'De kerk maakt zichzelf irrelevant'

woensdag 03 oktober 2012 om 04u19

Begin oktober zal het 50 jaar geleden zijn dat Johannes XXIII het Tweede Vaticaans Concilie opende. Een halve eeuw later, stelt theoloog Jürgen Mettepenningen vast, is het de hoogste tijd voor een nieuw concilie. ‘Om de Kerk te redden’

‘Kan een nieuw concilie de kerk redden?’ Die open vraag is het onderwerp van een nieuw essay van Jürgen Mettepenningen, theoloog en publicist. Hij verwierf twee jaar geleden nationale bekendheid toen hij ontslag nam als woordvoerder van aartsbisschop André-Joseph Léonard. Het is Mettepenningen ten voeten uit: een gelovige katholiek die zich voorgenomen heeft om te zeggen waar het op staat. In zijn geval: het gaat absoluut niet goed met die katholieke kerk die hem zo dierbaar is.

Jürgen Mettepenningen: Als ik Johannes XXIII vergelijk met Benedictus XVI vandaag, dan kan ik niet anders dan groot respect hebben voor het scherpe inzicht en de grote intuïtie van die eerste. Johannes XXIII had begrepen dat het vooral uiterlijk goed ging met de katholieke kerk. Intuïtief voelde hij dat die kerk intern geërodeerd was: haar boodschap klonk hol. Er voltrok zich een sluipende crisis. De kerk was de aansluiting aan het missen met de maatschappelijke evoluties van die tijd. Vandaar dat hij – tot grote verbazing – een concilie samenriep om te vergaderen over de fundamentele problemen, en hoe die aan te pakken. Terwijl de kerk zelf vond dat er hoegenaamd geen problemen waren.

Het is bizar. Toen was er onder katholieken wereldwijd weinig vraag naar een concilie, en toch heeft Rome er één georganiseerd. Nu is er een breed draagvlak om een concilie te organiseren, maar wil Rome niet mee.

En kan een nieuw concilie de kerk wel redden?

Mettepenningen: Een concilie alleen zal niet volstaan. Maar een concilie kan wel de aanzet zijn om weer in dialoog te komen met de moderne mens. En dat is de essentiële voorwaarde als de kerk opnieuw relevant wil zijn. Dat was toch een van de belangrijke lessen van het vorige concilie.

“Rome ligt vandaag vooral wakker van de juiste belijdenis van het geloof: ‘Volgen de theologen wel wat wij als lijn hebben uitgezet?’ Juist denken is voor Rome veel belangrijker dan goed handelen. Kijk naar het schrijnende voorbeeld van Roger Vangheluwe: Rome zal een bevrijdingstheoloog die verdacht wordt van marxistische inzichten, strenger en sneller bestraffen dan een bisschop die zich bezondigde aan pedoseksuele vergrijpen.

Ik zal het scherper stellen. De crisis die vandaag in de kerk woedt, uit zich op alle denkbare vlakken. Er is een geloofscrisis, een structuurcrisis, een gezagscrisis, om nog te zwijgen van de crisis die teweeg werd gebracht door al die zaken van seksueel misbruik. De crisis is dus erger geworden. Le déficit de la théologie is vandaag uitgegroeid tot le deficit de Rome. Als al die crisissen nog niet volstaan om een nieuw concilie bijeen te roepen, dan vraag ik mij werkelijk af wanneer en waarvoor men nog een concilie zou samenroepen.

Voor kwesties als de goddelijkheid van Maria. Hoe cynisch het ook klinkt: dát is pas een kwestie die bepaalde Vaticaanse kringen bezighoudt.

Mettepenningen: Uw voorbeeld is cynisch, maar er zit een grond van waarheid in. En het geeft perfect aan dat de kerk zichzelf irrelevant maakt. Het is een kerk die vooral naar zichzelf kijkt. Dat ergert mij als gelovige. Ik vind nog altijd dat de kerk een prachtige geschiedenis heeft’ – en ik ben echt niet blind voor alle zwarte bladzijden daarin –, en dat de kerk een rijke boodschap kan uitdragen. De kerk beschikt wereldwijd nog altijd over een uniek netwerk. En toch mist de huidige kerkleiding de moed om zichzelf kritisch te bevragen, om zichzelf te moderniseren. Dát was de rijkdom van het Tweede Vaticaans Concilie: men durfde de zelfreflectie aan. De huidige kerkleiding hoopt nog altijd dat de moderne mens zich maar zal aanpassen aan de kerk. En als dat niet gebeurt, rest hen niets anders dan de moderne mens en de samenleving van vandaag te veroordelen. Rome vertrouwt alleen zichzelf. Zelfs de eigen bisschoppen krijgen amper vertrouwen. (WP)

Bron: knack.be

Ik denk dat Jurgen Mettepenningen hier zeer relevante dingen aanhaalt.
Naar mijn mening mist de kerk meer en meer voeling met de gelovigen. Ze neemt soms beslissingen waar wij niet bij kunnen. Het voorbeeld van de misbruikende geestelijken, die minder gestraft worden dan bij voorbeeld een bevrijdingstheoloog, is daar een goed voorbeeld van. Ik kan me vinden in de redenering van Mettepenningen. De kerk hecht meer belang aan het juist denken dan aan het juist handelen.

Ik vind het voorstel om een nieuw concilie bijeen te roepen dan ook geen slecht idee. Het zal onze wereldproblemen niet oplossen. Maar het zou een goede boodschap vormen naar de rest van de wereld toe. Op die manier laat de kerk zien dat ze nog steeds de dialoog wil aangaan. We leven immers in een wereld die niet meer hetzelfde is als 50 jaar geleden. De kerk heeft in ons dagelijks leven enorm ingeboet. Maar naar mijn mening kan de kerk nog steeds een belangrijk deel uitmaken van ons leven. Ook al denken zeer veel mensen dat ze de kerk, of geloof tout court, niet nodig hebben, ik ben het daar niet mee eens. Zoals terecht ook in het artikel wordt aangehaald, zijn er vandaag de dag enorm veel crisissen. Mensen hebben een steeds groter wordend individualiseringsverlangen. Maar op een dag staan we helemaal alleen, als individu, maar ook zonder groep om op terug te vallen.

Het zou dus mooi zijn, als de kerk een plaats kan krijgen. Welke plaats dat dan moet zijn weet ik niet precies, dat is voor elke persoon anders. Ik denk ook dat het herstel van deze relatie langs 2 kanten moet komen. De kerk moet zich inspannen, maar wij net zo veel. Op die manier vinden we allen onze weg in deze relatie.
Maar zoals de kerk er nu uitziet, is het moeilijk voor mensen, om de kerk toe te laten, er moet dus iets veranderen.

Ik ben het volledig eens met de mening van Evelien Kolsteeg wat betreft de visie van de kerk en de visie van het individu over de kerk.

Het is volgens mij ook dringend tijd geworden dat de kerk een beetje probeert mee te gaan met haar tijd. We zijn vandaag in een postmoderne samenleving beland en dat vraagt aanpassingen voor iedereen. De kerk als totaalverhaal dat de samenleving overkoepelt, bestaat niet meer. De kerk is een onderdeel van de samenleving geworden, in plaats dat het gaat domineren. Naar mijn mening is dat niet meer dan normaal! Maar zoals aangehaald door Evelien K. is er een groot verschil tussen juist denken en juist handelen. Daar zit ook het probleem. De kerk doet vanuit haar standpunt, en wat altijd gebeurde in de geschiedenis, aan juist denken. Maar vandaag de dag is het belangrijker om de focus te leggen op juist handelen, zeker als een signaal naar de bevolking toe. Ik denk hierbij meteen ook naar heel die problematiek rond de vrijlating van Martin en haar intrede in het klooster. Vanuit de visie van de kerk begrijp ik dat zij juist denken en dat iedereen een tweede kans verdient, maar gezien de huidige context denk ik dat juist denken wel is achterhaald door juist handelen. Ik durf dan ook voor mijn mening uitkomen door te zeggen dat deze vrouw (en haar man) geen tweede kans verdienen in onze samenleving. De reden hiervoor is omdat ik zelf jongere ben en omdat ik weet hoe moeilijk het soms kan zijn om gezien de huidige maatschappij op te groeien. Deze kinderen/jongeren hebben nooit die kans gehad, dit kan absoluut niet! Dit dragen zij voor de rest van hun leven mee. Als toekomstig leerkracht (en misschien ooit toekomstig vader) bloeit mijn hart!

Wat betreft het individu van de samenleving zou er meer tolerantie moeten zijn in de vorm van tweerichtingsverkeer. De kerk zou iets verdraagzamer moeten zijn wat betreft andere religies, maar ook wat betreft opvattingen van mensen. Zo denk ik meteen aan holebi's die ook proberen een plek in de samenleving te krijgen. Deze jongeren/mensen zijn holebi, hier kiezen ze niet voor. Integendeel, het is hun identiteit. Hun hele leven is hierop afgesteld. Als de kerk hier een beetje verdraagzamer zou mee omgaan, zou de wereld er al veel beter uitzien (bv. minder zelfmoord bij holebi's). Daarnaast moet ook elk individu de kerk een eigen plek geven in zijn leven en zijn bestaan. Dat is voor iedereen anders en ook dit vraagt enige tolerantie! Als deze punten ter harte worden genomen, dan denk ik dat een tweezijdige relatie zeker uitgebouwd kan worden tussen mensen die daar nood en behoefte aan hebben!