Mexicaanse burgers schieten drugsbende provincie uit

Bron: Volkskrant − 14/01/14

In de Mexicaanse deelstaat Michoacan, op nog geen vijfhonderd kilometer van Mexico Stad, nemen gewapende burgers in rap tempo de macht over. Ze verwijten de regering geen actie te ondernemen tegen een gewelddadige drugsbende die de deelstaat terroriseert, en nemen het heft in eigen handen.
De regering heeft niets gedaan om de bevolking te beschermen
Michoacan is één van de meest gewelddadige regio's van Mexico, een land waar de afgelopen acht jaar ruim zeventigduizend doden vielen in de 'drugsoorlog'. De inwoners van Michoacan zeggen te worden afgeperst door de Caballeros Templarios (Tempeliers), een drugskartel dat de controle heeft over de deelstaat. Winkels, taxi's, restaurants, straatverkopers, iedereen is gedwongen 'belasting' te betalen aan het kartel. Wie niet betaalt, riskeert op gruwelijke wijze te worden vermoord.

Eind februari besloten burgers zelf de strijd aan te gaan met deze bende. "De regering heeft niets gedaan om de bevolking te beschermen", zei Hipólito Mora, een van de oprichters en leiders van de burgerbeweging, in lokale media. "De bendeleden vermoorden onze kinderen, vrienden en buren. Als we aangifte doen, worden we niet serieus genomen", aldus Mora. "Er rest ons niets anders dan zelf de wapens op te pakken." De burgerwachten beschuldigen de lokale machthebbers ervan samen te werken met de Tempeliers.

Gewelddadige botsingen
Inmiddels heeft de zelfverdedigingsgroep bijna een derde van Michoacan in handen. Ze zijn vastbesloten Apatzingán in te nemen, waar het hoofdkwartier van de Tempeliers is gevestigd, en hebben veel omliggende gemeenten al veroverd. Het kwam de afgelopen week tot gewelddadige botsingen met tegenstanders van de burgerwachten, die blokkades opwerpen van brandende auto's om de doorgang te beletten. Het is onduidelijk of de tegenstanders tot het drugskartel behoren. Over het algemeen krijgen de burgerwachten steun van de bevolking in de gemeentes die zij 'bevrijden'.

De federale regering stuurde zaterdag extra troepen naar de regio, waar ze een einde maakte aan een deel van de wegblokkades. Toen de tot de tanden toe bewapende burgerwachten zondag de gemeente Nueva Italia innamen, grepen de militairen echter niet in. Dit voedt de geruchten dat de zelfverdedigingsgroep gesteund wordt door de federale regering, die er alle belang bij heeft een einde te maken aan de machtspositie van de Tempeliers in Michoacan. De regering zelf ontkent dit maar bood vorige week wel politiebescherming aan José Mireles, een van de leiders die gewond in het ziekenhuis werd opgenomen.

Harder optreden
Gisteren reisde regeringschef Miguel Ángel Osorio naar Michoacan om de situatie te bespreken. De deelstaatgouverneur wil dat de militairen harder optreden tegen de zelfverdedigingsgroep. Chong is bereid te onderhandelen met de burgerwachten, maar die eisen eerst de arrestatie van de kopstukken van het drugskartel.

Lokale politici beweren dat de zelfverdedigingsgroep gelieerd is aan het rivaliserende kartel Nueva Generación, uit buurstaat Jalisco. De burgerwachten zelf ontkennen dit in alle toonaarden. Zij zeggen de regio juist te willen zuiveren van drugskartels, en beloven de wapens neer te leggen zodra deze taak is volbracht.

Ook in andere deelstaten van Mexico zijn gewapende zelfverdedigingsgroepen actief. Overal klinkt hetzelfde verwijt: de regering laat zich omkopen door drugsbendes en laat burgers in de kou staan.

Mening: De situatie is in Mexico zodanig uit de hand gelopen dat het opkomen van gewapende zelfverdedigingsgroepen niet verwonderlijk is. De burger moet wel iets doen, als de regering corrupt is. Toch moet men ‘vigilant’ blijven tegenover drugsbendes die zich profileren als burgers. Niet makkelijk.

De situatie in Mexico is nu helemaal uit de hand gelopen. De burgermilities worden volgens mij duidelijk gesteund door of de regering of een ander drugskartel. Het kan niet zijn dat gewone burgers het geld hebben om zware wapens (zoals kalashnikovs) te kopen om de Tempeliers te lijf te gaan, zij krijgen deze wapens vanuit een bron die zich niet wil openbaar maken. Ik vind dit heel gevaarlijk want wanneer de Tempeliers zijn verdreven, zal er een machtsvacuüm ontstaan. Dit zal niet opgevuld kunnen worden door de plaatselijke overheid aangezien deze als corrupt wordt beschouwd. Ik vrees dat gebieden in Mexico zo uiteen zullen vallen in kleine clusters van dorpen die bestuurd zullen worden door tegen elkaar strijdende milities. Uiteindelijk zal er uit dit conflict geen overwinnaar te voorschijn komen, niet de regering, die duidelijk gezichtsverlies lijdt omdat ze haar bevolking niet kan beschermen. Niet de huidige drugskartels, die nu bestreden worden. Maar volgens mij ook niet de bevolking, omdat zij zichzelf niet eeuwig kunnen beschermen zonder een conflict te creëren met bovenstaande partijen die ze niet kunnen winnen.