Overheid verdient meer aan hoger onderwijs dan afgestudeerde

Door de besparingen van de nieuwe Vlaamse regering zal het inschrijvingsgeld voor het hoger onderwijs stijgen met 270 euro naar 890 euro per jaar. Voor beursstudenten blijft het inschrijvingsgeld nagenoeg gelijk op 105 euro.


In de discussie over de rechtvaardigheid van de verhoging van het normale studiegeld argumenteerden sommigen dat de overheid vandaag veruit het grootste deel van de kosten betaalt van de opleiding. Zo zouden de directe kosten van een universitaire opleiding voor de overheid gemiddeld ongeveer 12.000 euro per jaar bedragen. Met het huidige inschrijvingsgeld van 600 euro betaalt de student dus slechts 5 procent van deze kosten, terwijl een hoger diploma toch een hoger inkomen oplevert voor de hooggeschoolde. Deze mag dus wat meer bijdragen, luidt de redenering.
Dat is echter een beperkte analyse van de kosten. Een student heeft meer kosten dan enkel het inschrijvingsgeld: er zijn ook de opportuniteitskosten van de gemiste inkomsten tijdens de opleiding. Dat bedrag kan aardig oplopen. En het klopt dat een hogergeschoolde later meer verdient, maar ook de overheid verdient daarop via de progressieve inkomstenbelasting en de sociale bijdragen. In België roomt de overheid meer dan de helft van dat hogere inkomen af.
De OESO heeft de kosten en de baten voor de (geslaagde) student en de overheid berekend. De grafiek hierbij geeft de netto geactualiseerde waarden voor België. De cijfers gelden voor 2010, dus vóór de verhoging van het inschrijvingsgeld. Er blijkt verrassend uit dat de kosten voor de student hoger zijn dan die voor de overheid: bijna 40.000 euro voor de student, vooral bepaald door misgelopen inkomsten uit arbeid tijdens de opleidingsjaren. Voor de overheid bedragen de kosten slechts 34.000 euro. Ook hier wordt gerekend met gederfde inkomsten, met name de belasting die de niet-student moet betalen op zijn inkomen.
Maar ook verrassend zijn de baten: de overheid in België verdient gemiddeld gezien meer aan iemand met een diploma hoger onderwijs dan de persoon in kwestie zelf: 170,000 euro voor de overheid, vooral door hogere belastinginkomsten en sociale bijdragen; de persoon met het hoger diploma wint er netto bijna 118,000 euro bij. De overheid neemt dus ongeveer 60 procent van de gegenereerde winst voor haar rekening, terwijl ze ook nog eens minder kosten maakt.
Voor de overheid lever dat een gemiddelde interne opbrengstvoet (IRR) op van 15 procent; voor de hogergeschoolde is dat 12 procent of 3 procentpunten minder. Er zijn in het lijstje van de OESO slechts drie landen waarbij het verschil in rendement van de overheid tegenover dat van de privépersoon groter is dan 3 procentpunten. In de meeste landen is het rendement voor de privépersoon zelfs hoger dan dat voor de overheid. Niet voor België dus. Een van de redenen waarom het rendement voor de overheid zo hoog is, komt net door de hoge en progressieve inkomensbelasting in België.
Op basis van deze cijfers lijkt het onrechtvaardig om het studiegeld voor de Belg te verhogen: de hogergeschoolde betaalt de kosten die de overheid moet maken ruimschoots terug door de hoge belastingen en sociale bijdragen die hij of zij zal betalen. Bovendien zijn de baten voor de overheid nog onderschat: hogergeschoolden betalen niet enkel meer belastingen, maar zouden de samenleving ook minder kosten voor gezondheidszorg en criminaliteit.
Investeren in hoger onderwijs heeft op basis van deze cijfers een positieve externaliteit en dus zou hoger onderwijs meer gestimuleerd moeten worden; een verhoging van het inschrijvingsgeld lijkt niet de aangewezen manier.
Belastingen heffen om hoger onderwijs te financieren heeft ook een verstorend effect op de economie. Die verstoring genereert kosten die hier niet meegerekend zijn. Gezien de hoge winst voor de overheid en de hogergeschoolde vermoed ik dat deze kosten ruimschoots gecompenseerd zullen worden.

bron: De Knack
30 oktober 2014

mening: De regering zou moeten investeren in onderwijs. Hierdoor zal er meer welvaart komen. Door te besparen op onderwijs raken ze niet enkel onderwijs. Ook zal men hierdoor de toekomst raken. Blijkbaar maakt de regering sowieso al winst op de hogescholen omdat zij meer belastingen moeten betalen. Dus vind ik niet dat ze nu nog eens het inschrijvingsgeld moeten verhogen.