Banksy? Verboden! Israëlische politie valt Palestijnse boekhandel in Jeruzalem binnen


Met Google Translate in de hand is de Israëlische politie zondag binnengevallen in de Educational Bookshop in Oost-Jeruzalem. Boeken met Palestijnse vlaggen werden in beslag genomen, twee uitbaters zitten in de cel.


“De boeken die ze meenamen zijn bijna allemaal in het Engels. Ze konden geen Engels lezen, dus gebruikten ze Google Translate om te begrijpen waar de boeken over gingen”, getuigt Murad Muna bij +972 Magazine. De Israëlische politieagenten over wie hij het heeft, arresteerden zondagnamiddag zijn broer Mahmoud en neef Ahmad tijdens een inval in twee filialen van hun Educational Bookshop in Oost-Jeruzalem. De naam is een begrip in de stad.

In Gaza zwijgen de wapens voorlopig, maar in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever schakelt Israël een versnelling hoger.

Bij hun inval haalde de politie de boekenrekken van de Educational Bookshop overhoop, om uiteindelijk acht boeken in beslag te nemen. Volgens Murad Muna namen de Israëli’s alle boeken mee waarop een Palestijnse vlag te zien was. Daarnaast viseerden ze boeken die “Gaza” of “Palestina” in de titel droegen. Maar ook een boek van graffitikunstenaar Banksy en een kleurboek voor kinderen met als titel From the river to the sea moesten eraan geloven.


Symbool van cultuur

De Standaard sprak eind 2023 nog met Murad Muna, net na de aanslag van Hamas van 7 oktober. Toen al liet hij merken voorzichtig te zijn met wat hij zei. Muna, een man met connecties onder internationale diplomaten en journalisten, voelde dat de Israëlische staat steeds totalitairder werd en dat zijn bewegingsvrijheid als Palestijnse intellectueel slonk.

De Educational Bookshop is een symbool voor de Palestijnse cultuur en literatuur in Oost-Jeruzalem. Zowat elke diplomaat of journalist die ooit in de stad passeerde, hield halt in de boekhandel of op het terras van de bijbehorende koffiebar. Vooral de collectie over het Israëlisch-Palestijns conflict en Palestijnse geschiedenis geniet bekendheid tot ver buiten Palestina. De familie Muna organiseert er bovendien een waaier aan culturele activiteiten, zoals lezingen, filmscreenings en boekvoorstellingen.

Mahmoud en Ahmad Muna brachten de nacht door in een politiecel en moesten maandag voor de rechter verschijnen. Daar luidde de aanklacht: verstoring van de openbare orde. In de liberale Israëlische krant Haaretz benadrukte hun advocaat Nasser Odeh dat zij dus niet van opruiing worden beschuldigd, wat een ernstiger vergrijp is: “Om een onderzoek naar opruiing te openen, heeft de politie toestemming nodig van de aanklager. Het is alsof ze doorhadden dat ze geen schijn van kans hadden om die toestemming te krijgen, dus hebben ze geschakeld naar de algemenere beschuldiging van verstoring van de openbare orde.”

“Ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand ’s nachts vastgehouden werd op verdenking van verstoring van de publieke orde”, zei Odeh nog. Zijn cliënten blijven tot dinsdagmorgen in de cel, daarna wacht hun vijf dagen huisarrest.

De Israëlische politie spreekt in haar communicatie overigens wel van “opruiing” en “steun voor terrorisme”, maar dat is dus niet waarvan de boekenverkopers officieel verdacht worden. Het onderzoek loopt nog.


“Krachtig signaal”

Maandag was het dringen in de Educational Bookshop, door de vele mensen die uit solidariteit besloten een bezoekje te brengen.

Ook aan de rechtbank regende het steunbetuigingen. “Ze creëren een angstklimaat voor Palestijnen in Oost-Jeruzalem”, zei auteur Nathan Thrall in The Guardian. “Dit zal veel aandacht krijgen door de geschiedenis van boekverbanningen en -verbrandingen, maar je kunt ook argumenteren dat het een zeer krachtig signaal is om achter iemand aan te gaan met zoveel connecties in de diplomatieke gemeenschap en bij Israëlisch links.” Thrall stelde zelf een boek voor in de boekhandel, Een dag in het leven van Abed Salama, waarmee hij in 2024 de Pulitzerprijs won.

In de rechtszaal was het maandag ongewoon druk. Internationale media woonden de zitting bij, en een ruime delegatie diplomaten tekende present. Ook het Belgische consulaat in Jeruzalem was aanwezig en toont zich in een mededeling op X “diep bezorgd over de Israëlische politieraid tegen de Educational Bookshop in Oost-Jeruzalem en de arrestatie van zijn medewerkers, Ahmad en Mahmoud Muna.”

Een week geleden was de Israëlische politie al binnengevallen in een Palestijnse boekhandel in de Oude Stad. Die verkocht volgens de politie onder andere verboden werken van de overleden Hezbollahleider Hassan Nasrallah en de eveneens dode Hamasleider Yahya Sinwar. De boekhandelaar werd opgepakt en zijn winkel moet dertig dagen sluiten.

De inval in de Educational Bookshop is symbolisch voor de opgeschroefde Israëlische druk op de Westelijke Jordaanoever. Sinds het staakt-het-vuren in Gaza in januari inging, schroefde het Israëlische leger zijn activiteiten daar scherp op, met meer dan zestig dode Palestijnen als resultaat. Afgelopen weekend schoten Israëlische soldaten nog een hoogzwangere vrouw dood.


DS, 11-02-2025 (Dries Blontrock)