Europa heeft het gehad met Hongarije

[bijlinda]

Hongarije brengt, naast levens in Oekraïne, ook de Navo-afspraken met Trump in gevaar


Dat Hongarije al drie jaar lang hulp aan Oekraïne tegenwerkt, is voor Europese politici een behoorlijke ergernis. ‘Ongerechtvaardigd’, zei EU-buitenlandchef Kaja Kallas zaterdag in Kopenhagen.


Het moet stoppen. “We moeten van de situatie af dat het langzaamste schip de snelheid van de vloot bepaalt”, zei de Deense minister van Buitenlandse Zaken Lars Løkke Rasmussen. Denemarken is op dit moment Europees voorzitter, dus dat land bepaalt de agenda van de vergadering. Deze week prijkte daarop, naast Oekraïne en Gaza, ook de zogeheten ‘werkmethoden’.

Daarmee bedoelt Rasmussen hoe de EU Hongarije kan omzeilen. Want vraag een willekeurig EU-land naar de opstelling van Hongarije en het zuchten is kilometers ver te horen. Normaal is er binnen de ministers alle begrip voor een ‘nee’ - iedereen heeft in eigen land rekening te houden met de politieke realiteit. Maar niet als het onuitstaanbaar is geworden. Dat punt, vinden ze, is bereikt. De Hongaarse blokkade tegen alles wat Oekraïne helpt, kostte al mensenlevens, en zit nu ook de afspraken met de VS dwars.


Rente op Russisch geld

Momenteel blokkeert Hongarije het EPF - European Peace Facility: een fonds dat in het leven is geroepen om Oekraïne te ondersteunen. Landen die Oekraïne met wapens willen helpen, kunnen de rekening indienen bij de EU. Zesentwintig landen willen dat de rente op de in Europa bevroren Russische tegoeden voor dat fonds gebruiken, maar Hongarije blokkeert dat. Het ging er zelfs voor naar de Europese rechter, die momenteel op de zaak studeert.

Zolang de impasse duurt, ligt 6,6 miljard ongebruikt op de plank. Dat geld kan nu niet worden ingezet om in de Verenigde Staten wapeninkopen voor Oekraïne te doen, terwijl de Europese Navolanden en de Amerikaanse president Trump dat in juni in Den Haag wel met elkaar hebben afgesproken.


Eerdere blokkades

Het is niet voor het eerst dat Hongarije de stoorzender is in Oekraïne-besluiten. De eerste significante blokkade van Hongarije tegen de rest van de EU-landen stamt al uit het najaar van 2022. De rest van de Europese Unie wilde toen 18 miljard aan macro-financiële hulp naar Kyiv overmaken om de Oekraïense staat draaiende te houden in 2023, maar Hongarije sprak daar in december 2022 zijn veto over uit.

Uiteindelijk werd de blokkade omzeild doordat de overige 26 lidstaten een structuur opzetten buiten de EU-begroting om, waardoor de hulp alsnog kon doorgaan.

Een jaar later was het weer zo ver. Op de EU-top van december 2023 wilde Hongarije opnieuw een cruciaal steunpakket blokkeren. Toen ging het om 50 miljard voor de periode 2024-2027, bedoeld om Oekraïne op de langere termijn stabiliteit te bieden. De Hongaars premier Victor Orbán blokkeerde deze uitgave en dreigde ook de start van de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne te vetoën. Dat laatste gebeurde uiteindelijk niet, omdat Orbán op het beslissende moment de zaal verliet, waardoor de overige 26 leiders unaniem voor de start van de onderhandelingen konden stemmen.

De blokkade van het steunpakket van vijftig miljard hield aan tot een speciale EU-top op 1 februari 2024. Na maanden van intense diplomatieke druk en onderhandelingen ging Hongarije alsnog akkoord. Maar een paar maanden later, in juni 2024, ging hij opnieuw in de nee-stand, over het EPF, de kwestie die op de Brusselse agenda blijft staan.


Iets beters te doen

Het zou eens afgelopen moeten zijn, proeft de goede verstaander in de persconferenties voor- en achteraf. Want naast deze grote financiële en militaire blokkades heeft Hongarije zich ook meermaals verzet tegen sanctiepakketten tegen Rusland en heeft het land gezamenlijke verklaringen ter ondersteuning van Oekraïne niet ondertekend.

De andere lidstaten zijn inmiddels goed klaar met het eindeloze inpraten op Orbán en zijn ministers. Ze hebben nog meer te doen. EU-buitenlandchef Kaja Kallas wil bijvoorbeeld voort met de discussie over wat er moet gebeuren met de bevroren Russische miljarden zelf: “We kunnen ons niet voorstellen dat de miljarden aan Rusland worden teruggeven als het nog niet heeft betaald voor de schade die het Oekraïne heeft toegebracht.”

Nieuwe ‘werkmethoden’ zouden in de toekomst misschien kunnen voorkomen dat de EU door interne verdeeldheid aan belang verliest op het wereldtoneel. “We moeten nieuwe oplossingen vinden om onze doelen te verwezenlijken”, zei de Deense minister Rasmussen zaterdag. Hoe precies, is nog niet uitgevonden.


Blog Trouw, 30-08-2025 (Romana Abels)