Catalonië is niet het voorbeeld


De N-VA heeft aloude banden met het Catalaanse nationalisme. Maar voor haar hebben de Catalanen meer kwaad dan goed aangericht, zegt Bart Sturtewagen.


Ik ben jaloers op de Catalanen, was de eerste reactie van Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) op het gewelddadig verlopen referendum. Er bestaan oude banden tussen het Catalaanse en het Vlaamse nationalisme. Die gaan haast vier decennia terug toen de olijke Volksunie’ers Willy Kuijpers en wijlen Walter Luyten, begaan met alle verdrukte volkeren ter wereld, herhaaldelijk groepsreizen organiseerden om te verbroederen met de Catalaanse regionale regering van ‘vader des vaderlands’ Jordi Pujol.

De eeuwige Vlaamse opposanten werden er als helden gefêteerd en voelden er zich in hun sas bij het wervende voorbeeld van hun geestesgenoten die het qua autonomie al zoveel verder hadden gebracht dan zij. De luimige tot zelfs scabreuze herinneringen aan die periode worden nog geregeld opgediept onder veteranen uit de VU-diaspora. Pujol zelf raakte enkele jaren geleden in diskrediet toen bleek dat hij en zijn familie een reusachtig zwart fortuin in het buitenland hadden geparkeerd. Er bestaan vermoedens dat hij geld had gekregen om het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven in te dammen. Pas onder zijn opvolger, Artur Mas, groeide het independentisme.


Beulenwerk

De beelden, zondagavond uit Barcelona, van de robocops van de Spaanse Guardia Civil waren natuurlijk schokkend. De verhalen over geweld en repressie waren nog erger. Bourgeois haalde maandagochtend verontwaardigd het voorbeeld aan van een vrouw bij wie een voor een de vingers waren gebroken. Ook de burgemeesteres van Barcelona, Ada Colau, en de trainer van Manchester City, Pep Guardiola, voorheen actief bij Barcelona, hadden er schande over gesproken.

De drieste repressie van de Madrileense regering had herinneringen opgeroepen aan de film Gandhi uit 1982, waarin te zien was hoe eindeloze rijen geweldloze betogers door koloniale Britse soldaten werden neergeknuppeld tot de soldaten te uitgeput waren om hun beulenwerk nog voort te zetten. Een eeuwige schande die door de media van die tijd, verpersoonlijkt door Martin Sheen in de rol van een Amerikaanse journalist, wereldkundig werd gemaakt. Bourgeois, die nauw contact houdt met zijn Catalaanse evenknie Carles Puigdemont, sprak dus met de stem van de sympathie en de verbondenheid. Maar zelfs op dat emotionele moment onthield hij zich van uitspraken over de snelle erkenning van een eenzijdige onafhankelijkheid van Catalonië. En zo deden nadien zijn voorzitter, Bart De Wever, en alle andere N-VA’ers.

Die opvallend gespleten houding, koren op de molen van Vlaams Belang en de hardliners uit wat rest van de Vlaamse Beweging, wordt doorgaans toegeschreven aan de positie van de N-VA in de federale Belgische regering. België zou zich immers volkomen isoleren als het, tegen de Europese consensus in, de Catalaanse kaart zou trekken. Als de N-VA zich in dit dossier louter door sympathie en emotie laat leiden, dreigt ze de coalitie op te blazen. En die prijs is te hoog.


Jusqu’auboutisme

Dat verklaringsmodel klopt, maar er is meer. Het jusqu’auboutisme van de Catalaanse regering staat haaks op de afwachtende langetermijnstrategie die de N-VA sinds vier jaar zelf hanteert en die ze ook na de volgende verkiezingen wil voortzetten. Catalonië is, ondanks alle warme gevoelens, niet het goede voorbeeld en dat ongeacht de uitkomst van de krachtmeting.

In het onwaarschijnlijke geval dat de Catalaanse secessie zou slagen en mettertijd erkend zou worden door Madrid, Berlijn, Parijs en Brussel, zou dat de druk op de N-VA vergroten om zelf een meer voluntaristische houding aan te nemen. De geschiedenis komt niet vanzelf naar ons toe, zoals De Wever beweert. Je moet ze verdorie zelf een zetje durven te geven. Dat zou de loeiharde boodschap zijn. Het ontstaan van een levensvatbare Catalaanse republiek, erkend door haar buren, zou een belangwekkend nieuw feit creëren. Binnen de Europese Unie zou het dan mogelijk zijn via revolutionaire weg de grenzen te hertekenen. Alle oude demonen van tweeduizend jaar Europese geschiedenis zouden worden wakker geschud. In die dynamiek zou een speerpuntpartij als de N-VA niet achterop kunnen blijven zonder elke geloofwaardigheid te verliezen. Tegen wil en dank zou ze het constitutionele kader moeten verlaten en een blind avontuur aangaan. De aanhangers van zo’n scenario, Hendrik Vuye en Veerle Wouters, zijn om die reden vorig jaar uit de partij gezet.


Politieke leerling-tovenaars

Maar ook het mislukken van het unilaterale Catalaanse separatistische experiment komt de N-VA niet goed uit. De partij hield in 2014 behoedzaam afstand van het Schotse referendum, ook al verliep dat binnen de regels van de wet en democratie. Ze verkoos zoete broodjes te bakken met de Conservatieve leider David Cameron. Geen succesvolle strategie, want die roekeloze gokker verknalde zijn carrière en het EU-lidmaatschap van zijn land in een dwaas Brexit-referendum.

Toen al bleek dat het Vlaanderen van Bart De Wever zich niet spiegelt aan al die Europese minderheden die zich willen loswrikken uit een land waarin ze zeggen zichzelf niet te kunnen zijn. De Euranje-romantiek van de generatie-Kuijpers en -Luyten is afgezworen. De Vlamingen vormen een meerderheid in België. Die meerderheid wordt al lang niet meer geknecht, maar heeft zich wel neergelegd bij het inperken van haar numerieke overwicht. Dat deed ze in fine omdat een scheuring van het land zou verlopen langs een onstabiele taalgrens. Brussel en een aanzienlijk deel van de rand eromheen zouden in dat scenario internationaalrechtelijk niet aan Vlaanderen toebehoren. Die prijs is onaanvaardbaar, maar het gevolg hiervan is de eeuwige gevangenschap in het Belgische evenwichtenmodel. Op dit dilemma heeft de N-VA het antwoord niet. Haar onvoldragen idee over confederaal cobeheer van Brussel is slechts een doorzichtige poging om dat te verdoezelen. Het uitstel van het moment van de waarheid komt haar nog het beste uit.

Maar ondanks alles blijft Vlaamse onafhankelijkheid het ultieme doel van de partij. Het geloof dat België vroeg of laat vanzelf zal imploderen, blijft de motor van haar politieke actie. Het lijden van het Catalaanse volk, mythe of waarheid, versterkt het groepsgevoel. Maar de Catalanen hebben de Vlaamse zaak geen goed gedaan. Ze hebben het spook van de Kleinstaaterei opgeroepen en tegelijk gediscrediteerd. Het zijn politieke leerling-tovenaars.

In geen enkele Europese hoofdstad bestaat er ook maar één gram steun voor het idee dat minderheden zich zomaar los kunnen scheuren uit lidstaten en vervolgens doodleuk kunnen aankloppen in Brussel alsof er niets is gebeurd. Zonder steun van de Europese mogendheden, kan er niets, beseft De Wever. Puigdemont en de zijnen hebben geen nieuw pad geopend, maar het definitief gesloten. Als er in Europa ook maar enig animo bestond voor het hertekenen van de binnengrenzen, laat staan die rond zijn hoofdstad, dan is dat na vorige zondag helemaal verdwenen.

Epiloog. Marta Torrecillas, de vrouw van wie alle vingers van de linkerhand zouden zijn gebroken, trok dinsdag op de sterk onafhankelijkheidsgezinde zender TV3 haar verhaal in. Ook van haar beweringen dat ze onheus was betast, bleef niets over. Beelden toonden dat ze zichzelf ter aarde had geworpen toen ze werd gesommeerd het stembureau te verlaten. Aan één vinger had ze toen al een gewrichtsontsteking.


06-10-2017 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB