Ramadan

Dyab Abou Jahjah


Niet dat we momenteel van een echte zomer kunnen spreken, maar dat de ramadan in deze periode valt is voor moslims geen pretje. Ramadan is een maand in de islamitische maankalender en dus verschuiven de maanden ieder jaar een paar dagen naar voren. Moslims moeten vasten vanaf het eerste licht van de dageraad en tot zonsondergang. En vasten betekent onder meer niet eten en drinken, geen seks. In de zomer zijn de dagen heel lang, dus is vasten een echte beproeving.


Moeten we daar rekening mee houden hier? Als het gaat over hoffelijk zijn en de moslims met hun heilige maand feliciteren, dan is dat zeker wenselijk. Maar wat met de werkuren? Dat hangt ervan af in welke sector men werkt en hoe die uren vallen. In ieder geval is het wenselijk dat moslims de kans krijgen om hun vasten te verbreken op een respectabele manier. Met andere woorden, als ze aan het werk zijn op het moment waarin het vasten verbroken moet worden, dat ze dan hun pauze kunnen nemen op dat ogenblik in plaats van op een ander moment.

Ik pleit niet voor structureel aangepaste roosters voor moslims tijdens de ramadan. Sterker, ik ben daar faliekant tegen want het zou leiden naar een segregatieregeling die zich later zou uitbreiden naar andere terreinen. Waar ik voor pleit, is een gezonde flexibiliteit met glijdende uren en met pauzes in sectoren waar dat kan en dat geen invloed heeft op de professionaliteit en de kwaliteit van de prestatie.

Aan de andere kant, dat een Chiro-afdeling in Molenbeek haar kamp uitstelt met een maand, omdat de helft van haar leden moslims zijn, dat is gewoon gezond verstand. Chiro-werking is geen arbeidsplaats, maar een ontmoetingsplaats waar mensen elkaar in hun verscheidenheid moeten kunnen vinden en waar niet prestatie, maar respect en empathie de prioriteiten zijn. Jeugdbewegingen, culturele instellingen, media en veel andere instanties die een deel van onze ingebeelde gedeelde ruimte vorm geven, kunnen de ramadan aangrijpen om een signaal naar hun moslimklanten en potentiële klanten te sturen. Een boodschap dat ze erbij horen en dat men rekening met hen houdt. De dividenden van zo’n benadering kunnen enorm zijn, letterlijk en figuurlijk.

Dit zijn belangrijke discussies, waar we allemaal op een constructieve manier vorm aan moeten geven. De toekomst van onze samenleving hangt voor een deel hiervan af. Hoe toleranter en rechtvaardiger deze maatschappij wordt tegenover de moslims, hoe toleranter de islamvorm in deze maatschappij zal worden.

Maar ook de moslims moeten flexibel zijn in hun omgaan met diversiteit. Niet iedereen wil vasten, en niemand moet gepest worden op school of op straat omdat hij het niet doet. Zoals de niet-praktiserende moslims respect moeten tonen voor de praktiserende, moeten ook de praktiserende respect tonen voor de niet-praktiserende.

Imams hebben hierin een grote verantwoordelijkheid. In plaats van de nadruk te leggen op hoe groot de schande al dan niet is voor een moslim die niet meedoet aan de ramadan en zo de verontwaardiging te voeden en mensen tegen elkaar op te hitsen, kunnen ze de nadruk leggen op de spirituele en lichamelijke voordelen van het vasten zelf en iedereen die voordelen toewensen.

Nog een tip aan sommige moslims en vooral sommige imams die rechtstreeks met een teletijdmachine vanuit de negende eeuw hier zijn beland: als je wilt dat men je geloof respecteert en je ook feliciteert met je feestdagen, zou het dan geen goed idee zijn dat je stopt met smeekgebeden waarin je God vraagt om ongelovigen te vernederen en te vernietigen?

Symbolische gestes zullen de problemen niet oplossen, maar kunnen wel een glijmiddel vormen om dat te faciliteren. De echte problemen zijn van een andere orde en bevinden zich vooral op sociaaleconomische en politieke terreinen. Theologie kan relaxed zijn of gecrispeerd en zelfs explosief. Er zijn genoeg elementen in de tradities en de teksten van het boeddhisme, bijvoorbeeld, om zowel de vreedzame dalai lama als de gewelddadige U Wirathu te produceren. Bij de islam is dat niet anders.

Laten we dus allemaal bezinnen in deze maand over hoe we mensen aan een beter leven kunnen helpen en dan zullen de mensen ook minder gecrispeerd zijn en meer vatbaar worden voor een historische ontmoeting tussen religie en moderniteit, die meer dan ooit nodig is.


DS, 19-06-2015 (Dyab Abou Jahjah)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB