Wie vandaag opgroeit in Europa beschouwt een continent zonder oorlog als een erg normale zaak. Maar hoe realistisch is het dat een nieuwe oorlog Europa treft? Knack.be vroeg het aan Rik Coolsaet, professor Internationaal Recht (UGent).

'De Syrische regering zal niet inbinden, zelfs niet als dat leidt tot een Derde Wereldoorlog,' zei de Syrische minister Moqdad enkele maanden geleden. 'Wie denkt dat de eeuwige vraag van oorlog en vrede in Europa niet meer actueel is, zou zich hevig kunnen vergissen. De demonen zijn niet weg, zij slapen alleen maar', aldus de Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker in het Duitse weekblad der Spiegel.

Maar hoe realistisch is zo'n wereldoorlog? 'Een nieuwe oorlog die ook Europa treft is relatief onwaarschijnlijk', stelt Rik Coolsaet professor Internationaal Recht aan de universiteit van Gent. 'De kans dat er op Europees grondgebied wordt gevochten is erg klein. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is de afwezigheid van een fysische bedreiging', zegt hij.

Bloedig conflict

Bij elke Europese verjaardag benadrukken pro-Europese leiders dat vrede een van de belangrijkste verwezenlijkingen van de Europese Unie is. Coolsaet beaamt dat, maar voegt er onmiddellijk aan toe dat verschillende factoren hebben bijgedragen tot de lange periode van vrede in Europa.

'Je mag bovendien niet vergeten dat Europa eigenlijk nog maar twintig jaar "oorlogvrij" is. In de jaren negentig vochten soldaten aan de grenzen van het continent nog een erg bloedig conflict uit. Het uiteenvallen van Joegoslavië, gebeurde niet zonder slag of stoot.'

Onvoorspelbaar

Is een nieuwe wereldoorlog, zoals we er twee kenden in het begin van de twintigste eeuw, op dit moment dan toch mogelijk? 'Een oorlog op eigen bodem is erg onwaarschijnlijk. Een externe oorlog waarbij Europa betrokken is, lijkt op dit moment evengoed onwaarschijnlijk, maar tegelijkertijd onvoorspelbaar en dus niet uitgesloten.' De vorige jaren vochten Europese landen onder meer nog in Libië en Mali.

Dat het bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en Europa toch wat barstjes vertoont, bewees het afluisterschandaal tussen de Verenigde Staten en Duitsland, nog maar eens.

NAVO

'Dit is zeker geen nieuwe tendens', zegt Coolsaet. 'Sinds het einde van de Koude Oorlog is onder meer de rol van de NAVO sterk gereduceerd. Een intensere Europese samenwerking op militair vlak, zou daarom geen slechte zaak zijn.'

Militaire integratie zou volgens voorstanders van een sterker Europa niet direct dienen om een eventuele oorlogsdreiging de baas te kunnen. Wel om een geloofwaardige speler te kunnen zijn op internationaal vlak. Wat defensie betreft staat Europa in de schaduw van de Verenigde Staten.

Water als terreurmiddel

Europa wordt, helaas, niet minder bedreigd door oorlog omdat leiders lessen hebben getrokken uit het verleden. Landen beseffen nu simpelweg dat ze meer kunnen bereiken door samen te werken. Nochtans concludeerde een Amerikaans rapport van de National Intelligence Council in 2012 dat 'na 2022 oorlogen steeds vaker zullen draaien rond water en dat water gebruikt zal worden als terreurmiddel'.

'Het gebrek aan water kan tot conflicten, spanningen en corruptie leiden, maar steeds vaker zal diplomatie de bovenhand halen', aldus Coolsaet.

'Ook de uitbreiding van een territorium als aanleiding voor een oorlog komt steeds minder voor'. Een land moet niet perse veel grond bezitten om machtig te zijn. Vandaag spelen economische elementen mee om te bepalen hoe invloedrijk een land is. 'Elektronica bijvoorbeeld is een sleutelelement om machtig te zijn.'

Middenklasse regeert het land

Naast economische factoren, heeft de democratisering bijgedragen tot een vreedzamere samenleving. 'De middenklasse en oorlog, gaan niet samen. Mensen die het goed hebben zijn minder vatbaar voor oorlog.' Dat geldt op dit moment niet enkel voor het Westen: 'Ook in groeilanden zoals India en Brazilië is men steeds minder geneigd om oorlog te voeren. De kans op een Derde Wereldoorlog is niet uitgesloten, maar neemt af met de jaren', aldus Coolsaet.

Syrië

Hoewel in een groot deel van de wereld een 'mentale klik' mensen minder snel aanspoort tot oorlog, wordt er op hetzelfde moment nog steeds een brutale oorlog uitgevochten in Syrië. De internationale gemeenschap houdt de situatie nauwlettend in de gaten, maar Coolsaet ziet het conflict niet snel evolueren tot een wereldwijde oorlog. 'De situatie is vergelijkbaar met de burgeroorlog in Libanon, die sleepte vijftien jaar aan.'

Tegelijkertijd speelt in Syrië ook religie, een veelvoorkomende trigger voor oorlogen, een rol. De Alawietische (sjiitische) aanhangers van Bashar al-Assad staan lijnrecht tegenover de soennitische rebellen.

'De wereld is sowieso betrokken bij het conflict, al is het maar omdat de vluchtelingenproblematiek alle werelddelen treft. Maar een militaire betrokkenheid, zit er niet meteen in.'

Bron: Knack

Mening:
Een vraag die iedereen wel eens bezighoudt denk ik en waarvoor veel mensen nog schrik hebben die ooit de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. Persoonlijk denk ik dat de kans minder groot is om een Derde Wereldoorlog mee te maken, maar ze bestaat zeker wel. Binnen Europa wordt er veel rond vrede gedaan en wordt dit vaak benadrukt, maar toch zijn we niet veilig denk ik. Denk maar aan fundamentalisten van andere godsdiensten. Zo'n mensen zijn ronduit gevaarlijk. Gelukkig zijn zij nog altijd in de minderheid, maar ze zijn wel gek genoeg om iets op gang te brengen denk ik.