In Oeganda, Zuid-Soedan en Tanzania dwalen stuiptrekkende kinderen rond op straat. 'De knikkebolziekte doodt tienduizenden kinderen, maar toch kijkt de wereld de andere kant op', aldus journalist Chris Michel.

Kinderen tussen 5 en 15 jaar die aan de knikkebolziekte lijden, krijgen om onverklaarbare redenen spastische aanvallen bij het zien van voedsel of water. Ze beginnen met hun hoofd te knikkebollen, ze krijgen spastische trekken en gaan overvloedig kwijlen. Na elke aanval gaan de kinderen er op achteruit, alsof er onomkeerbare schade aan hun hersenen en organen werd aangebracht.

"Als de kinderen niet sterven aan deze schade, sterven ze aan ondervoeding. Want 'normaal eten' wordt zo goed als onmogelijk als je bij het zien van voedsel telkens een epileptische aanval krijgt", zegt journalist Chris Michel aan Knack.be.

Zombies

"Ik zag voor het eerst kinderen met die symptomen toen ik vorig jaar in Oeganda was om een documentaire te draaien over een kindergevangenis. De vreselijke ziekte greep me meteen naar de keel. Omdat ik toen met een andere documentaire bezig was, nam ik me voor, als niemand anders het zou doen, om later terug te keren om deze afschuwelijke ziekte in beeld te brengen. Maar in dat ene jaar had niemand de moeite genomen om het fenomeen onder de aandacht te brengen."

Toch bestaat de ziekte, ook wel zombieziekte genoemd vanwege de ronddolende kinderen, al 50 jaar in Afrika. Tussen de 12.000 en 15.000 kinderen lijden eraan en al 10.000 kinderen stierven aan de ziekte.
“

Ouders moeten hun kinderen vastbinden om te voorkomen dat ze een ongeluk zouden begaan


Chris Michel sprak verschillende families in Noord-Oeganda en Zuid-Soedan. " De taferelen die je daar te zien krijgt, zijn verschrikkelijk. In de afgelegen gebieden zie je overal zieke, afwezige kinderen ronddolen."

Hoewel Michel al dertig jaar ervaring heeft in Afrika, noemt hij dit een van de meest schrijnende dingen die hij ooit heeft gezien. "Er waren ouders die hun kinderen vastbonden om te voorkomen dat ze een ongeluk zouden begaan. Als ze dat niet doen, moeten ze soms urenlang op zoek gaan naar hun kinderen. Maar gewetenloze mannen maken misbruik van die situatie en verkrachten meisjes."

'Zwangere vrouwen zijn angstig en hopeloos'

De zieke kinderen kunnen niet rekenen op medische hulp. "Zolang de oorzaken niet bekend zijn, is het erg moeilijk om de juiste medicijnen aan te bieden", stelt Michel. Op dit moment worden verschillende sporen gevolgd als mogelijke oorzaak, maar uitgebreid onderzoek is noodzakelijk.

"Er speelt sowieso een genetische component mee", legt Michel uit. "De helft van de families verliest al haar kinderen aan de ziekte, terwijl in andere families geen dodelijke slachtoffers vallen. Het maakt de zwangere vrouwen hopeloos en angstig. "

"In Afrika zijn kinderen namelijk een vorm van verzekering", legt Michel uit. "Kinderen nemen op latere leeftijd de verzorging van hun ouders op zich. Dat toekomstperspectief valt helemaal in duigen in de getroffen regio's."


Vlaamse Universiteiten bieden sprankeltje hoop

Daarnaast is de bevolking boos op de wereld, want niemand reageert. Michel wil met deze documentaire de wereld wakker schudden en tonen wat voor afgrijselijke gevolgen de ziekte heeft en hoe ze families verwoest.

"Enige hoop is momenteel gevestigd op een initiatief van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) onder leiding van professor Bob Colebunders (UA) en Geert Haesaert (UGent). Zij zullen een project opstarten waarin wetenschappelijk onderzoek naar de knikkebolziekte wordt verricht en tegelijkertijd willen ze noodhulp voor de getroffen gebieden organiseren."

In Verenigde Staten of Europa?

Volgens Michel is duidelijk dat mocht deze ziekte zich voordoen in Europa of de Verenigde Staten, de wereldgemeenschap in rep en roer zou staan. "Alle mogelijke middelen zouden worden gemobiliseerd om het probleem resoluut aan te pakken. Maar de ziekte treft afgelegen gebieden, in armoedige regio's in Afrika. Toen aids of de gekkenkoeienziekte zich in het westen verspreidde, hadden wetenschappers na tien jaar al uitgepluisd wat de oorzaken waren en welke medische behandelingen moesten worden gevolgd."

"Het erge van de zaak is dat niet alleen de westerse wereld toekijkt. Ook de regeringen van Djuba en Kampala trekken zich niets aan van de afgelegen dorpen en de 'apathische kinderen'."


www.knack.be


Ik vind het erg dat, zoals het artikel zegt, een ziekte eigenlijk eerst in Europa of Amerika moet voorkomen voordat het echt in het nieuws komen en onderzoeken starten. Als het in Afrika voorkomt, zijn er heel weinig mensen die er heel weinig mensen die er iets aan gaan/kunnen doen. Zodra het in Europa of Amerika voorkomt komt iedereen in actie. Dit is niet eerlijk.

Het is afschuwelijk wat die kinderen meemaken. Ik denk dat de westerse farmaceutica bedrijven niet in actie schieten omdat de ziekte een genetisch component heeft. Dit kan ertoe erop wijzen dat er zwaar onderzoek moet verricht worden vooraleer een oplossing gevonden kan worden. Dit kost veel. Landen als Oeganda, Zuid-Sudan en Tanzania staan niet direct bekent als rijke landen. Daarbij komt nog dat corrupte overheden alle inkomens afsnoepen en profiteren. Dit is geen situatie waar bedrijven zich vrijwillig voor willen inzetten en een overheid in die landen kan geen onderzoek aanbieden omdat het niet fatsoenlijk kan functioneren.

Komt dan de verantwoordelijkheid bij het westen te liggen? In het westen is er meer budget en is er de know-how om zo'n ziekte aan te pakken. Ik vrees echter dat, nu er een crisis is en iedereen moet besparen, de westerse regeringen zich meer op zichzelf gaan terugtrekken. Daardoor is het net zo mooi om te zien dat de VLIR zijn verantwoordelijkheid opneemt en toch investeert om dit probleem op te lossen en die mensen te helpen.