bijlinda
23rd October 2025, 02:25
VS en Qatar sturen EU dreigbrief: “Wijzig klimaatwet, anders gaat gaskraan dicht”
Vanaf 2027 kunnen EU-lidstaten buitenlandse bedrijven beboeten die mensenrechtenschendingen en klimaatverandering onvoldoende tegengaan. Maar na waarschuwingen van Qatar en de VS wordt de wet wellicht fors uitgehold.
Letterlijk staat het niet in de dreigbrief van de Verenigde Staten en Qatar. Maar wie tussen de lijnen kan lezen, weet dat het beide grote gasexporteurs menens is. Als Brussel een nieuwe EU-wet handhaaft die de lidstaten vanaf 2027 toestaat om ook buitenlandse bedrijven in de Europese Unie te beboeten voor schendingen van het milieu of de mensenrechten, dan gaat in de Verenigde Staten en Qatar de gaskraan naar Europa dicht.
Aanleiding is de nieuwe ‘zorgplichtwet’ die de EU in mei heeft goedgekeurd. Die verplicht bedrijven met meer dan duizend werknemers om de negatieve impact van hun bedrijfsactiviteiten op mens en milieu in kaart te brengen en waar nodig in te perken, en dat zowel in het bedrijf zelf als bij alle toeleveranciers. Zo niet, kunnen bedrijven beboet worden of voor de rechter gedaagd. Het gaat bijvoorbeeld over kinderarbeid, uitbuiting van werknemers, milieuvervuiling of schade aan ecosystemen.
Als de VS en Qatar hun dreigement uitvoeren, dan zal de Europese consument dat straks ongetwijfeld voelen in de energiefactuur. De EU importeert ongeveer 16 procent van haar gas uit de VS en 4 procent uit Qatar. Die percentages dreigen de komende jaren nog fors omhoog te gaan. Maandag kwamen de Europese ministers van Energie overeen om de resterende 19 procent aan gas dat de EU uit Rusland invoert tegen eind 2027 volledig af te bouwen. Dat betekent dat de EU alternatieve leveranciers meer dan ooit nodig heeft.
Helemaal nieuw is de waarschuwing niet. De minister van Energie van Qatar heeft eind vorig jaar al openlijk gedreigd om de levering van vloeibaar aardgas (lng) aan de EU te stoppen als de lidstaten “de nieuwe klimaatwet voor bedrijven” streng gaan handhaven. De boetes die de lidstaten daarbij kunnen opleggen – ook aan buitenlandse bedrijven – zijn erg zwaar en kunnen oplopen tot 5 procent van de jaarlijkse omzet.
“Als ik 5 procent van mijn omzet verlies door naar Europa te gaan, dan ga ik niet naar Europa”, verklaarde minister van Energie Saad al-Kaabi, die de nieuwe dreigbrief aan de EU in naam van Qatar mee ondertekende. “5 procent van de omzet van QatarEnergy betekent 5 procent van de omzet van de staat Qatar.”
Nieuw is wel dat ook een zwaargewicht als de VS zich bij het protest van Qatar heeft aangesloten, en dat hun gezamenlijke dreigement verder gaat dan alleen de stopzetting van toekomstige gasleveringen. Uit de brief, die de Financial Times kon inkijken, blijkt dat meteen alle investerings- en handelsdeals met de EU fijntjes in vraag worden gesteld. Dat omvat dus ook de handelsdeal die Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft gesloten met Donald Trump, waarin staat dat alle EU-landen tegen eind 2028 voor 750 miljard dollar aan energie in de VS moeten kopen.
Chantage
Dat nu ook de VS een dreigende toon aanslaan, verbaast niet. Ook in andere dossiers, zoals de toepassing van de Europese digitale regels op grote Amerikaanse techbedrijven, schuwde Washington chantagepraktijken niet. Zo dreigde Trump meermaals om extra tarieven te heffen op import uit EU-landen die digitale belastingen innen en strenge digitale regels opleggen. Voorlopig zonder veel succes.
Of de EU in dit dossier zal plooien, valt af te wachten. De timing van de dreigbrief is goed gekozen. Vrijdag starten de EU-lidstaten en het Europees Parlement onderhandelingen over een mogelijke herziening van de wet, die in de huidige vorm van toepassing zou zijn op alle niet-EU-bedrijven met een netto-omzet van minstens 450 miljoen euro.
Een groot deel van de industrie lobbyt tegen de wet. Amerikaanse multinationals vrezen dat ze in de EU het doelwit zullen worden van nieuwe rechtszaken. Olie- en gasbedrijven protesteren tegen de verplichting om een klimaattransitieplan te publiceren dat duidelijk aangeeft hoe ze de uitstoot van CO2 zullen terugdringen, zoals vastgelegd in de klimaatakkoorden van Parijs.
Shein blij, Nestlé niet
Dat alles mist zijn effect niet. Onder meer de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz pleitten er al voor om de omstreden richtlijn te begraven. Bij een stemming in het Europees Parlement woensdag werd duidelijk dat onder meer de christendemocratische fractie de wet gevoelig wil uithollen. “Met de steun en de groeten van extreemrechts”, benadrukken Vooruit-parlementsleden Kathleen Van Brempt en Bruno Tobback in een scherpe reactie.
Alleen bedrijven met meer dan 5.000 werknemers en meer dan 1,5 miljard euro omzet dreigen volgens Tobback straks nog te moeten voldoen aan de nieuwe zorgplichtregels. En hun toeleveranciers zouden niet meer verplicht op regelmatige basis gecontroleerd moeten worden. “Zelfs multinationals, zoals Nestlé, Unilever en Ferrero, waarschuwden de Europese Commissie dat het een dom idee zou zijn om de zorgplicht uit te hollen”, zegt Tobback. “Bedrijven als Shein en Shell juichen bij deze beslissing. Al de rest verliest.”
Blog DS, 22-10-2025 (Nico Tanghe)
Vanaf 2027 kunnen EU-lidstaten buitenlandse bedrijven beboeten die mensenrechtenschendingen en klimaatverandering onvoldoende tegengaan. Maar na waarschuwingen van Qatar en de VS wordt de wet wellicht fors uitgehold.
Letterlijk staat het niet in de dreigbrief van de Verenigde Staten en Qatar. Maar wie tussen de lijnen kan lezen, weet dat het beide grote gasexporteurs menens is. Als Brussel een nieuwe EU-wet handhaaft die de lidstaten vanaf 2027 toestaat om ook buitenlandse bedrijven in de Europese Unie te beboeten voor schendingen van het milieu of de mensenrechten, dan gaat in de Verenigde Staten en Qatar de gaskraan naar Europa dicht.
Aanleiding is de nieuwe ‘zorgplichtwet’ die de EU in mei heeft goedgekeurd. Die verplicht bedrijven met meer dan duizend werknemers om de negatieve impact van hun bedrijfsactiviteiten op mens en milieu in kaart te brengen en waar nodig in te perken, en dat zowel in het bedrijf zelf als bij alle toeleveranciers. Zo niet, kunnen bedrijven beboet worden of voor de rechter gedaagd. Het gaat bijvoorbeeld over kinderarbeid, uitbuiting van werknemers, milieuvervuiling of schade aan ecosystemen.
Als de VS en Qatar hun dreigement uitvoeren, dan zal de Europese consument dat straks ongetwijfeld voelen in de energiefactuur. De EU importeert ongeveer 16 procent van haar gas uit de VS en 4 procent uit Qatar. Die percentages dreigen de komende jaren nog fors omhoog te gaan. Maandag kwamen de Europese ministers van Energie overeen om de resterende 19 procent aan gas dat de EU uit Rusland invoert tegen eind 2027 volledig af te bouwen. Dat betekent dat de EU alternatieve leveranciers meer dan ooit nodig heeft.
Helemaal nieuw is de waarschuwing niet. De minister van Energie van Qatar heeft eind vorig jaar al openlijk gedreigd om de levering van vloeibaar aardgas (lng) aan de EU te stoppen als de lidstaten “de nieuwe klimaatwet voor bedrijven” streng gaan handhaven. De boetes die de lidstaten daarbij kunnen opleggen – ook aan buitenlandse bedrijven – zijn erg zwaar en kunnen oplopen tot 5 procent van de jaarlijkse omzet.
“Als ik 5 procent van mijn omzet verlies door naar Europa te gaan, dan ga ik niet naar Europa”, verklaarde minister van Energie Saad al-Kaabi, die de nieuwe dreigbrief aan de EU in naam van Qatar mee ondertekende. “5 procent van de omzet van QatarEnergy betekent 5 procent van de omzet van de staat Qatar.”
Nieuw is wel dat ook een zwaargewicht als de VS zich bij het protest van Qatar heeft aangesloten, en dat hun gezamenlijke dreigement verder gaat dan alleen de stopzetting van toekomstige gasleveringen. Uit de brief, die de Financial Times kon inkijken, blijkt dat meteen alle investerings- en handelsdeals met de EU fijntjes in vraag worden gesteld. Dat omvat dus ook de handelsdeal die Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft gesloten met Donald Trump, waarin staat dat alle EU-landen tegen eind 2028 voor 750 miljard dollar aan energie in de VS moeten kopen.
Chantage
Dat nu ook de VS een dreigende toon aanslaan, verbaast niet. Ook in andere dossiers, zoals de toepassing van de Europese digitale regels op grote Amerikaanse techbedrijven, schuwde Washington chantagepraktijken niet. Zo dreigde Trump meermaals om extra tarieven te heffen op import uit EU-landen die digitale belastingen innen en strenge digitale regels opleggen. Voorlopig zonder veel succes.
Of de EU in dit dossier zal plooien, valt af te wachten. De timing van de dreigbrief is goed gekozen. Vrijdag starten de EU-lidstaten en het Europees Parlement onderhandelingen over een mogelijke herziening van de wet, die in de huidige vorm van toepassing zou zijn op alle niet-EU-bedrijven met een netto-omzet van minstens 450 miljoen euro.
Een groot deel van de industrie lobbyt tegen de wet. Amerikaanse multinationals vrezen dat ze in de EU het doelwit zullen worden van nieuwe rechtszaken. Olie- en gasbedrijven protesteren tegen de verplichting om een klimaattransitieplan te publiceren dat duidelijk aangeeft hoe ze de uitstoot van CO2 zullen terugdringen, zoals vastgelegd in de klimaatakkoorden van Parijs.
Shein blij, Nestlé niet
Dat alles mist zijn effect niet. Onder meer de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz pleitten er al voor om de omstreden richtlijn te begraven. Bij een stemming in het Europees Parlement woensdag werd duidelijk dat onder meer de christendemocratische fractie de wet gevoelig wil uithollen. “Met de steun en de groeten van extreemrechts”, benadrukken Vooruit-parlementsleden Kathleen Van Brempt en Bruno Tobback in een scherpe reactie.
Alleen bedrijven met meer dan 5.000 werknemers en meer dan 1,5 miljard euro omzet dreigen volgens Tobback straks nog te moeten voldoen aan de nieuwe zorgplichtregels. En hun toeleveranciers zouden niet meer verplicht op regelmatige basis gecontroleerd moeten worden. “Zelfs multinationals, zoals Nestlé, Unilever en Ferrero, waarschuwden de Europese Commissie dat het een dom idee zou zijn om de zorgplicht uit te hollen”, zegt Tobback. “Bedrijven als Shein en Shell juichen bij deze beslissing. Al de rest verliest.”
Blog DS, 22-10-2025 (Nico Tanghe)