Koop, eet en drink DEENS!

[Barst]

Jyllands Posten krijgt in eigen land weinig steun


Internationaal krijgt de Deense krant Jyllands Posten openlijk steun voor de plaatsing van spotprenten van de profeet Mohammed, maar in eigen land staat de krant alleen.


De andere grote Deense kranten hadden tot nu toe weinig begrip voor de ’actie’ van Jyllands Posten, de grootste krant van Denemarken, die wilde testen of cartoonisten zich zelfcensuur opleggen. De krant Berlingske Tidende had sterke kritiek op het waarom van de tekeningen. „Men wilde testen of er sprake was van zelfcensuur. Maar er was geen zelfcensuur, want de tekeningen werden wel degelijk getekend”, meende hoofdredacteur Niels Linde. Ook het dagblad Politiken sprak van een ’pure provocatie’ en een ’blunder’. In december noemde een vertegenwoordiger van de Deense journalistenbond de twaalf cartoonisten ’idioten’. Dit was echter niet het officiële standpunt van de bond. Eén van de twaalf cartoonisten nam Jyllands Posten op de hak. Hij tekende een jongetje voor een schoolbord waarop in het Arabisch staat: ’de redactie van Jyllands Posten is een stelletje rechtse provocateurs’.

Op het moment van publicatie, eind september, was er net een fel debat gaande over vrijheid van meningsuiting, respect en tolerantie. Politici van de Deense Volkspartij hadden de islam ’een kankergezwel’ en ’de pest van Europa’ genoemd. Het debat kenmerkte zich door een ’wij-zij’ denken, waartegen vervolgens schrijvers, artsen, priesters en psychologen in opstand kwamen.

Jyllands Posten, bekend om zijn harde koers tegen buitenlanders, bestreed na de publicatie dat moslims in Denemarken zich gekrenkt konden voelen door de prenten. Dit ging om persvrijheid, meende de krant. Maar aan vrijheden zitten ook grenzen, vonden andere media. Zij plaatsten een paar van de spotprenten ’als documentatie’ bij hun artikelen – niet als ’manifestatie van persvrijheid’.

Dat laatste deden wel een aantal buitenlandse kranten. Tot genoegen van Jyllands Postens hoofdredacteur Carsten Juste: „Het is heel fijn dat een groot aantal Europese kranten ons nu te hulp komt. Dat wat de Deense kranten na vier maanden treuzelen niet konden, zien we nu in Europa gebeuren. Als andere Deense kranten ook de tekeningen hadden afgedrukt uit solidariteit met vrijheid van meningsuiting, dan zou de zaak volgens mij niet zo geëscaleerd zijn”, zo zei hij gisteren in Politiken. Juste bood eerder deze week géén verontschuldigingen aan voor de publicatie van de tekeningen, maar wel voor het feit dat de krant mensen heeft gekrenkt.

Juste meent dat de vrijheid van meningsuiting door de affaire is ingeperkt. „Zij hebben gewonnen”, aldus Juste. „Deense staatsburgers zijn bedreigd.” Collega’s bij andere grote media menen dat satire ook in de toekomst zijn plek zal houden in Deense media.


Trouw, 03-02-2006

[Barst]

Hamas wil kerken beveiligen


Jeruzalem, 3 febr. Emoties in de Palestijnse gebieden laaien meestal snel en hevig op. Daarom hebben Europese diplomaten in Ramallah, Oost-Jeruzalem en Gazastad besloten hun kantoren vandaag een paar uur eerder dan normaal te sluiten in verband met geplande demonstraties tegen het afdrukken van spotprenten met de profeet Mohammed als mikpunt. „Een voorzorgsmaatregel. Better safe than sorry. Volgende week zijn we gewoon weer open”, aldus een Nederlandse diplomaat. Het besluit de kantoren eerder te sluiten werd genomen na een symbolische bezetting van het gebouw van de Europese Commissie in Gazastad door 20 militanten.


Leiders van de Aqsabrigades en Islamitische Jihad hebben gelovigen opgeroepen na het vrijdaggebed deel te nemen aan „massale demonstraties ter verdediging van de islam”. Verwacht werd dat aan deze oproepen gehoor zou worden gegeven, ook omdat de imams in de moskeeën het protest steunen. Het vrijdaggebed zou aan deze zaak gewijd zijn.

Abu Hafez, woordvoerder van Islamitische Jihad in Gaza, heeft zijn aanhangers tevens opgeroepen buitenlanders ongemoeid te laten. Hij deed dat na dreigende taal van lokale leiders van de Aqsabrigades jegens Noorse, Deense en Franse diplomaten, hulpverleners en journalisten.

Het fundamentalistische Hamas heeft zijn aanhang opgeroepen wel te demonstreren maar de „buitenlanders” met rust te laten. Hamasleider Zahar in Gazastad heeft de christelijke kerken beveiliging aangeboden voor het geval zij zich ongerust maken. Het aanbod is in overweging genomen.

De plotselinge ophef over het afdrukken van de politieke spotprenten wordt in de Gazastrook beschouwd als gecoördineerde actie om Hamas na zijn overwinning in de verkiezingen in moeilijkheden te brengen. Dat deze militante groepen niet veel eerder in actie zijn gekomen tegen de „Europese beledigingen” heeft ook te maken met de berichtgeving op de Arabische tv-stations, die in actie kwamen na klachten van de Arabische Liga en de Islamitische Conferentie. „We wisten in oktober wel dat er iets schandaligs was gebeurd, maar pas sinds vorige week beseffen we hoe ernstig de zaak is”, verklaarde Abu Hafez.


NRC, 03 februari 2006

[Barst]

Deense premier buigt niet voor protesten moslims


De Deense premier Anders Fogh Rasmussen hield gisteren na een bijeenkomst met islamitische ambassadeurs zijn poot stijf. „Ik bied geen excuses aan voor een onafhankelijke krant”, zei hij. Rasmussen deed in Kopenhagen voor 76 voornamelijk islamitische ambassadeurs een poging het standpunt van de Deense regering toe te lichten over de tekeningen van Mohammed in de krant Jyllands-Posten.


Na afloop zei hij dat de vrijheid van meningsuiting ’natuurlijk’ boven de economische belangen van Denemarken gaat. De Deense zuivelgigant Arla becijferde de verliezen door de anti-Deense boycot op het Arabisch schiereiland gisteren op anderhalf miljoen euro per dag.

Overal in de islamitische wereld kreeg Denemarken er op straat en in de moskee flink van langs. Volgens de Saoedische imam Badr ben Nader al-Machari hebben de gelovigen de plicht ’het zwaard op te heffen tegen het decadente Westen nu de Profeet is vernederd’.

Europese kranten hamerden gisteren massaal op het belang van de vrije meningsuiting. Maar vrijwel niemand verklaarde zich solidair met Jyllands-Posten op de manier zoals het Franse dagblad France Soir dat woensdag heeft gedaan.

Het Franse dagblad Libération, dat donderdag nog een actie aankondigde, zag ’na een lange discussie op de redactie’ af van het plaatsen van de hele serie cartoons uit Jyllands-Posten.

’Het lage niveau’ gaf hierbij de doorslag. De tekening van Mohammed onder een tulband-bom vond de krant ’ontoelaatbaar’ omdat het ’terreur en islam op één hoop gooit’.

De conservatieve Figaro veroordeelde de ’onnodig kwetsende’ tekeningen, Le Monde plaatste demonstratief een eigen tekening van Mohammed over de helft van de voorpagina.

De Britse kranten onthielden zich van publicatie. Om pragmatische redenen: volgens de Financial Times dreigt anders een nieuwe Rushdie-affaire. Minister van buitenlandse zaken Jack Straw feliciteerde de pers met deze ’verantwoordelijke en verstandige’ houding.

In Duitsland viel Die Welt de ’lauwe reacties’ aan op de ’chantage waar Denemarken het slachtoffer van is’. „Gaat de zelfhaat van het Westen zover dat niemand in beweging komt wanneer fundamentele rechten worden bedreigd?” De krant voegde er aan toe dat de islam alleen beschaafd kan worden genoemd wanneer er ’net zoveel grappen over Mohammed als over Jezus gemaakt kunnen worden’.


Trouw, 04-02-2006