeting van Volksgezondheid doorbrak op een literatuurfestival met gevoel voor drama een taboe door de uittreding uit de EU aan te wijzen als oorzaak van de kwakkelende economie in het Verenigd Koninkrijk. „Ik ben blij dat de brexit een probleem is waarvan we de naam nu in de mond durven nemen”, zei de Londenaar. Met een gat in de begroting van 40 miljard euro heeft zijn Labourpartij niets te verliezen.

Bij toespraken kiest Streeting graag voor overdrijving als stijlmiddel, maar de verwijzing naar Harry Potter raakt de kern. Brexit kreeg na de vechtscheiding met Brussel in het VK dezelfde lading als Voldemort (‘Hij die niet genoemd mag worden’), de duistere tovenaar in de boeken van J.K. Rowling.

Wie het b-woord uitsprak, speelde met zijn politieke leven. Ruim negen jaar na het EU-referendum lijkt de vloek verdwenen. Een ruime meerderheid van de Britten erkent de blijvende schade.


Flinke daling in productie

Berekeningen van het Office for Budget Responsibility (OBR), het Britse CPB, geven de impact van de brexit in harde cijfers weer. Als lidstaat zou de economie van het VK in 2035 140 miljard euro groter zijn.

Een aanzienlijk grotere daling in de productie dan eerder voorspeld ligt ten grondslag aan de grimmige prognose. Labour moet de belastingen volgende maand verhogen, tot grote onvrede van de kiezer.

De verkiezingsoverwinning van vorig jaar zomer dankte premier Keir Starmer aan de onvrede over het beleid van de Conservative Party. Inflatie steeg tot recordhoogte, hypotheekrentes vlogen omhoog en de belastingdruk bereikte een naoorlogs record.

Labour beloofde de koopkracht te verhogen, maar kwam klem te zitten. De komst van president Donald Trump, die een tarievenoorlog begon, vormde een van de belemmerende factoren.

Directeur Andrew Bailey van de Bank of England wees bij een bijeenkomst in Washington op een structureler probleem. De brexit, zo stelde hij, blijft de Britse economie benadelen. De VS legde het VK weliswaar lagere importaccijns op dan de EU - 10 versus 15 procent -, maar de Britse economie merkt hier relatief weinig van.

De broosheid van deze ‘reset’ kwam twee weken geleden aan de oppervlakte. Brussel dreigde de Britse staalindustrie met importtarieven van 50 procent om de eigen markt te beschermen. Voor het VK, dat 78 procent van zijn staal exporteert naar de EU, zou dit een nachtmerrie betekenen.

Analisten denken dat de EU het machtsmiddel gebruikt om het VK te dwingen in te stemmen met een ruimhartigere versie van het Youth Mobility Scheme. In ruil voor sterke economische banden met Brussel moet het land jaarlijks Europese jongeren werkvisa verschaffen. Premier Starmer wilde het aantal hiervan beperkt houden, terwijl de EU inzet op minimaal een half miljoen. Niettemin, bij elke stap voorwaarts werpt de brexit blokkades op.

Minister van Financiën Rachel Reeves zei alles in het werk te stellen om de scheuring van de EU zo veel mogelijk te lijmen. Het geeft haar ook de kans om de schuld van haar impopulaire beleid in de schoenen te schuiven van Mr Brexit: Nigel Farage. Zijn partij Reform voert al maanden de polls aan, terwijl hij volgens Reeves de oorzaak van alle economische tegenslag is.


Britten minder welvarend dan Litouwers

In het recent uitgebrachte boek Prosperity through growth geeft Art Laffer haar deels gelijk. De voormalige adviseur van de Amerikaanse president Ronald Reagan verwacht dat Britse burgers voor 2030 minder welvarend zijn dan Litouwers.

De aanhoudende stroperigheid van de economie, een gevolg van de brexit, ziet Laffer als een van de hoofdoorzaken. De markt van de EU vertoont, anders dan het VK, na de pandemie meer veerkracht.

Een toenemende staatsschuld beperkt de mogelijkheden van de Britse regering om bij te sturen. Directeur Bailey van de Bank of England wees op de verhouding tussen de leningen en het bruto nationaal product. Dit percentage (laag is beter) vormt een indicator van het vermogen van een land om aflossingen te kunnen doen. Het staat nu op 96 procent. „Zonder de brexit was dat 82 procent geweest. Deze situatie maakt economisch beleid voeren lastiger.”


Rem op investeringen

De ingestorte productiviteit speelt hierin een hoofdrol. Marion Amiot, die zich als econoom voor S&P Global Ratings specialiseert in het VK, wijst op de invloed van de brexit. „Die heeft bijgedragen aan een vermindering van arbeidskrachten en remde in de onzekere periode na het referendum investeringen af”, vertelde ze aan Euronews. Voor het eerst klinken zulke argumenten ook weer in Westminster, met name van Labour.

Critici wijzen op de geur van opportunisme van de regeringspartij, die de economie met enkele halfhartige maatregelen eerder hinderde dan hielp. De richtingenstrijd is echter voorbij. Zelfs een meerderheid van de Reform-stemmers ziet een hechtere band met de EU als positief. Minister Streeting echode dit geluid: „We moeten herstellen wat we verloren.”

Twijfelen aan de brexit geldt niet meer als zeuren, maar als serieus beleid.


Blog AD, 23-10-2025 (Geert Langendorff)