Eigenbelang. Onvermogen. Onverschilligheid -
Ramsey Nasr over het recht van de sterkste in Palestina


Het harde Israëlische beleid in de Palestijnse gebieden wordt impliciet gesteund door de EU en zijn huidige voorzitter, Jan Peter Balkenende. Dat schrijft Ramsey Nasr, van Nederlands-Palestijnse afkomst en sinds kort stadsdichter van Antwerpen. Maar deze 'nieuwe realiteit' moet volgens hem worden ontmanteld: opheffing van alle nederzettingen, afbraak van de muur, recht voor de vluchtelingen en volledige terugtrekking volgens internationaal recht.


MIJN vader komt uit een klein stadje in het hart van de Westelijke Jordaanoever. Het stadje ligt er pal middenin en is gelegen aan een prachtige, vruchtbare vallei. Het leven was er eenvoudig, maar paradijselijk. Zo paradijselijk dat 26 jaar geleden tien soldaten met twee tenten en één kolonist de heuvel ernaast kwamen opgemarcheerd. Ze kwamen er een nieuwe realiteit stichten: Ariel. De nederzetting werd op onze landerijen gebouwd, telt inmiddels 45.000 inwoners, en door ons stadje loopt binnenkort een muur. Om hen tegen ons te beschermen.

Toen ik het nieuws over die muur vernam, dacht ik: dit kan niet, dit gaat niet gebeuren. Dat was dromerige domheid. Hoe zwaarder de muur wordt veroordeeld, des te sneller zal hij zijn voltooid. Op dit moment wordt er vrijwel ononderbroken, dag en nacht aan gebouwd. We hebben inmiddels gehoord dat ook het geboortehuis van mijn grootmoeder niet meer veilig is. En nu maar hopen op de internationale gemeenschap.

Niets is veilig in Palestina, zelfs het water niet. De vele bronnen in de vruchtbare Jordaanvallei worden afgetapt door kolonisten en ontoegankelijk gemaakt voor de Palestijnen. Komen rivierstromen onverhoopt toch bij Palestijnse dorpen uit, dan dumpen kolonisten er graag eerst hun rioleringswater in.

Waarom gebeurt dat allemaal? Waarom mogen Palestijnen geen water hebben? Waarom worden de olijfboomgaarden ontworteld? En waarom wordt de muur pal voor de ingang van de Al Quds Universiteit van Oost-Jeruzalem neergezet in plaats van een paar meter verder, zodat de studenten naar binnen zouden kunnen? Waarom scheidt de muur consequent Palestijnse huizen van hun akkers, boomgaarden en waterbassins? Omdat het beleid van Israël niet erop gericht is Palestijnen van Israëli's, maar Palestijnen van Palestijnen te scheiden. Ze worden van het leven gescheiden. Dit is geen stijlfiguur of hyperbool. Palestijnen moeten sterven of verdwijnen. Die keuze heeft Israël hun gelaten.

Daarom en daarom alleen loopt de muur dóór, niet langs, de Westelijke Jordaanoever. Daarom ook viel onlangs te lezen dat Israël sinds 1975 aan een luxueuze villawijk ten oosten van Oost-Jeruzalem bouwt. Maaleh Adumim is een volstrekt illegale nederzetting; maar het heeft een winkelcentrum met airco, er zijn bioscopen, cafés en restaurants voor Israëli's die daarmee de Palestijnse bewoners van Oost-Jeruzalem insluiten. Zo worden ze afgezonderd van hun familie op de Westelijke Jordaanoever. En dan kunnen ze verhuizen, of afwachten.

Ik weet het, het is oud nieuws.

Er is echter ook nieuw nieuws. Volgens de laatste officiële berichten uit Israël kunnen de Palestijnen nu definitief de pot op met een eigen staat. Die komt er niet. Palestijnen zelf wisten dit al jaren - maar het stond nu ook echt in de krant (Ha'aretz 6 oktober). Het is realiteit geworden.

Twee kleine vraagjes daarbij.

1. Kan een nieuwe realiteit de rechtsaanspraken van een volk doen vervallen?

2. Waarom werkt de EU mee aan de opbouw van die realiteit en houdt ze tegelijkertijd vol een rechtvaardige vrede na te streven?

SPIJKERHARDE ACTIE

Het beleid van Israël wordt impliciet door de EU gesteund. Dat wil zeggen: men vindt het contraproductief en wijst Israël op de illegaliteit van deze acties - en dat is het dan. Tel de hoeveelheid concrete politieke, economische of militaire sancties die tegen Israël werden ondernomen en u bent snel uitgeteld. Zelfs die schaarse acties zijn lachertjes. Bijvoorbeeld: om de een of andere reden genieten Israëlische handelsproducten een voorkeursbehandeling. Ze krijgen erg voordelige tarieven bij hun invoer in de Europese Unie. Maar producten die uit de nederzettingen komen, krijgen die voordelen nu niet meer. Kijk, dát noem ik een spijkerharde actie.

Dit jaar, met Nederland als voorzitter van de EU, belooft pas echt vuurwerk.

Is dat niet wat makkelijk, kritiek te spuien op de Nederlandse regering? Wat kan zij er nu aan doen? Veel. De situatie was al ingewikkeld. De opeenvolgende Nederlandse regeringen hebben het nog wat ingewikkelder gemaakt door Israël altijd klakkeloos te steunen, politiek en economisch en militair. Nederland wordt niet voor niets ,,Second Israel'' genoemd in het Midden-Oosten.

Anno 2004, tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de EU, zou men kunnen trachten die indruk van wetteloosheid en partijdigheid eindelijk eens weg te nemen. Is deze regering, die in Irak de sympathieke bezetter wou uithangen zonder rekening te houden met chaos en doden (aan onze kant dan), daartoe in staat?

Langzamerhand zie ik de contouren van een nieuwe wereldorde zich aftekenen. Bush gaf onlangs zijn zegen aan Sharon om de meeste nederzettingen op de Westoever definitief te annexeren. De muur wordt keurig veroordeeld en blijft staan. Arafat wordt binnenkort ,,geëlimineerd'', zoals Sharon al heeft beloofd. Er komt geen Palestina - en dat is dan dat. In deze wereldorde worden vluchtelingen lastposten.

Enkele jaren geleden meldde de krant dat dit geen conflict is tussen joden en moslims, zelfs niet tussen Israëli's en Palestijnen, maar tussen hen die oorlog willen tegenover hen die vrede willen. In 2004 zijn we weer een stapje verder geraakt. Tegenwoordig is het een strijd tussen hen die geloven in het recht van de sterkste versus hen die geloven in de kracht van het recht. Een dergelijke strijd is bij voorbaat beslecht.

Misschien is het tijd om ons daarbij neer te leggen. Misschien is dit het moment voor Jan Peter Balkenende om als voorzitter van de EU namens alle lidstaten openlijk te bevestigen dat de Palestijnen moeten verdwijnen; en niet alleen de Palestijnen, maar iedereen die de sterkste een strobreed in de weg legt.

Of: misschien is dit het moment om te beseffen dat de huidige EU-aanpak noch de Palestijnen noch de Israëli's vooruit zal helpen - tenzij Israël erin slaagt tot het einde der dagen de sterkste te blijven.

Binnenkort zou een cruciaal moment voor Nederland zijn aangebroken: Sharon zou voor het eerst als regeringsleider een bezoek aan het land brengen. Dat ging uiteindelijk niet door wegens werkzaamheden van Sharon in Gaza. Maar wat als hij wel was gekomen?

DE DROOM VAN JAN PETER

Enige dagen na het bekend worden van Sharons bezoek hield Balkenende in Den Haag een toespraak over Europese waarden. Ik moet toegeven, ik stond versteld van wat hij voorlas. De combinatie van zijn plannen met de EU en Sharons bezoek zou een revolutie hebben kunnen betekenen, een keerpunt. Waarom? Wel, ik heb onze premier zelden zo bevlogen meegemaakt. Hij pleitte voor 'Europese waarden', maar liet het deze keer niet bij vage bewoordingen.

,,Een waarde'', zo stelde hij, ,,is een opdracht, () een aansporing tot actie.'' ,,Een opdracht'', zo vervolgde hij, ,,to make lives good. Niet alleen ons eigen leven, maar ook dat van anderen, in Europa en daarbuiten.'' En hij somde die waarden herhaaldelijk op: respect voor de mensenrechten en de menselijke waardigheid, vrijheid, gelijkheid en solidariteit. De grote gevaren waren: onverschilligheid, eigenbelang en het onvermogen de grote uitdagingen gezamenlijk aan te pakken.

Het zou toch niet waar zijn. Balkenende pleitte voor sociale rechtvaardigheid, gelijke kansen voor iedereen, een samenleving zonder ijzeren gordijnen (!), ja hij had zelfs een droom, een nieuwe Europese droom, waarin wereldwijde samenwerking benadrukt zou worden boven de eenzijdige uitoefening van macht. ,,Europa als gemeenschap van waarden is na meer dan een halve eeuw nog steeds hard nodig!''

In het krantenbericht over Sharons bezoek, exact vier dagen vóór deze utopische woorden, stond iets heel anders: Israël had zich aanvankelijk geschokt betoond over de steun van Nederland en de EU aan een VN-resolutie die de bouw van de muur veroordeelde; maar inmiddels was alles weer in orde: onze minister Bot zou zijn Israëlische collega hebben verzekerd ,,dat de resolutie geen grote betekenis heeft'', en dat Nederland noch de EU mogelijke sancties tegen het land zal steunen.

Ergens gedurende die vier dagen heeft onze premier dus het licht gezien.

,,Dames en heren, durven we anno 2004 nog te geloven in een Europese droom?'' Nee, Jan Peter Balkenende. Niet met mensen als u aan het roer. U spreekt met twee tongen. Zo worden andere dromen vervuld.

Palestina zal uiteindelijk herrijzen. Het zal er anders uitzien dan vroeger, anders ook dan de EU aanvankelijk voor ogen stond; maar een droom zal werkelijkheid worden. Een Israëlische droom, met steun van onze regering.

Palestina zal in de nieuwe realiteit vele vlaggetjes uit mogen hangen, één voor Gaza en één voor elk ander lapje grond dat het toegewezen krijgt. Palestina wordt een eilandenarchipel, in een zee van nederzettingen en kolonistenwegen. Een zee waarop enkel de uitverkorenen mogen staan. Ze zal de Palestijnse dorpen en steden van elkaar afsnijden, en ze zal de nederzettingen onderling en met Israël verbinden.

GEVANGENIS PALESTINA

Vroeger werd Israël nog 'met spoed gemaand' zich terug te trekken uit de Palestijnse bezette gebieden: de Westelijke Jordaanoever, Gaza en Oost-Jeruzalem. Het ging om niet meer dan 22 procent van historisch Palestina - nog geen kwart dus. Maar het was in elk geval een internationale erkenning van het recht op een toekomst. Het recht op een fatsoenlijk leven.

De geïsoleerde eilanden die Israël uiteindelijk zal teruggeven, zijn de gebieden waar de afgelopen halve eeuw koppig Palestijnen zijn blijven wonen - zonder uitzicht, maar ze bleven. Dat verdient een prijsje. De minieme Israëlische terugtrekking zal door onze EU voorzichtig moedig worden genoemd, en vanaf dan heet de gevangenis Palestina. Over de rest wordt niet meer gesproken. Maar die rest was precies waar het al die tijd om draaide.

Ik ben geen optimistische dromer. Ik ben op de hoogte. Ik weet dat de huizen van Palestijnse vluchtelingen zijn platgebrand of al een halve eeuw worden bewoond door Israëli's. Maar vermindert dat hun rechten? Meerdere generaties hebben hun kinderen voor niets zien opgroeien, hun ouders voor niets zien sterven. Geen water, geen riolering, geen kans op een baan. Wie vindt dat ik overdrijf, moet eens een paar dagen de 56 jaar oude realiteit van een vluchtelingenkamp bezoeken. Het heeft niets met pathetiek, alles met nuchtere alledaagsheid van doen. En met:

Onverschilligheid. Eigenbelang. Onvermogen.

De enige oplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict is een ontmanteling van de nieuwe realiteit: opheffing van alle nederzettingen, afbraak van de muur, recht voor de vluchtelingen en volledige terugtrekking volgens internationaal recht. Het terugdraaien van de feiten is een vorm van vooruitzien. Wie de huidige feiten bekrachtigt, leidt ons terug naar de wetten van Hammurabi, naar het recht van vergelding en wraak zonder eind.

Mede dankzij de Nederlandse regering is dit conflict ontaard in een strijd om het bestaan. Op langere termijn is het dan de bedoeling hetzij de joden de zee in te drijven, hetzij de Palestijnen de Jordaan over te zetten.

Welkom in de realiteit, EU-voorzitter Balkenende.

Ramsey Nasr

(De auteur is acteur, schrijver en regisseur.)


16/10/2004 Ramsey Nasr

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB