'Die stomme budgetmeter'


KESSEL - Vorig jaar werden 8.455 Vlaamse gezinnen gedumpt door hun energieleverancier omdat ze de rekening niet meer konden betalen. Zij moeten het sindsdien met een budgetmeter stellen.


'Nog 5,96 euro', zucht Christel Augustijnen (46), terwijl ze naar haar budgetmeter kijkt. 'Als ik nu nog frietjes bak, dan valt het uit.' Ze heeft het al vaak meegemaakt. Als de laatste euro's zijn weggetikt, gaat het licht uit. 'Laatst was hier een algemene elektriciteitsstoring in het dorp', zegt ze. 'De meeste mensen gaan dan eerst op straat kijken wat er aan de hand is. Ik liep in het donker naar de kelder. Mijn eerste reactie is: naar mijn meter kijken.'

Christel is een van de 111.000 Vlamingen die door hun energieleverancier aan de deur zijn gezet. Zo zijn er vorig jaar meer dan 8.000 gezinnen bij gekomen, meldde Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Dat de energierekening het afgelopen jaar met 30 procent steeg, is volgens de organisatie voor veel gezinnen onbetaalbaar. Zij vallen dan terug op een budgetmeter van de netbeheerder, die met een chipkaart moet worden opgeladen. Zit je door je krediet heen, dan gaat het licht uit.

Amper vijf euro zit Christel nog van die duisternis verwijderd. Daarna moet ze op de tast, via een de smalle, gammele trap, naar de kelder laveren. Om er op een rode knop te drukken die een noodkrediet van 10 ampère activeert. Dat is genoeg om wat lampen te laten branden, maar ook niet veel meer dan dat.

'Een moderne wasmachine, waarmee je op 30 graden kunt wassen, dat gaat nog net', zegt ze. Maar een was laten draaien op zestig graden, kan ze wel vergeten. 'Ik heb hier een stofzuiger van 1.500 watt. Als ik die gebruik, moet ik echt opletten dat er niet te veel overtollige toestellen aanstaan.'

En zelfs die minimale hoeveelheid stroom is allesbehalve een verworven recht. 'Ik krijg die noodlevering tot ze het beu zijn. Want ik heb nu al een brief gehad dat ik voor de zeventiende moet herladen.' Doet ze dat niet, dan kan een comité beslissen om haar volledig te schorsen. Herlaadt ze wel, dan gaat er al onmiddellijk 40 euro provisie voor de volgende noodlevering aan vooraf. 'Die 10 ampère is ook niet gratis, hé.'


Rotjaar

Nochtans ging het ooit beter met Christel. Twaalf jaar geleden kocht ze het huis samen met haar man. Met hun twee inkomens konden ze hun drie leningen voor het huis, de renovatiewerkzaamheden en het meubilair goed dragen. Maar toen verloren ze beiden hun baan. 'Mijn man heeft dat nooit kunnen verkroppen, en hij is vertrokken. Ik ben hier toen alleen blijven zitten op een dop van 1.300 euro. Terwijl ik voor 1.250 euro vaste kosten had. En met 50 euro kun je geen vier kinderen voeden, hé.'

Voor Christel was de keuze duidelijk. Er moest ergens een factuur blijven liggen, en dat zou niet die van voeding zijn. 'Ik heb toen heel bewust mijn energie een jaar niet betaald.' Met de gevolgen die duizenden Vlaamse gezinnen jaarlijks ervaren: wat later besloot de lokale adviescommissie van het OCMW om bij haar een budgetmeter te plaatsen. Voor elektriciteit, maar ook voor gas.

'Er zijn periodes geweest waarin ik moest kiezen tussen een brood kopen of gas opladen', zegt ze. 'Vorig jaar, dat was een rotjaar. In december van 2010 lag er nog sneeuw, en dat isoleert tenminste wat. Maar in januari was de sneeuw weg. De thermostaat stond toen op 20 graden, en wij zaten hier met onze jas aan.'

Het huis is zo slecht geïsoleerd dat de warmte zo naar buiten vliegt. Heel wat ramen zijn verdwenen en vervangen door hout of isolatiefolie. 'Ze hebben hier eens een energiescan gedaan. Ze zeiden: trek het u niet aan, de plekken waar geen glas in zit, zijn beter geïsoleerd.'

Compleet nieuwe ramen installeren zou veel helpen, maar daar heeft ze het geld niet voor. Ook al zou de investering na twee jaar zijn terugverdiend. Christel is ondertussen wel als ambtenaar aan de slag; haar loon wordt integraal aan een schuldbemiddelaar overgemaakt. Die keert haar dan een leefloon uit. Nieuwe schulden maken, zoals een investering voor nieuwe ramen, mag ze niet.

En tegen dat verbod heeft ze net even gezondigd: om met haar zieke hond naar de dierenarts te gaan. De jack russell van het gezin takelde al drie maanden stelselmatig af. Christel sloeg aan het sparen, maar kon slechts de helft van de behandeling betalen. Het resterende bedrag moet ze nog zien te vinden. Een kwestie van prioriteiten, vindt ze. 'Hij hoort bij het gezin. Mijn kinderen zal ik ook nooit ziek laten rondlopen.'

Christel hoopt dat ze zo snel mogelijk van die budgetmeter af is. Want ironisch genoeg is de stroom die ze daarmee aankoopt, volgens haar de op twee na duurste op de markt (zie inzet). Als die vermaledijde budgetmeter eenmaal het huis uit is, kan ze de lampjes in de kerstboom altijd laten branden. En niet één uur per dag, als iedereen thuis is, zoals vandaag.

Wanneer haar zwarte sneeuw zal smelten, dat weet ze niet. 'Mijn schuldbemiddelaar spreekt altijd over een zevenjarenplan', zegt ze. Na die periode is ook haar huis afbetaald. 'En misschien volgen er dan eindelijk eens zeven vette jaren.'


DS, 06-01-2012 (Karsten Lemmens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Enerzijds is het goed dat er een opvangnet is voor mensen die door schulden hun energiefactuur niet meer kunnen betalen. Zonder stroom vallen is geen optie. Maar echt positief is de budgetmeter niet. Christel kan dit beamen, ze heeft een aantal tegenslagen gehad waardoor ze terecht kwam in een hoop schulden. De budgetmeter zou een oplossing moeten zijn van haar schulden maar dat is het niet. Als haar budget op is, slaagt de budgetmeter over op noodkrediet, als dit noodkrediet op is dan krijgt ze nog steeds 10 ampère, maar dit alles kost weer geld. Het gaat zo ver dat Christel steeds moet kijken naar haar budgetmeter wanneer ze bijvoorbeeld frieten bakt of stofzuigt. Elke seconde moet ze alert zijn op haar energieverbruik. Het lijkt mij onvoorstelbaar om bij elke handeling te denken aan "Ik heb nog maar 5 euro op de budgetmeter, dat betekent dat ik vandaag de lichten moet uitlaten en een keer niet was of stofzuig".

Net zoals de budgetmeter zijn er nog andere tarieven waarvan we denken beter uit te komen, terwijl dit het tegenovergestelde is. Zo is het sociaal tarief voor aardgas dubbel zo duur als de goedkoopste gasprijs van de groepsaankoop in de provincie Antwerpen (zie artikel Jasper Deschuyter- Energieleveranciers snijden 8.500 gezinnen af). Hier loopt iets serieus mis bij de vastlegging van de sociale tarieven. Is het niet de bedoeling dat de sociale tarieven mensen helpen die niet voldoende financiële middelen hebt om hun gasfactuur te betalen? Wat gebeurt er als deze mensen ontdekken dat de gasprijs van de groepsaankoop in Antwerpen effectief goedkoper is?

Mensen moeten alert zijn van het feit dat de sociale tarieven en opvangnetten van de overheid niet standhouden zonder risico's. Als je eenmaal belandt in een situatie als Christel, moet je alles grondig informeren en zelf de addertjes proberen te ontdekken en te vermijden. Natuurlijk is dit moeilijk wanneer je nog maar weinig uitwegen ziet.
Nogmaals... Ik denk dat wij het ons niet kunnen voorstellen om met een dikke winterjas in de zetel te moeten zitten met zo weinig mogelijk lichten aan en zo weinig mogelijk verbruik, om toch die paar euro's te sparen die op je budgetmeter staan.