Van Tahrir- naar Taksimplein

Sylvain Ephimenco


De vergelijking tussen de Arabische revoluties en de rellen in Turkije is een scheve. Gingen de Arabieren de straat op om hun dictators omver te werpen, de Turken vechten voor het behoud van hun democratie.


Dit schreef correspondent in Turkije Erdal Balci gisteren op de voorpagina van Trouw. Gelijk heeft hij. Maar ik weet nog iets dat me aan het hart gaat. Op het Egyptische Tahrirplein, symbool van de protesten tegen het seculiere regime van dictator Mubarak, zijn vrouwen de prooien geworden van een duistere lente. Dat ze een hoofddoek dragen of westers gekleed zijn zoals Amerikaanse of Franse journalisten, niets helpt meer. Tientallen vrouwen zijn al volledig uitgekleed door kluwen mannen, aangerand, vernederd en soms verkracht. In het nieuwe Egypte vinden salafistische imams als Ahmed Mahmoud Abdullah dit volstrekt gerechtvaardigd: op de Egyptische tv zei deze reli-psychopaat dat vrouwen op het plein 'monsters' zijn die verkracht willen worden.

Op het Turkse Taksimplein, in Istanbul waar de protesten tegen de islamitische dictator Tayyip Erdogan het hevigste zijn, gaat het anders toe. Als de beelden die ik zag niet liegen, strijden mannen en vrouwen zij aan zij, in een elan van wederzijds respect en solidariteit. Jonge modern geklede vrouwen zonder hoofddoek die zich inzetten om niet door de AK partij van Erdogan tot tweederangs wezens te worden gedegradeerd. Hartverwarmend en hoopvol in een islamitische wereld die de laatste twee jaar een spectaculaire achteruitgang heeft doorgemaakt.


'Nuttige idioten'

En toch zijn er wel punten die deze gebeurtenissen in Arabische landen en in Turkije verbinden. Het gaat weliswaar niet om de aard van de protesten zelf maar om de faliekante misrekening van tal van westerse commentatoren. Twee jaar geleden wisten ze niet hoe snel ze hun ideologische getinte hersenspinsels aan de man moesten brengen. De 'Arabische lente' was voor hen het bewijs dat islam en democratie heel goed samengingen om seculiere dictatoren de wacht aan te zeggen en aan een hoopvolle toekomst te werken. Wie toen voor het tegendeel waarschuwde kon niets anders zijn dan een islamofobe populist.

Nu die mislukte lente in orthodoxie, salafisme, autoritarisme en vrouwonvriendelijke normen heeft geresulteerd, zijn ze stil geworden. Ook beweerden ze toen dat het Turkije van Erdogan het verlichte voorbeeld was van een modern islamisme dat goed bij Europa aansloot. Dit terwijl honderden journalisten en kritische geesten toen al door diezelfde Erdogan in het cachot werden gegooid.

Deze autoritaire maar democratisch gekozen potentaat kon wat 'nuttige idioten' uit het Westen goed gebruiken om zijn reactionaire islamisering tegen democratie en moderniteit door te voeren. Het resultaat zien we nu in Istanbul en elders in Turkije: een in het Westen enorm opgeblazen zeepbel spat nu in het gezicht van velen uiteen. Dan maar hopen dat de protesterende Turken die nu voor het behoud van hun democratie strijden, ook op de steun van die spijtoptanten kunnen rekenen.


Blog Trouw, 04-06-2013 (Sylvain Ephimenco)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB