"Het systeem van toerekeningsvatbaarheid moet dringend aangepast worden." Dat zegt de Hoge Raad voor de Justitie in een advies aan de regering. Nu heeft een rechtbank maar twee mogelijkheden. Ofwel is iemand toerekeningsvatbaar en komt er een straf. Ofwel is iemand ontoerekeningsvatbaar, is hij of zij dus niet schuldig en volgt een internering. "Dit is veel te zwart-wit", aldus de Raad. Ze pleit voor verschillende graden van toerekeningsvatbaarheid.

De discussie over het systeem van toerekeningsvatbaarheid laaide weer op door het assisenproces tegen seriemoordenaar Renaud Hardy. Neuroloog Chris Van der Linden, die werd opgeroepen door de verdediging, opperde dat het gedrag van Hardy veroorzaakt werd door de medicatie die hij nam tegen parkinson. Volgens hem was het duidelijk: "Hardy is niet schuldig aan de moorden en moet geïnterneerd worden." De gerechtspsychiaters van het openbaar ministerie dachten er anders over: "een doordachte psychopaat die hard moet boeten".

Twee mogelijkheden: schuldig of ontoerekingsvatbaar

Een rechtbank heeft in het huidig systeem maar twee mogelijkheden. Ofwel acht ze de beschuldigde verantwoordelijk en schuldig, ofwel oordeelt de rechtbank dat de persoon geen controle had over het gedrag en "ontoerekeningsvatbaar" is. De gevolgen van dat oordeel zijn gigantisch. In het eerste geval volgt er een straf, in het tweede geval komt er een internering en behandeling.

Zwart wit systeem

"Dit oordeel maken, is ontzettend moeilijk", zegt Christian Denoyelle van de Hoge Raad voor de Justitie in "De Ochtend" op Radio 1. "Je moet in het hoofd van iemand gaan kijken van jaren geleden en checken of die geestesstoornis zo aanwezig was dat er totaal geen besef meer was. Het is zwart-wit. Dit is een quasi onmogelijke opdracht voor psychiaters."

Dit is een quasi onmogelijke opdracht voor psychiaters.
Christian Denoyelle, Hoge Raad voor de Justitie
De Raad pleit dan ook voor meer nuance en verschillende gradaties van toerekeningsvatbaarheid. "We moeten ons afvragen wat we willen. En dat is een realistisch systeem dat echt goed werkt. En dat zwart-witsysteem is niet realistisch.

Combinatie van straf en zorg

"Door verschillende gradaties in te bouwen, kan je zeggen dat iemand verminderd toerekeningsvatbaar is. Dan kan hij voor het deel waarvoor hij verantwoordelijk is een duidelijke straf krijgen, maar tegelijk heb je ook een zorgend aspect, omdat er een geestesstoornis is die moet worden aangepakt. Je krijgt dus een combinatie van straf en zorg. De burger is niet altijd zo repressief als we denken, de burger wil ook dat mensen verzorgd worden zodat het niet meer zal gebeuren", aldus Denoyelle.

De Hoge Raad staat niet alleen met dit voorstel. De experten die minister van Justitie Koen Geens (CD&V) aanstelde delen dezelfde mening en ook de Raad van State is overtuigd dat er verschillende gradaties moeten komen. Bovendien staat het zelfs in het regeerakkoord van 2014. "Maar tot onze grote verbazing heeft de regering hier nog geen werk van gemaakt", aldus Denoyelle.

Bron: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/0...l-te-zwart-wit/

Eigen mening: Zullen er wel voldoende plaatsen zijn om de mensen te verzorgen? Er zijn nu al veel te weinig plaatsen voor geïnterneerden? Justitie lost vaak problemen op die er bij welzijn zijn. Als je meer investeert in welzijn, kan het goed zijn dat de gevangenissen sneller leeg zullen zijn.