[Barst]

Europa’s blauwe kaart zal in de concurrentie om toptalent niet helpen


De Europese Unie wordt vaak omschreven als Fort Europa: een gebied waar de binnengrenzen verdwijnen, maar de buitenmuren juist hoger worden. Ieder jaar proberen honderdduizenden migranten dat fort binnen te dringen, minstens duizend laten daarbij jaarlijks het leven. En al jaren worstelt Europa met de vraag wat het daaraan kan doen. De Europese Commissie heeft vorige week iets voorgesteld dat een deeltje van het probleem aanpakt. Het biedt hogeropgeleide niet-Europeanen toegang tot de arbeidsmarkt. En dat is geen overbodige luxe, want juist deze groep zoekt – net als veel Europees toptalent – zijn heil liever elders.


Met name de Verenigde Staten, Canada en Australië zijn favoriet: 95 procent alle talentvolle migranten uit Afrika en Azië komt daar terecht. En met de toenemende vergrijzing van de beroepsbevolking neemt in de Europese Unie de behoefte aan niet-Europese talenten alleen maar toe, zeker in de technische specialismen.

Het goede aan het voorstel is, dat expliciet wordt vastgesteld dat Europa migranten met bepaalde capaciteiten kan en wil gebruiken. Dat kan het begin zijn van een veelomvattender migratiepolitiek die, tenminste in theorie, op termijn de druk van illegalen aan de buitengrenzen wat kan verminderen. Ambitieuze jongeren kunnen nu immers na een goede opleiding ook op legale wijze het fort binnenkomen.

Maar daar is het dan ook wel mee gezegd. Want de blauwe kaart – genoemd naar het blauw van de Europese vlag – zal moeilijk kunnen concurreren met de Amerikaanse ’groene kaart’. Zo is de laatste een permanente verblijfsvergunning, terwijl de blauwe kaart slechts twee jaar geldig is – verlenging is alleen mogelijk als er een nieuw arbeidscontract ligt. Verhuizing naar een andere EU-lidstaat is niet zomaar toegestaan, wat een rem betekent op de Europabrede arbeidsmarkt. En Europese lidstaten mogen zelfs besluiten helemaal geen blauwe kaarten uit te delen.

Er zijn ook andere problemen die de komst van de hogeropgeleiden verhinderen. Het onderzoeksklimaat in de VS is beter en meer gericht op het binnenhalen van extern talent. Veel migranten die de keuze hebben, geven in eerste instantie de voorkeur aan het werken in een Engelstalig land. En de Europese arbeidsmarkt blijft in vergelijking met de VS erg inflexibel.

De blauwe kaart kan dat soort problemen niet allemaal oplossen, en is daarvoor ook niet bedoeld. Maar deze kaart is wel een erg mager compromis: meer ambitie om als EU gezamenlijk talent te lokken was op zijn plaats geweest.


Trouw, 30-10-2007