Wouter Deprez vraagt zich af wat onze puberzonen zoeken in de manosfeer


Veel puberjongens zoeken antwoorden. Wouter Deprez pleit ervoor naar hun woorden en hun verhalen te luisteren, voorbij de emoji’s.


Wat kunnen oudere mensen zoals de Lettervreter taalkundig leren van de succesreeks Adolescence op Netflix? Non-verbale communicatie van pubers op sociale media verbergt een verrassende wereld. Met elke kleur van ‘hartje’ geef je een verschillend signaal. Met de emoji ‘100’ verwijs je naar het feit dat 80 procent van de vrouwen zou vallen op 20 procent van de mannen. Een ‘rode pil’ betekent dat je de wereld kunt zien ‘zoals hij werkelijk is’, en niet zoals hij valselijk wordt voorgesteld. Als je je nog altijd laat bedotten en gelooft dat de wereld is zoals hij wordt voorgesteld, nam je ‘de blauwe pil’. En met een ‘bruine boon’-emoji kun je aangeven dat je iemand ziet als een ‘incel’, ofte een onaantrekkelijke, onvrijwillige vrijgezel.

Dat jongeren een nieuwe betekenis geven aan bestaande taal, is van alle tijden. Maar de ideeënwereld van de ‘manosfeer’, die achter deze gerecycleerde symbolen schuilgaat, is vrouwonvriendelijk, gewelddadig en haatdragend. Adolescence suggereert dat je puberzoon zomaar in die onaangename onlinewereld gezogen kan worden. Dat de reeks geweldig is en de acteerprestaties indrukwekkend, maakt je ongerustheid alleen maar groter.

Het ene na het andere artikel dat uit deze magistrale minireeks voortvloeit, grenst dan ook aan morele paniek. Hoe kunnen we voorkomen dat onze puberjongens opgeslorpt worden door de digitale draaikolken van de manosfeer, met haar giftige ideeën over vrouwen? De sociaal psycholoog Jonathan Haidt raadt af om je kind een smartphone te geven voor zijn 14de. Persoonlijkheidsontwikkeling en het aanleren van sociale normen gebeuren het best via echte mensen. Minister van Gelijke Kansen en Welzijn Caroline Gennez wil een strengere regulering van techbedrijven, op Europees niveau. Ook wil ze meer sensibilisering rond gendergelijkheid. Bieke Purnelle van Rosa vzw vindt dat we rigide gendernormen ook voor jongens moeten bestrijden. En ook Celia Ledoux ziet de strikte normen van het patriarchaat als iets waarvan mannen bevrijd moeten worden.

Onnozel zijn deze ideeën niet, maar ze gaan allemaal uit van iets inperken of afschaffen. Terwijl, wat zoeken sommige van onze puberzonen in die manosfeer? Welke aantrekkingskracht gaat er van de boegbeelden van deze beweging uit? Toen de Canadese psycholoog Jordan Peterson een tikje minder geschift was dan vandaag, gaf hij tips aan jonge mannen hoe ze hun kamer moesten opruimen, en hun leven zelf in handen konden nemen. De crimineel Andrew Tate biedt volgens De Morgen dan weer hapklare antwoorden op de vraag hoe je fit, rijk en een vrouwenmagneet wordt.

Puberjongens zoeken richtlijnen voor actie, voor vorming van hun wilde energie. En eerlijk? Van de schoolverhalen die ik hoor van mijn zonen, missen ze die daar vaak. Als ze in de lessen zedenleer of burger wat meer provocerende ideeën uiten, voelen ze al snel dat dit blijkbaar niet de bedoeling is. En gelukkig krijgen ze les over gendergelijkheid, maar ze zuchten wel af en toe dat de mannen blijkbaar alles fout doen. Ook Adolescence laat ons daar op onze honger. De mannelijke personages geven hun woede door van generatie op generatie. Ze struikelen over mekaar in sociale onbeholpenheid en een gebrek aan verbinding. Een fictiereeks is geen zedenles, gelukkig, maar het gebrek aan psychologische verklaring en finesse op dat vlak maakt dat ze vooral bij een eerste kijkbeurt indrukwekkend is.

De resultaten van de maatschappelijke leemte die we laten, zijn navenant. Een veel hoger percentage jongens dan meisjes studeert af zonder diploma. We spreken graag over de nood aan positieve mannelijke rolmodellen, maar we zijn slecht in het aanduiden van de eigenschappen die deze rolmodellen dan hebben. En vooral, hoe ze die eigenschappen verworven hebben. Misschien in een volgende succesvolle fictiereeks op Netflix? Of beter nog, op onze scholen en in onze gezinnen?


DS, 24-03-2025 (Wouter Deprez)