Betere sociale mix helpt alle leerlingen vooruit


Wat valt er te doen tegen slechte schoolprestaties? Zet kansarme met kansrijke leerlingen samen in de klas, zo beveelt de Oeso aan. Vlaanderen heeft sinds kort een maatregel die zo’n mix bevordert, maar toch staat die ter discussie.


Hoe krijg je het aantal slecht presterende leerlingen naar beneden? De lijst maatregelen die de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) in een rapport voorstelt, is lang. Maar omdat de sociaal-economische achtergrond van leerlingen een grote rol speelt, is deze ene maatregel belangrijk: zorg voor een sociale mix op school.

‘Leerlingen leren niet enkel van hun leerkrachten, maar ook van hun medeleerlingen. Als de meeste klasgenoten slecht presteren en sociaal-economisch benadeeld zijn, dan zullen deze leerlingen het moeilijker hebben, want niet alle leerkrachten zijn voldoende opgeleid om grote groepen van zulke leerlingen aan te kunnen’, staat er. ‘Een meer gelijkmatige verdeling van kansarme en kansrijke leerlingen en van middelen kan de slecht presterende leerlingen voordeel opleveren zonder de betere studenten te ondermijnen.’

In het Oeso-rapport scoort België doorgaans beter dan gemiddeld (zie rechts), maar niet voor leerlingen met een migratieachtergrond. Bij ons haalt 38,7 procent van hen niet het vereiste basisniveau in wiskunde, terwijl het Oeso-gemiddelde 36 procent bedraagt. Ons land kan het rapport en de aanbevelingen, waaronder meer sociale mix, dus niet zomaar negeren.


Kentering

De Vlaamse overheid stelt al langer gemengde klassen voorop, toch nam de ongelijkheid tussen scholen tot voor kort alleen maar toe. De almaar sterkere segregatie staat beschreven in een onderzoek van Steven Groenez en Thomas Wouters (KU Leuven) uit 2013. Maar sindsdien is een kentering waargenomen: ‘We zien voor het eerst in meer dan tien jaar tijd een lichte desegregatie. De reden is de aanpassing van het inschrijvingssysteem in 2012’, zegt Groenez.

Sinds 2012 moeten de meeste basis- en middelbare scholen in Vlaanderen een deel van hun plaatsen voorbehouden aan ‘indicatorleerlingen’ – leerlingen die een studietoelage krijgen of van wie de moeder geen diploma secundair onderwijs heeft. Vroeger werd daarbij ook de thuistaal in rekening gebracht, maar die ‘indicator’ is geschrapt. ‘We stellen vast dat deze dubbele contingentering (een contingent of verplicht aandeel indicatorleerlingen en een contingent niet-indicatorleerlingen, red.) een sociale mix bevordert, maar toch ligt de maatregel momenteel ter discussie in het Vlaams Parlement. Het concept dreigt te sneuvelen vanwege de administratieve last die ermee gepaard gaat’, meent Groenez.

De dubbele contingentering, de term alleen al, valt moeilijk te rijmen met het vereenvoudigd inschrijvingsrecht dat Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) voor ogen heeft. Haar woordvoerder bevestigt dat de dubbele contingentering ‘geëvalueerd’ wordt. Bij de actualisering van het inschrijvingsrecht is ‘het vermijden van uitsluiting, segregatie en discriminatie’ een doelstelling, maar hoe dat dan precies zal gebeuren moet de commissie Onderwijs nog uitdokteren. De onderzoeksgroep van Groenez raadt de overheid alleszins aan om de dubbele contingentering te behouden.

Dan is er nog het probleem van ongelijkheid onder de leerkrachten, waarop pedagoog Pedro De Bruyckere wijst: ‘De minst ervaren leerkrachten worden voor de “moeilijke” scholen en klassen geplaatst, terwijl de meest ervaren leerkrachten in de “makkelijke” scholen en klassen lesgeven. Vlaanderen is koploper op dat vlak, bleek uit een studie van 2013. Volgens mij heeft dit een nog grotere impact dan het al dan niet mixen van leerlingen.’


DS, 11-02-2016 (Lotte Alsteens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB