‘Er is te weinig ambitie in het Vlaams onderwijs’

Het onderwijs van de toekomst zal helemaal anders zijn, en technologie moet daarvoor zorgen. Dat geloof was rotsvast op een congres in Barcelona waar ook Vlaamse onderwijsmensen bij waren. ‘Er is bij ons te weinig ambitie.’
Het wordt de ‘Olympische spelen’ van het innovatieve onderwijs genoemd, het Global Forum van softwaregigant Microsoft. 1.100 mensen uit 100 landen waren erop uitgenodigd. Zowel leerkrachten (‘expert educators’) als mentorscholen werden er als goede voorbeelden opgevoerd. Het Sint-Lievenscollege uit Gent vertegenwoordigde ons land als mentorschool op het congres in Barcelona afgelopen week.

Steven Ronsijn, directeur eerste graad van het Sint-Lievenscollege. kreeg bovendien de eer een presentatie te mogen geven op de slotdag, in aanwezigheid van de Spaanse kroonprins.

In het Gentse college hebben ze in de eerste graad het aparte vak ICT geschrapt en het over alle vakken verdeeld. Zo kan een e-mail leren sturen net zo goed in de les Latijn.

‘Dat vergt wel wat van de leerkrachten. We hebben daar druk over vergaderd, er is zelfs over gestemd. Maar ik ben blij dat we het zo gedaan hebben. Na twee jaar had iedereen de mentale klik gemaakt.’

Er is een open leercentrum dat voor en na schooltijd voor iedereen laptops beschikbaar stelt. Er staan 230 computers voor 1.000 leerlingen. ‘Dat is voldoende voor traditioneel onderwijs dat door ICT ondersteund wordt. Maar wij willen verder gaan,’ zegt Ronsijn.

Tegen 2015 wil het college naar een ‘een-op-een’, voor elke leerling een toestel. Het summum voor elke door ICT-gebeten onderwijsmens? ‘Ach, niets zo gemakkelijk als een boel computers kopen’, zegt Ronsijn. ‘De vraag is: wat doe je ermee? Er moet visie zijn. En er is heel wat bijscholing nodig. Je hele didactiek moet omgegooid worden. Het is een ingrijpende ommezwaai voor de schoolorganisatie, de leerkrachten, de leerlingen én de ouders.’

Alle deelnemers in Barcelona koesteren eenzelfde rotsvast geloof: het onderwijs zal radicaal veranderen. Het wordt veel meer individueel, en het zal niet meer aan de klas en het lesmoment gebonden zijn. In die transformatie zal technologie, en met name ICT (ter rappel: information and communication technology) een cruciale rol spelen.

Ronsijn vindt het onbegrijpelijk dat het Vlaamse onderwijs en de overheid hier nog zo weinig mee bezig zijn. ‘Overal geldt digitaal als het nieuwe normaal. Niet zo in de scholen. Er is bij ons te weinig ambitie. Ik hoor amper iemand over de 21ste-eeuwse vaardigheden praten. Terwijl we die nodig zullen hebben om internationaal concurrentieel te blijven. Het steunt nog te veel op amateurisme en goede wil van individuele leerkrachten.’

Marx interactief
Behalve het Sint-Lievenscollege is er nog een stevige Belgische delegatie leerkrachten present in Barcelona. François Jourde, een Franco-Belg die filosofie geeft aan de Europese school in Ukkel, heeft op het Forum veel bekijks met zijn applicatie op de tablet die een pagina uit het handboek inscant en er meteen links naar filmpjes, audio, beelden, documenten bij tovert. Vaak gaat het om door de studenten zelf gemaakte content. De les over Karl Marx wordt plots een stuk interactiever.

Koen Timmers pakt uit met het project afstandsonderwijs voor webdesigners voor zestienplusses waaraan hij meewerkt in het CVO van Heusden-Zolder. ‘De cursisten zijn de helft van de tijd gewoon thuis, ze kunnen de les volgen in pyama.’ Een aardig neveneffect is dat de studenten zelf stukjes cursus beginnen te schrijven. ‘De leerervaring blijft niet beperkt tot mijn kennis. Leuk, toch?’

Bart Verswijvel (Immaculata Oostmalle en European Schoolnet) biedt een manier om een klaslokaal ict-gewijs anders te gaan inrichten.

Bram Faems doet de Jonatan Academie uit de doeken. Als ict-coördinator in de basisschool voor buitengewoon onderwijs Jonatan Berkenboom in Sint-Niklaas liet hij de kinderen (11 tot 13 jaar) de stof verwerken door er zelf een filmpje over te maken. Dat prompt ook op YouTube gezwierd werd en er al 50.000 keer bekeken werd.

‘Als je kinderen de stof op deze manier laat verwerken blijft ze langer hangen’, meent Faems. ‘Maar je moet niet alles met ICT aanpakken. Als je kinderen de breuken uitlegt, doe je dat best nog altijd met een echte taart. Dan weten ze snel dat een tweede groter is dan een achtste.’

App in de loopgraven
Vergevorderd zijn de Britten. Zij hebben wat traditioneel op school als ICT verstaan wordt (bijvoorbeeld: spreadsheets leren maken) achter zich gelaten en gaan voor leren programmeren. ‘Een bewuste keuze van de Britse overheid die het volgend jaar in alle scholen wil zien’. Wij zijn er dit jaar al mee begonnen’, zegt de boomlange leraar Ray Chambers van de Uppingham Community College in Rutland.

Met het programma Touch Develop maken zijn leerlingen van 11 tot 13 jaar hun eigen educatieve apps. Ze zijn er snel mee weg, ook de meisjes, vertelt Ray. Een app behandelt de loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog, een andere oefent om de onderdelen van een computer te benoemen, een derde helpt bij de les Duits. De apps zijn ook te koop – en er is nog interesse voor ook. ‘Je kunt wel denken dat mijn leerlingen apetrots zijn’, glundert Ray.

Het contrast met andere delen van de wereld is vaak groot. Tlali Mabusane uit het Afrikaanse Lesotho geeft les in een school in een rurale streek die erg lijdt onder de klimaatverandering. De gewassen brengen een pak minder op dan vroeger. Met de leerlingen (15 tot 17 jaar) van de school zette hij een project op om de boeren via gebundelde informatie van het web bewust te maken van duurzame landbouwmethoden, onder meer het gebruik van organische meststoffen.

Dat diende met primitieve middelen te gebeuren. ‘De leerlingen moesten allemaal mijn laptop – de enige in de buurt – gebruiken. En omdat er maar gebrekkige internetverbinding is, werd mijn mobiele telefoon als modem ingezet. Op mijn kosten.’ De primitieve middelen weerhielden Mabusane er niet van de tv te halen en een nationale beroemdheid te worden.

Bron:
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140316_01026770, 17 maart 2014

Eigen mening:
Ik kan me wel vinden in het idee dat er ICT geïntegreerd kan worden in alle lessen. Zoals in het artikel ook wordt aangehaald, het leren van een e-mail versturen kan ook in andere vakken dan enkel in ICT. Toch denk ik dat het niet simpel is voor alle leerkrachten om telkens ICT in de les te integreren. Je hebt je eigen leerplan en daarbovenop zou je dan nog extra doelen moeten bereiken. Ook denk ik dat niet iedere leerkracht even goed kan werken met een computer. Bijvoorbeeld het programmeren zou men niet aan mij moeten vragen, want daar ken ik zelf niets van. Laat staan dat ik het dan kan overbrengen aan mijn leerlingen. Mijn mening is dat men er een middenweg tussen zou moeten zoeken. Iedere leerkracht zorgt voor een beetje ICT-integratie in zijn les, maar ik denk dat er ook nog ICT-lessen gegeven zouden moeten worden. Volgens mij leren leerlingen dan beter met de computer omgaan dan dat dit telkens in een andere les gebeurd. En uiteindelijk is dat ook wel het doel, dat leerlingen beschikken over goede 21e-eeuwse vaardigheden. Beetje bij beetje zullen we daar wel komen, denk ik. En zo'n congressen kunnen goede ideeën geven, dus daar ben ik zeker voorstander van!