Student mist zelfdiscipline


De Universiteit Gent start een campagne voor studieadvies. De boodschap? ‘Studenten moeten veel meer baas over hun eigen geest willen zijn.’


Studenten in het hoger onderwijs voelen zich geen meester over zichzelf. Ze laten de situatie voor hen beslissen, of een plotse emotie of gedachte. Iemand komt met een leuk voorstel, of ze ‘voelen zich niet goed’, of ze maken zichzelf wijs dat het ‘morgen beter zal gaan’.

Dat soort ‘uitstelgedrag’ is een bekende valkuil in onze huidige samenleving, waar overinformatie ons constant dwingt om beslissingen te nemen. Die overinformatie is ook een stoorzender in het studiepatroon van studenten.

De universiteit Gent lanceert daarom haar nieuwe brochure Efficiënter studeren. ‘Iedereen had de indruk dat de vorige brochure, die drie keer dikker was, niet gelezen werd’, zegt Annick Eelbode, psychologe aan de dienst studieadvies van de UGent. ‘Alle faculteiten zijn samen nagegaan hoe we studenten beter konden bereiken en hun studieproblemen beter konden aanpakken.’


Beter zelfinzicht

De belangrijkste accentwijziging in het nieuwe studieadvies is de boodschap dat studenten meer en beter inzicht in zichzelf moeten verkrijgen en hun attitude navenant moeten bijstellen. ‘Want als je weet hoe je in elkaar zit, kun je een aantal valkuilen vermijden en efficiënter studeren’, zegt Eelbode.

‘Zonder de vaste structuur van het middelbaar onderwijs, raken studenten in de problemen omdat ze hun zekerheden van toen niet loslaten’, legt ze uit. ‘In onze drukke samenleving geven we hen veel vrijheid, vragen we hen om zelf na te denken en te beslissen. Maar we zijn vergeten hen dat goed aan te leren. Dat leidt tot uitstelgedrag of net perfectionisme. Factoren als keuzestress, faalangst en schuldgevoel geven druk, maar worden niet herkend of aanvaard.’

Vorige maand signaleerde een onderzoek van het Interstedelijk Studenten Overleg dat prestatiedruk en keuzestress Nederlandse studenten vaker naar de psycholoog drijven. In 2014 meldde bijna 30 procent van 8.200 Amsterdamse studenten grote concentratieproblemen, en daar deden faalangst en motivatieproblemen nauwelijks voor onder.

Hoe studenten daarmee omgaan? Ze vragen regels. ‘Het is contradictorisch dat je vandaag haast alles online kunt vinden, maar dat studenten meer dan ooit vragen om planmatig en gecontroleerd te kunnen studeren’, zegt professor huisartsgeneeskunde Paul Van Royen (Universiteit Antwerpen). ‘We leven in een cultuur van overprikkeling. We hebben fantastisch veel mogelijkheden, maar het is een grote uitdaging om daarmee om te kunnen gaan. En studenten van 18 zijn nog niet volwassen: hun brein is dat pas op hun 25ste.’


Zelfmanagement

De nieuwe Gentse brochure maant studenten aan om de opname van nieuwe informatie ‘voor te bereiden’ en de studieperiodes vooraf te plannen vanuit inzicht in de eigen mogelijkheden. Dat heet zelfmanagement. Studenten moeten leren om de baas over zichzelf te zijn.

‘Ze zijn het hele jaar bezig met “begrijpen”, maar verder gaat het vaak niet’, zegt Eelbode. ‘Veel studenten kunnen wel studeren, maar met een goede voorbereiding zouden ze beter kiezen: ze bepalen dan wanneer ze het productiefst studeren en zoeken uit welke vragen ze beantwoord willen zien. Daardoor lezen en verwerken ze beter en wordt de “informatie-overload” vanzelf kleiner.’

Daarmee lijkt men verder te gaan dan de ‘geprogrammeerde’ lesvormen die vandaag veel bijval kennen. Zoals bij responsiecolleges, in kleinere groepen met meer interactie. ‘Je leert daar zeker meer omdat je jezelf evalueert’, zegt Paul Van Royen, ‘maar dat is niet helemaal hetzelfde als zelfsturend leren. Zo tonen studenten die samen in een bibliotheek studeren dat ze het misschien zelf niet kunnen zonder geprogrammeerde sociale controle. Je kunt je afvragen of dat voldoende voorbereidt op het échte leven, op een baan in de bedrijfswereld.’


Realistisch graag

Maar op de dienst studieadvies en studentenbegeleiding pleit Sara Backx voor realisme: ‘Vroeger vroegen jongeren zich af wat ze wilden, nu lopen ze óók nog eens verloren in een complexe structuur van richtingen, trajecten, keuzevakken en studiepunten. Zelfinzicht en planning zijn voor een 18-jarige belangrijk, maar wondermiddelen zijn het niet. Wij begeleiden hen toch graag om samen het probleem vast te stellen en een oplossing te zoeken. Intussen mogen beleidsmakers zich afvragen hoe studeren in het hoger onderwijs weer eenvoudiger kan worden.’


DS, 02-12-2016 (Peter Vantyghem)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB