De SP.A'sters Myriam Vanlerberghe en Marleen Temmerman brengen deze maand twee wetsvoorstellen naar het parlement waardoor twee nieuwe categorieën van mensen toegang krijgen tot euthanasie. Het gaat om minderjarigen en dementerenden of mensen die 'blijvend onbewust' zijn geworden. De Vlaamse socialisten zetten alles op alles om een politiek antwoord te bieden op de roep om uitbreiding van de 10 jaar oude wet.

De timing van het SP.A-offensief is geen toeval. In Brussel wordt vandaag een groot symposium gehouden over de euthanasiewet, een ethische mijlpaal die in 2002 de (palliatieve) zorgwereld op zijn kop zette.

De Unie Vrijzinnige Verenigingen, het LevensEinde InformatieForum (LEIF) en de bekende professor Wim Distelmans - titularis van de leerstoel 'Waardig Levenseinde' aan de VUB - organiseren de bijeenkomst.

Kamerlid Myriam Vanlerberghe (SP.A) zal er de uitbreidingsvoorstellen lanceren, samen met partijgenote en senator Marleen Temmerman trekt zij aan de kar. De Vlaamse socialisten gaan er alles aan doen om het parlement aan hun kant te krijgen. 'Het is tijd voor een tweede ethische revolutie', luidt het strijdlustig.

'De voorbije jaren is er een groot maatschappelijk draagvlak gegroeid om de wet uit te breiden', verklaart Vanlerberghe. 'Op politiek vlak liggen de zaken gevoeliger, maar de andere partijen moeten nu maar eens kleur bekennen.'

De uitbreiding draait om twee soorten mensen: minderjarigen enerzijds en dementerenden en mensen die 'blijvend onbewust' zijn als gevolg van onomkeerbaar vernielde hersenfuncties anderzijds. In Nederland hebben deze mensen wél toegang tot euthanasie.

Wat de minderjarigen betreft, kiest de SP.A bewust om geen leeftijdsgrens te hanteren zoals bij onze noorderburen. Daar kunnen tieners vanaf 12 jaar kiezen voor euthanasie mits toestemming van de ouders, en 16-plussers mits hun ouders geïnformeerd worden. Vanlerberghe: 'Wij hanteren het criterium 'oordeelbekwaam'. Soms zijn kinderen van zeven of tien jaar volwassen genoeg om over hun leven te beslissing. De ouders uitsluiten, kan niet voor ons. Er moet een consensus zijn tussen het kind, de ouder(s) en het medische team. In plaats van één arts moet een meerkoppig, multidisciplinair team de euthanasie beoordelen en begeleiden.'

Voor de volledigheid: het gaat niet over baby's of heel jonge kindjes. Ook daar rijst de vraag naar legale vormen van levensbeëindiging, maar omdat er geen sprake is van wilsbekwaamheid kan er ook geen sprake zijn van euthanasie.

Een pak groter is de groep dementerenden en mensen die door andere aandoeningen hun helderheid definitief verliezen. Senator en arts Marleen Temmerman pleit ervoor hen de mogelijkheid te geven om voor euthanasie te kiezen, als ze nog bewust en dus wilsbekwaam zijn. Hun wilsverklaring zou ook veel langer geldig moeten zijn dan de huidige vijf jaar. 'Vijf jaar is zo voorbij', zegt Temmerman. 'We moeten een mouw passen aan deze lacune in de wet, want het probleem stelt zich wel degelijk.'

Open VLD en Groen toonden zich in het verleden voorstanders van het debat. De christendemocraten daarentegen deinsden terug voor een al te soepele euthanasiewet en bij de N-VA werd warm en koud geblazen.

In de Senaat lijken de wetsvoorstellen de meeste kans te maken. N-VA-senator Elke Sleurs toonde zich eerder al bereid om de tien jaar oude euthanasiewet met open vizier te evalueren, Rik Torfs (CD&V) vindt het debat noodzakelijk, maar wil er niet lichtzinnig over gaan. 'Voor de Senaat afgeschaft wordt, moeten we nog enkele belangrijke ethische dossiers aanpakken', pleit Marleen Temmerman.

Maar de Franstaligen liggen dwars: uitgerekend de linkerzijde is fel gekant tegen een uitbreiding. Volgens senator Philippe Mahoux (PS) is het 'onmogelijk om wettelijk te bepalen wanneer iemand dement genoeg is om zijn vroegere wilsverklaring toe te passen'.

Bij de SP.A vermoeden ze dat de PS bang is dat de wet teruggedraaid wordt. Mahoux: 'Ik zou inderdaad niet willen dat al ons werk tenietgedaan wordt.'

Bron: DS, 5-05-2012 (www.destandaard.be)

Mening:
Euthanasie is een gevoelig thema. Wanneer je als dementerende al ver in een stadium zit, kan je niet vastleggen dat je euthanasie wilt. De vraag is hoe we zo'n euthanasieverzoek precies moeten formuleren. In de wetsvoorstellen die nu op tafel liggen, staat dat je in een verzoek mag vastleggen dat je euthanasie wilt zodra je je sociale omgeving niet meer herkent. Dit is wel erg vaag geformuleerd. Daarom zijn ze op zoek naar een medisch criterium dat wettelijk bruikbaar is. Een belangrijke vraag is ook wie uiteindelijk gaat beslissen dat het tijd is om het euthanasieverzoek boven te halen? De partner? Ouders? Kinderen? Dit is een heel moeilijke zaak. Wie wilt er nu jarenlang als plant of dementerend te leven om het zo cru te zeggen en afhankelijk te zijn van anderen? Daarom vind ik het een goede zaak dat ze de euthanasiewet willen verruimen, ook zeker naar minderjarigen toe.

Op de radio in de wagen ving ik al iets op over dit artikel. Mevrouw Vanlerberghe was aan het woord en ik hoorde haar zeggen: 'De maatschappij is klaar voor een tweede ethische revolutie.' Bij deze uitspraak sluit ik mij zeker aan. Er moet meer duidelijkheid geschept worden rond het thema euthanasie. Vaak is er nog veel onduidelijkheid en dat is begrijpelijk. De formuleringen rond euthanasie zijn te vaag zoals al werd aangehaald en het is daarom moeilijk om te oordelen over wanneer euthanasie kan worden toegepast. Extra duidelijkheid over de criteria en wie beslist over de toepassing van euthanasie kan zeker geen kwaad!

Ik steun de idee dat de euthanasiewet moet herzien worden. Wel moet ik toegeven dat ik het net iets moeilijker heb met het euthanaseren van kinderen. Dementerende mensen zijn veelal oudere mensen die zelf hebben kunnen beslissen of ze al dan niet geëuthanaseerd willen worden. Jonge mensen laten euthanaseren daar heb ik het wel moeilijk mee, maar ik besef dat vele jonge mensen maar één uitweg meer zien. Ik vind het jammer dat jonge mensen uit het leven moeten stappen door de miserie waarin ze zijn terechtgekomen. Toch vind ik een aanpassing van de euthanasiewet ook voor jonge mensen een goed idee.

Iedereen heeft het recht om te beslissen over zijn/haar leven en daar moeten andere mensen zich bij neerleggen.

Een aanpassing van de euthanasiewet is naar mijn mening zeker niet slecht. Zoals al gezegd door mijn voorgangers is er nu nog veel onzekerheid over deze wet. Wanneer heeft een zieke recht op euthanasie en wanneer niet. Als er meer duidelijkheid komt, zal er ook minder commotie zijn rond bepaalde situaties waarin er sprake was van euthanasie. Dat de wet er ook voor kinderen komt, klinkt misschien in het begin erg vreemd, maar ik denk dat dit zeker geen slecht idee zijn. Er zijn evengoed jongeren die een ongeneeslijke ziekte hebben en die praktisch leven zoals een plant. Ik vind dat deze jongeren ook recht hebben op euthanasie. Als het leven echt niet meer draagbaar is, is dit volgens mij de enige oplossing. Gisteren wat dit item een onderwerp op het journaal en daar vertelde een dokter over een erg ziek kind dat ook voor euthanasie had gekozen. Dit is natuurlijk heel erg voor het kind, maar het was, ook volgens de dokter, de beste oplossing.
Ik denk dus dat een aanpassing en verduidelijking van de wet zeker een noodzaak is.