Leerkrachten zonder smartphone klagen digitale lerarenkaart aan: “Zelfs voor Itsme en Whatsapp is er een alternatief”


Een leven zonder smartphone is perfect mogelijk, vindt David Bratzlavsky. Maar nu je de lerarenkaart alleen nog via een app kunt krijgen, wordt hij voor het blok gezet. “We hebben een klacht ingediend bij de Liga voor Mensenrechten.”



“Mijn vriendin en ik zijn erg gehecht aan ons recht om geen smartphone te hebben, en ik beschuldig Onderwijs Vlaanderen ervan dat recht niet te respecteren. Sinds dit jaar is de lerarenkaart alleen nog digitaal beschikbaar via een app op smartphone. Daardoor verliezen mijn gezin en ik veel voordelen.” Het gaat om kortingen bij musea, pretparken en winkels, maar daar gaat het David Bratzlavsky eigenlijk niet om.

Bratzlavsky is leerkracht in het deeltijds kunstonderwijs in Gent. Zijn partner Miet werkt op de communicatiedienst van volwassenenonderwijs Kisp, ook in Gent. “We zitten veel uren per dag achter de computer, maar buitenshuis willen we niet geconnecteerd zijn. Ik weiger geabsorbeerd te worden door een machientje in mijn broekzak. Zo’n smartphone is verslavend, niet goed voor je mentale gezondheid. We brengen met z’n allen veel te veel tijd achter het scherm door. Daarover zijn talloze studies het eens.”


Vaker verdwalen

Het paar heeft twee kinderen, van vijf en acht jaar. “We willen zo lang mogelijk wachten om hun een smartphone te geven”, zegt Bratzlavsky. “Het is beter om niet verslaafd te raken dan te moeten afkicken. Sommigen vragen ons hoe we dat doen, maar vroeger ging het toch ook zonder smartphone? Zonder Google Maps verdwalen we wat vaker, maar we leiden misschien wel een romantischer leven. Wij zijn heel normale, actieve mensen, geen rare hippies.”

Het gezin krijgt alleen positieve reacties op zijn smartphoneloos leven. “Iedereen vindt het de max. We zijn geen evangelisten en willen de mensen niet lastigvallen met onze persoonlijke keuze. Als je op café of restaurant een QR-code moet scannen om te bestellen, krijgen we een papieren kaart. Je bankzaken kun je prima op je pc regelen met een bakje. Foto’s doorsturen van de kinderen? Dat doen we op de computer als we weer thuis zijn. Ongelooflijk zelfs dat Messenger en Whatsapp in die mogelijkheid voorzien. Zelfs voor Itsme is er een alternatief met kaartlezer.”
Het gezin Bratzlavsky ging probleemloos door het leven zonder smartphone, tot nu.


Mensenrecht

Alleen voor de digitale lerarenkaart bestaat er geen alternatief. “Een smartphone is niet bij wet verplicht. Het is niet correct en discriminerend dat ons om die reden iets wordt ontzegd”, vindt Bratzlavsky. “Het financiële voordeel speelt natuurlijk een rol, een extraatje is fijn, maar dat is niet de essentie van onze klacht. Internationaal groeit het maatschappelijke bewustzijn over de nadelen van overmatig smartphonegebruik, maar in ons land lopen we achter.”

Bratzlavsky schreef het ministerie van Onderwijs en de Vlaamse Ombudsdienst aan, maar die verwezen hem opnieuw door naar Klasse, dat de kaarten uitreikt. “‘Klachtendossier afgesloten’, kregen we te horen. Vandaar dat we afgelopen weekend een klacht indienden bij de Liga voor Mensenrechten. De Liga heeft ondertussen haar sympathie betuigd, maar verwijst me door naar het Vlaams Mensenrechteninstituut, dat ik ook al contacteerde.”

Klasse reageert dat sinds begin dit jaar 120.000 van de 230.000 onderwijsprofessionals de digitale kaart succesvol hebben gedownload. Volgens hoofdredacteur Hans Vanderspikken zijn de meesten erg tevreden. “Er waren een honderdtal klachten, maar die gingen ruimer dan de digitalisering. Met de digitale kaart zetten we in op gebruiksgemak en kostenefficiëntie. Uiteraard hebben we begrip voor mensen die zonder smartphone door het leven willen gaan, maar de Vlaamse overheid verplicht ons niet om in een fysiek alternatief te voorzien.”


DS, 25-02-2025 (Frederic Eelbode)