“72 maagden - ongecensureerd”: Israëlisch leger zat achter kanaal met rauwe beelden uit Gaza


Het Israëlische leger geeft toe dat een van zijn eenheden een Telegramkanaal beheerde, waar soldaten met rauwe beelden opscheppen over hun wapenfeiten in Gaza. Officieel gebeurde dat zonder toestemming. Het tegendeel zou Israël in de problemen brengen voor het Internationaal Gerechtshof.


“We geloven in jullie, stop niet tot je de laatste kakkerlak hebt”, staat boven afbeeldingen van gevangengenomen Palestijnen in het Telegramkanaal ‘72 maagden – ongecensureerd’. Daarin delen de beheerders expliciete en vaak gruwelijke beelden van wat Israëlische soldaten aanrichten in Gaza. Termen als “kakkerlakken”, “uitroeien” en “ratten” zijn schering en inslag in het kanaal, dat zijn naam dankt aan het geloof dat overleden moslimmannen na hun dood 72 maagden wachten in het hiernamaals. Het is een weinig subtiele verwijzing naar de moslims tegen wie het Israëlische leger (IDF) vecht in Gaza. Dat ontkende eerst de aantijgingen in de Israëlische krant Haaretz dat het zelf achter het Telegramkanaal zat, maar na een intern onderzoek kwam het IDF tot de conclusie dat een eenheid voor psychologische oorlogsvoering het kanaal beheerde, weliswaar “zonder toestemming”.


Grand Theft Auto: Gaza City

Haaretz onthulde al in december dat het IDF volgens een welingelichte legerbron verantwoordelijk was voor ‘72 maagden’. Het zou dat kanaal inzetten als psychologisch oorlogsmiddel. ‘72 maagden’ richt zich in het Hebreeuws in de eerste plaats tot het thuisfront. Het doel, schrijven de beheerders, is “de fantasie van de terroristen vermorzelen”. Het belangrijkste middel daarvoor zijn rauwe beelden die Israëlische soldaten in Gaza zelf opnemen. “Zeer goed, Gershon! Overrijd hem, overrijd hem! Weg met die klootzakken! Rij ze plat”, leest een bericht in ‘72 maagden’. Op een bijbehorend filmpje is te zien hoe Israëlische soldaten het lichaam van een Hamasstrijder herhaaldelijk overrijden. Ondanks de ‘ongecensureerd’ in de kanaaltitel zijn de gezichten van Israëlische soldaten die in beeld komen, meestal geblurd.

Andere terugkerende elementen zijn foto’s en filmpjes van gedode of zwaargewonde Palestijnen, met wie de beheerders de spot drijven. Ze maken zich samen met de Israëlische soldaten vrolijk over het leed van de Gazanen en vieren de vernielingen in Gaza in video’s met opgewekte muziek en visuele effecten. In een video fietst een soldaat door het puin, terwijl de soundtrack van de game Grand Theft Auto (GTA) in de achtergrond speelt en het logo van de game te zien is met Gaza City in hetzelfde lettertype eronder. “We kondigen met veel plezier de tweede game aan. Jammer genoeg is GTA Gaza zonder brandstof gevallen”, verklaart het onderschrift het gebruik van een fiets.

De onthulling dat een IDF-eenheid achter het kanaal zit, komt op een vervelend moment voor de Israëli’s. De Zuid-Afrikaanse aanklacht voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag maakt expliciet gewag van “genocidale uitspraken door soldaten” in haar bewijsvoering voor de beschuldiging dat Israël zich in Gaza schuldig maakt aan genocide. Uitlatingen door Israëlische soldaten op sociale media dienen daarbij als bewijsmateriaal. De Israëlische verdediging vindt dat “uitlatingen of acties van soldaten geen weergave kunnen zijn van beleid”, want het IDF “is een hiërarchische organisatie die handelt door orders van superieuren”.


Twijfel aan superioriteit

Uit het interne Israëlische onderzoek bleek volgens het IDF dat een van de eigen eenheden achter ‘72 maagden’ zat, maar ook dat die “zonder toestemming en zonder gezag” opereerde. Het Israëlische leger had na Haaretz’ initiële aantijgingen eerst beweerd dat het compleet niet betrokken was. De commandant van de eenheid die het kanaal had opgezet, zou gelogen hebben en is uit zijn functie ontzet. De eenheid, die zich specialiseerde in psychologische oorlogsvoering, zou op eigen houtje gehandeld hebben. “Het incident is afgehandeld”, besluit een woordvoerder in Haaretz. Ook andere legerbronnen bevestigden tegenover de krant dat er geen officieel bevel was om het Telegramkanaal op te richten. Dat spreekt uit Israëlisch perspectief de legerleiding vrij van de “genocidale uitspraken” waarvan Zuid-Afrika Israëlische soldaten beticht.

Israëlische soldaten brengen hun legerleiding vaker in verlegenheid door hun wapenfeiten te delen op sociale media. The New York Times onderzocht video’s die soldaten zelf deelden en merkte dat die zo vaak zelf onthullen dat ze gewone woongebieden met de grond gelijkmaken en wangedrag vertonen in scholen en winkeltjes. Militair psycholoog Erik de Soir noemt het gedrag van de Israëlische soldaten “een klassiek fenomeen”. “Er is een lange geschiedenis van soldaten die pronken met trofeeën. Vroeger waren dat de schedels van vijanden, nu filmen ze zichzelf.” De Soir vermoedt dat de video’s voortkomen uit onzekerheid: “Als een soldaat twijfelt aan zijn oorlog, voelt hij de behoefte om zich te affirmeren. Hij wil het thuisfront tonen dat hij iets aan het bereiken is. Zo overtuigt hij ook zichzelf dat hij voor een goede zaak strijdt.”

Bestaat die twijfel ook in het Israëlische leger, dat zo doordrongen is van de eigen superioriteit? “De soldaten twijfelen misschien aan die superioriteit, want zonder twijfel doe je zoiets niet”, legt De Soir uit. Hamas’ aanval van 7 oktober, die het IDF totaal verraste, sloeg wellicht een stevige deuk in het zelfbeeld. Ook dehumanisering speelt een rol: “Dat is noodzakelijk om bevelen blijvend te kunnen opvolgen. Je gaat alle Palestijnen homogeniseren tot ‘Hamasstrijders’ en hen ontmenselijken met leiders die hen ‘beesten’ noemen.”


DS, 12-02-2024 (Dries Blontrock)

Een boycot tegen Israël werkt, laten we hem zonder angst toepassen


Er bestaat een effectief wapen om “neen” te zeggen tegen Israël en zijn oorlogsmisdaden, schrijven gezaghebbende stemmen uit de culturele en academische wereld. “Een economische en culturele boycot is de enige weg.”


Twaalf dagen lang, van 29 januari tot 10 februari, gonsde op Arabische sociale media de vraag: waar is Hind? We weten inmiddels waar de zesjarige Hind Rajab is: dood en begraven, net zoals meer dan 11.000 andere kinderen in Gaza.

Urenlang belde Hind op 29 januari vanuit een wagen vol vermoorde familieleden in volstrekte paniek naar het Palestijnse Rode Kruis. De opnames gingen de wereld rond. Uiteindelijk stierf ook Hind onder Israëlische tanksalvo’s, net zoals de Palestijnse ambulanciers die tot op enkele meters van haar raakten. Het duurde twaalf dagen voor Hinds lichaam kon worden geborgen.

De vraag of er in Gaza een genocide bezig is, zal uiteindelijk juridisch moeten worden beantwoord. Dat zal jaren duren, maar het Internationale Gerechtshof in Den Haag stelde al dat dat “plausibel” is. Zo gaat het altijd: eens genocides formeel worden erkend, is de goed geplande massamoord al lang een onherstelbaar feit.

Sinds dat voorlopige oordeel in Den Haag heeft Israël niks gedaan om onschuldige burgers beter te beschermen. Integendeel, in het zuiden van Gaza wordt het gaspedaal verder ingeduwd: 1,4 miljoen Palestijnen zitten in Rafah onverbiddelijk in de val. Ze worden bedolven onder bommentapijten en weggejaagd naar miserabele tentenkampen in no-gozones van de verwoeste kuststrook.

Dat er nog geen definitief juridisch oordeel is, ontslaat ons niet van onze collectieve menselijke verantwoordelijkheid. Omtrent Gaza is die glashelder: aanklagen dat er sprake is van een systematische massamoord door een soevereine staat op tienduizenden onschuldige Palestijnen, hoofdzakelijk vrouwen en kinderen. Historiseren en contextualiseren ook: de zoveelste Gazaoorlog is de onvermijdelijke uitloper van decennia van bezetting en kolonisering.

Hij kadert eveneens in een lang proces van etnische zuivering en apartheid dat een tweestatenoplossing onmogelijk heeft gemaakt. Tenslotte is het een totale oorlog tegen een volk, zijn waardigheid, zijn toekomst en fysieke grondgebied: Palestijnen worden vermoord, verdreven, afgesneden van alle basisbehoeften voor een menswaardig leven. Wie nog leeft, lijdt honger en dorst. Heel Gaza wordt voor de komende generaties onleefbaar gemaakt.

Deze oorlog is geen onbegrijpelijk conflict waarin geen partij te kiezen valt, het is geen geïsoleerd incident tussen joden en moslims. Het is een perfect leesbare, koloniale, zeer langdurige en breed vertakte oorlog die ons allemaal aangaat. Een oorlog die ons rechtstreeks raakt in diverse fundamentele engagementen: voor een veilige toekomst en goed onderwijs voor onze kinderen, voor onafhankelijke media en vrije meningsuiting, voor gezonde voeding en water, en een leefbare planeet voor iedereen.

De genocide in Gaza is veellagig: een educide, een infocide, een ecocide maken er deel van uit. Meer dan 600.000 leerlingen, van wie 90.000 universiteitsstudenten, kunnen niet meer naar school. Israël maakt onafhankelijke berichtgeving vanuit *Gaza onmogelijk. Buitenlandse journalisten mogen niet meer binnen, lokale journalisten werken in lugubere omstandigheden of worden vermoord.

Tenslotte is deze oorlog een ecologische catastrofe: het water, de grond en de lucht van Gaza zijn voor decennia zwaar vervuild, landbouwgronden zijn vernietigd. Meer Palestijnen dreigen binnenkort te sterven aan epidemieën dan er werden gedood door een recordaantal bommen. Wie toch overleeft, zal niet in Gaza kunnen blijven. Van een openluchtgevangenis is Gaza een onleefbaar niemandsland geworden: etnische zuivering via ecologische terreur.

Ook het onleefbaar maken van de Westelijke Jordaanoever gaat gestaag voort – daar zullen de Gazanen alvast niet naartoe kunnen. From the river to the sea: in Europa is het een activistische slogan die je het verwijt van antisemitisme oplevert. Ter plekke is het de bondige samenvatting van de daadwerkelijke politiek van Israël ten aanzien van alle Palestijnen.


Medeplichtig Europa

In het Westen blijven onze politieke leiders, zo merken onze vrienden en collega’s in de Arabische wereld, oorverdovend stil. De VS, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn medeplichtig aan de massamoord in Gaza. De EU munt uit in halfbakken standpunten. België kan dankzij ministers als Caroline Gennez en Petra De Sutter nog op enig krediet rekenen. Maar ook onze civiele samenlevingen, zeker de instellingen en hun directies, blijven zeer op de vlakte. Of ze verliezen zich in eindeloze discussies over verwaterde compromissen.

Het is nochtans niet zo dat er geen effectief wapen bestaat om formeel “neen” te zeggen tegen Israël en zijn oorlogsmisdaden. Het heet BDS: de geweldloze en antiracistische Boycott, Divestment and Sanctions-campagne die de Palestijnse civiele samenleving in 2005 zelf afkondigde. BDS sluit samenwerking met de staat Israël en zijn instellingen uit. De culturele boycot biedt echter een open kader: samenwerking met individuele artiesten is altijd mogelijk. De gewone burger wordt door BDS uitgenodigd tot een economische boycot. De lijst van producten en merken die de bezetting van Palestina ondersteunen, vind je op de app No Thanks.

De criminalisering van BDS die in Europa hand over hand toeneemt, is het beste bewijs dat de boycot werkt. Het is meer dan ooit tijd om hem toe te passen en dat zonder angst te zeggen, vanuit de culturele wereld, de academische wereld, de vakbonden en andere cruciale sectoren. Als we bij onze partners in het Globale Zuiden, maar ook bij de jongeren in onze superdiverse Europese steden nog een minimale geloofwaardigheid willen behouden, is het de enige weg. Zeker in een culturele sector die prat gaat op zijn dekoloniale engagementen.

Zal dat in cultuurhuizen tot heibel met pro-Israëlische politici in raden van bestuur leiden? Ongetwijfeld. Maar die heibel komt er sowieso. Is het niet over BDS, dan over andere kwesties die zulke politici als ‘politiek’ beschouwen, terwijl er enkel op de meest enge wijze aan kunst en cultuur zou mogen worden gedaan. In die zin is opkomen tegen de oorlogsmisdaden in Gaza ook opkomen voor de autonomie en de vrijheid van meningsuiting in onze civiele samenleving en culturele wereld.

Gaza is een cruciale testcase in de cultuurstrijd die er aankomt. “Everything is art, everything is politics”, zegt de Chinese kunstenaar Ai Weiwei met een boutade. Gaza steunen, BDS steunen, in daden en in woorden: het is kunst en politiek. Het is vooral wat noodzakelijk is, indien we, zeker in de culturele wereld, de komende jaren nog iets van vrijheid en autonomie willen behouden.

Jan Goossens (Dream City/Tunis & MolenbeekforBrussels2030), Iman Lechkar (professor VUB), Alain Platel (theatermaker), Nadia Fadil (professor KU Leuven), Tom Lanoye (schrijver), Adeline Rosenstein (theatermaakster), Radouane Mriziga (choreograaf), Eva Brems (professor UGent), Thomas Van Riet (professor KU Leuven, Scientists for Palestine), Lisette Ma Neza (dichteres), Marc Van Ranst (professor KU Leuven), Rachida Lamrabet (schrijfster), Karel Arnaut, (professor KULeuven), Charlotte Adigéry (muzikante), Lieven De Cauter (filosoof KU Leuven), Chaïma Ahaddour (professor KU Leuven), Michael De Cock (artistiek directeur KVS), Gert Van Hecken (professor UAntwerpen), Kathy Lindekens (kinderrechtenexperte), Guy Gypens (programmator Live Arts), Koen Bogaert (professor UGent), Hildegard Devuyst (artistiek directrice La Geste), René Los, Carine Defoort (professor KU Leuven), Mathieu Goeury, (artistiek directeur), Arjan Post (professor KULeuven), Einat Tuchman (artieste), Omar Suliman Jabari (postdoc ULB), Manu Riche (filmmaker), Wim Distelmans (professor VUB).


Blog DS, 20-02-2024