"Volgende Amerikaanse president heeft nu al 48.000 doden op zijn geweten"
Door: Mick Van Loon
20/10/12 - 08u38

Dat de VS een probleem hebben met vuurwapens kan een blinde zien. Elk jaar sterven 12.000 Amerikanen door kogels uit een vuurwapen. Dit jaar zullen 3 op 100.000 Amerikanen met voorbedachten rade vermoord worden door een vuurwapen, een ratio dat 40 keer hoger ligt dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, een land met een erg strenge wapenwetgeving. Zwitserland, waar drie miljoen wapens in particulier bezit zijn bij pakweg 8 miljoen inwoners, en dat dus vergelijkbaar is op dat gebied met de VS, heeft een 'firearm homicide rate' van 3 op 750.000.

En dat is dus moord met voorbedachten rade, wat slechts een klein deel, amper 10 %, uitmaakt van het totale aantal Amerikanen die omkomen door kogels in eigen land. De grootste tol wordt geëist door zelfdoding met een eigen wapen en door ongevallen met eigen wapens, en in die categorie zitten behoorlijk wat kinderen die aan het spelen gaan met papa's of mama's geweer of handwapen. Bottomline is dat er dagelijks 34 Amerikanen omkomen door een vuurwapen, een aantal dat al jaren min of meer stabiel is. De gruwelijke massa-schietpartijen met dolle schutters die het nieuws halen - er zijn er 61 geweest sinds 2006 in de VS waarbij vier of meer doden vielen - vertegenwoordigen ook maar een fractie overigens van het aantal doden door vuurwapens in particulier bezit. Vier of meer doden is de FBI-definitie van een massa-schietpartij. Als het er drie zouden zijn, komen daar alleen al dit jaar nog eens 43 gevalllen bij.

300 miljoen vuurwapens in huis
Wat niet wil zeggen dat er niks veranderd is in de VS dienaangaande. Integendeel, er is een duidelijke tendens. Hoeveel vuurwapens hebben de Amerikanen in huis? Een goeie 300 miljoen nu, waarvan 120 miljoen handwapens zijn. Een juist aantal is er niet, omdat de registratiewetten verschillen van staat tot staat, en in sommige staten zijn er tout court zelfs geen registraties. In 1995 waren dat er 200 miljoen. Sindsdien is de bevolking met 20 procent gegroeid, versus een aangroei van het aantal wapens in particulier bezit met 50 procent dus. Alleen: terwijl in 1995 nog 50 procent van de Amerikaanse huishoudens één of meerdere vuurwapens had, is dat aantal gezakt naar 40 procent. Of, steeds minder Amerikanen hebben vuurwapens, maar degenen die er hebben hebben er steeds meer.

Je zou kunnen stellen dat dit naar de politiek een aanmoedigend signaal is om strengere wapenwetten te gaan maken, want uiteindelijk is het aantal Amerikanen die bewust geen wapens in huis willen gegroeid tot de meerderheid. Vreemd is dan ook dat het die slinkende groep wapenbezitters makkelijker in plaats van moeilijker wordt gemaakt. De jongste vier jaar zijn er 99 wapenwetten in 37 van de 50 staten goedgekeurd die het verkrijgen, bezitten en dragen van vuurwapens makkelijker maken. In acht Amerikaanse staten mag je bijvoorbeeld nu een vuurwapen dragen in een bar en het daar afvuren in geval van zelfverdediging. Bars, alcohol: we moeten er geen tekeningetje bij maken. In Missouri staat zelfs in de wet dat dronken zijn geen bezwarend element kan zijn wanneer iemand uit zelfverdediging in een bar iemand anders neerschiet.

Met wapen naar school
In Kansas mag je tegenwoordig een vergund vuurwapen meenemen naar school (zolang je het maar niet zichtbaar draagt). In Louisiana zijn vuurwapens sinds kort ook in kerken toegelaten. In Virginia werd een wet goedgekeurd waardoor wapenwinkels niet langer verplicht zijn om documenten bij te houden van hoeveel wapens en aan wie ze die verkopen. Meer: dezelfde wet liet meteen toe dat de gegevens die er tot dan verzameld waren gewoon vernietigd mochten worden. In datzelfde Virginia kan je een wapenvergunning krijgen door online een vragenlijst in te vullen, en je moet zelfs geen inwoner zijn van de staat om dat te doen.

In Utah kunnen sindskort mensen die beschuldigd zijn van een misdrijf maar nog niet werden veroordeeld een vuurwapen kopen. En wie er beschuldigd is van een geweldsdaad mag wapens blijven dragen, zij het niet zichtbaar. In Nebraska mogen wapenvergunningen niet geweigerd worden aan plegers van een geweldadige misdaad als ze daarover bekentenissen hebben afgelegd.

Shoppen in 'makkelijkere' staat
Een andere tendens van de afgelopen jaren is de mogelijkheid via wetten creëren om wapenvergunningen geldig te maken in andere staten dan waar ze uitgereikt zijn. Dat is ondertussen het geval voor 80 procent van de staten. Het betekent in concreto dat je een wapen en een bijhorende vergunning kan versieren in een staat waar dat veel makkelijker is dan de staat waar je woont.

En het is niet zo dat dit een Republikeins verhaal is. Twee derde van de 99 nieuwe wapenwetten die het makkelijker maken om te gaan schieten werden weliswaar door een Republikeinse meerderheid in de betreffende staten goedgekeurd, maar in het geval van 33 wetten waren het Democraten die ze goedkeurden. De argumentatie om dit soort wetten goed te keuren komt altijd neer op het recht dat de Amerikanen hebben om zichzelf te verdedigen, en, redeneren de initiatiefnemers, als brave burgers zich bewapenen dan kunnen ze voorkomen dat er door minder brave elementen gedood wordt.

Staat in grondwet
Het recht om wapens te dragen staat inderdaad in de Amerikaanse grondwet sinds 15 december 1791. Het werd er ingezet om twee redenen: om de jonge VS als land te kunnen verdedigen tegen een buitenlandse invasie of een door vijandige naties georganiseerde opstand en om te garanderen dat iedereen kon jagen op wild in de bossen. Dat laatste dan vooral als reactie tegen de in Europa gangbare toestand toen dat wild het eigendom was van de aristocratie die het land bezat waar het op leefde.

Anno 2012 zijn dat, behalve in het brein van paranoïde doomsday preppers, niet echt prangende issues. Bovendien blijkt het argument van zelfverdediging niet te kloppen. Wanneer 'gewone' burgers hun wapen trekken om zich te verdedigen of om tussen te komen wanneer een dolleman aan het schieten gaat, dan trekken ze quasi altijd aan het kortste eind. Van de 61 massa-schietpartijen sinds 2006 is er niet eentje waarbij iemand er in slaagde de gek in kwestie tegen te houden. We moeten al naar 1982 teruggaan voor zoiets, en zelfs dat was een randgeval. In Miami schoot een man toen acht mensen dood in een lasatelier. Hij ging ervandoor op een fiets, een man die in het bedrijfje naast het lasatelier werkte, reed hem achterna in zijn auto en schoot hem dood. Achteraf bleek dat hij de dolle schutter eerst met zijn auto van zijn fiets had gereden en de zwaargewonde schutter 'executeerde'. Maar de rechter (Janet Reno zowaar) klasseerde het toch als een daad van zelfverdediging.

De held uithangen
Het is ook wat je hoort wanneer je met agenten praat in de VS: ze hebben schrik van burgers met wapens. Als die de held gaan uithangen loopt dat gegarandeerd slecht af, en vallen er meestal nog meer doden. Zelfs de politie in Houston, in Texas, waar ze nog zotter zijn van vuurwapens dan eender waar in de VS, kocht commercials op tv met daarin de boodschap om vooral niks te doen of heel hard weg te lopen wanneer je geconfronteerd wordt met een vuurwapen.

Je zou denken alweer een reden voor politici om werk te maken van strengere wapenwetten. Maar dat gebeurt dus niet. Wapenbezit is absoluut geen campagne-issue in deze race naar het Witte Huis. Het werd heel even aangeraakt tijdens het tweede televisiedebat, en dan nog alleen omdat iemand uit het publiek de kandidaten ernaar vroeg. Zowel Romney als Obama gaven een ontwijkend antwoord. Voor Romney is het vooral een kwestie om de extremere vleugel van de Republikeinen niet af te schrikken. We weten dat hij eigenlijk wél wapens aan banden zou willen leggen, wat hij ook probeerde te doen in zijn periode als gouverneur van Massachussetts. Maar nu heeft hij zijn standpunt gewijzigd uit electorale overwegingen.

Obama zit vast
Voor Obama, die ook de persoonlijke overtuiging heeft dat er strengere wapenwetten moeten komen, is het een pragmatische kwestie. Hij weet dat het initiëren van strengere wapenwetten gaat stranden in een juridisch steekspel, waar het zal gaan over de bevoegdheden van staten versus de federale overheid, tot een interpretatieslag van de grondwet tot in het Hogerechtshof toe. In 2008 (District of Columbia v. Heller) en in 2010 (McDonald v. City of Chicago) stemde de U.S. Supreme Court nog (5-4) dat "the Second Amendment guarantees the fundamental, individual right of all law-abiding Americans to keep and bear arms".

En da's nog maar het begin. Om strengere wapenwetten te maken moet er ook aan privacy worden geraakt, want het begint al met strengere background checks van vergunningsaanvragers. Er zal bijvoorbeeld een wet moeten komen die artsen, en dan vooral psychiaters, maar ook sociale assistenten verplicht hun dossiers te openen wanneer iemand een wapenvergunning aanvraagt. Obama weegt de energie die daar gaat inkruipen af tegen het mogelijke resultaat, en heeft vier jaar geleden al besloten dat er andere prioriteiten zijn. Cynisch, absoluut.

Open brief
Vier overlevenden van vier verschillende massamoorden (Aurora, Tucson, Virginia Tech, Columbine) gepleegd door een dolle schutter hebben zowel Mitt Romney als Barack Obama nu een confronterende open brief geschreven, met als teneur "als u tijdens deze campagne niet meer spreekt over strengere wapenwetten en een plan daarvoor maakt dan hebt u nu al 48.000 doden op uw geweten". Tot nu hebben Stephen Barton (Aurora-overlever), Pam Simon (Tucson-survivor), Lori Haas (moeder van Emily Haas, doodgeschoten op Virginia Tech) en Tom Mauser (vader van Daniel Mauser, doodgeschoten in Columbine) nog niks gehoord van de heren Romney en Obama. Ze kregen steun van Nina Gonzalez tijdens het tweede televisiedebat, een 57-jarige psychiater uit Long Island. Die vroeg de kandidaten wat ze van plan waren. Romney zei essentieel, in 42 woorden, niks. Obama antwoordde dat hij geloofde in het tweede amendement van de grondwet en dat Amerika een lange traditie van jagen heeft. En dat hele zware wapens niet thuishoren op straat.

Eigen mening:
Dit is uiteraard weer nieuws dat verspreid wordt wanneer de strijd tussen de twee het hardst is. Persoonlijk vind ik dat Obama een sterk figuur is en zeer neutraal kan blijven. Romney heeft dan natuurlijk weer het positieve punt dat hij een echte zakenman is wat in deze tijden wel eens van pas kan komen. Amerika is wel gekend voor zijn losse wetgeving over wapens. Op zich heb ik er geen probleem mee dat je een wapen in huis hebt voor verdediging maar het feit dat je blijkbaar je vuurwapens zelfs mee naar school mag nemen vind ik ten zeerste overbodig en zelfs gevaarlijk omdat stoeipartijen hier niet vreemd zullen zijn. Daarbovenop moeten in sommige plaatsen zelfs geen lijsten meer worden bijgehouden aan wie ze deze wapens verkopen wat ook niet zal helpen bij het vinden van moordenaars. het ergste vind ik dan nog dat Romney ook wel iets aan dit fenomeen wil doen maar schrik heeft om stemmen van zijn iets extremere Republikeinen te verliezen. In het kort, op de goede weg naar de strijd tegen criminaliteit zijn ze nog niet.