Kiezen voor K als sterktebod


Deze week neemt de K.U. Leuven een beslissing over haar identiteit. Uit de bevraging van vele betrokkenen en uit indiscreties is al gebleken dat de 'K' niet zal sneuvelen, en de universiteit zich zal blijven beroepen op de katholieke traditie waaruit ze voortkomt.


Eén van de aanbevelingen van de universitaire denktank Metaforum bestond erin dat we aan de K dan ook opnieuw actief gestalte geven. En precies hier knelt het schoentje.

Berichtgeving uit het studentenblad Veto wijst volledig in de andere richting: K blijft, katholiek weg. Een boodschap dus in de trant van: 'we zijn wel katholiek maar niet echt (want katholiek betekent eigenlijk conservatief, ouderwets, wereldvreemd)': we laten de K staan omwille van de pragmatiek in Vlaanderen, maar internationaal mag ze niets meer betekenen.

Ook al wordt het zogenaamde 'centred pluralism' met de mond beleden, in de feiten wordt de katholieke identiteit zo uitgehold dat ze nauwelijks nog iets betekent. We zeggen dan de pluraliteit ernstig te nemen, maar in de feiten seculariseren we. En laat onderzoek - van de K.U. Leuven - nu precies uitwijzen dat zoiets het beste recept is voor relativisme en niet leidt naar het beoogde waardegeladen pluralisme.


Puntjes

In dat licht lijkt het erop dat de hele identiteitsdiscussie enkel leidt naar het schrappen van de puntjes in de afkorting. Overigens, ook zonder breder inhoudelijk perspectief zou deze universiteit alle maatregelen die nu voorgesteld worden, genomen hebben. De optie om internationaal enkel University of Leuven te vermelden kon al voor domeinen waar dit beter paste; het diversiteitsbeleid is al een hele tijd in ontwikkeling; de uitbreiding van het pakket levensbeschouwelijke vakken (filosofie, RZL, ethiek) sluit aan bij de discussie over de verbrede bachelor en er was al beslist dat de samenstelling van de inrichtende overheid in het kader van de associatie herzien zou worden. Dan is het enkel een zwaktebod, met als ondertoon: katholiek gaat niet samen met pluralistisch, en is dus niet meer van deze tijd.

Maar is dit wel zo? Echt pluralisme vraagt immers niet om minder, maar om meer identiteit - echter geen afgesloten maar een open, dialogale identiteit. Onze universiteit zal niet minder katholiek zijn omdat ze de pluraliteit verwelkomt, maar potentieel precies meer - want het is precies vanuit haar mens- en wereldbeeld dat ze in staat is de pluraliteit te verwelkomen als een uitdaging, waar ieder, zowel de katholiek als de niet-katholiek, rijker van kan worden. Dit is precies wat het 'centred' inhoudt in het 'centred pluralism'.

Om de open katholieke identiteit van de universiteit te verantwoorden in een context van pluraliteit, moeten we het woord katholiek niet uithollen en enkel negatief beschrijven, zoals niet-institutioneel, niet-conservatief, niet-afhankelijk, niet-ouderwets, maar positief formuleren: een actief-verwelkomende katholieke universiteit die de uitdaging van het samenleven in diversiteit ernstig neemt en vanuit haar traditie en inspiratie hier actief wil toe bijdragen. Als we katholiek enkel negatief connoteren, zullen we moeten blijven zeggen dat we ons wel katholiek noemen, maar dat toch eigenlijk niet echt (willen) zijn - en dat is een hopeloze branding. Als gekozen wordt voor de K past enkel een sterktebod.

En dat is precies ook waartoe wij geroepen zijn. Zeker in Vlaanderen kijken katholieke en niet-katholieke spelers naar de KU Leuven en de wijze waarop zij nu met haar identiteit omgaat. Laat ze zich verder seculariseren, of herformuleert ze haar opdracht vanuit de eigen traditie, als dienst aan de identiteitsvorming van studenten in een context van veelheid?

Wie voor dit laatste kiest, gaat uit van de eigen sterkte. Die formuleert bewust een gemeenschappelijk aanbod voor christenen en niet-christenen, vertrekkend vanuit een erkenning van de interne en externe levensbeschouwelijke pluraliteit en in dialoog met een open christelijk geloof. Zo'n katholiek-pluralistische universiteit is een plaats die studenten en personeel, van welke overtuiging ook, uitdaagt na te denken over de eigen opties, en voorbereidt om actief deel te nemen aan een samenleving getekend door veelheid en diversiteit.

Maar ook wereldwijd, en zeker in de katholieke wereld met zijn vele scholen en universiteiten, kijkt men naar wat de oudste nog bestaande katholieke universiteit met haar identiteit doet. Ook dit is een opdracht waarmee de KU Leuven niet licht kan omgaan. Laat ons afstand nemen van het gemakkelijke en niet-geverifieerde cliché dat 'katholiek' internationaal enkel conservatief en ouderwets betekent. De werkelijkheid is veel genuanceerder dan dat. Meer nog: ook op dit vlak kan de KU Leuven bewijzen dat een katholieke universiteit wel met succes in dialoog kan treden met de wereld en de tijd. Als de KU Leuven hiertoe in staat zou zijn, zou ze zich niet langer alleen beroepen op haar katholieke herkomst, maar ook actief en vernieuwend bijdragen aan de toekomst van deze traditie.

Kortom: ook in de lokale en internationale media is het punt nu wel gemaakt dat de KU Leuven een universiteit is die niet onder curatele van de kerk staat, maar een onafhankelijk denkcentrum. Het is nu tijd om ook positief uit de hoek te komen, en niet louter te zeggen wat we niet zijn. In het andere geval is heel deze identiteitsdiscussie van de voorbije maanden vooral een gemiste kans geweest.


DS, 19-12-2011 (Lieven Boeve)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Beste leden van de universitaire gemeenschap

Na een uitgebreid debat over haar identiteit is de Katholieke Universiteit Leuven klaar met de actualisering van haar opdrachtverklaring. Hierin verwijst zij naar haar katholieke traditie, haar identiteit, haar waardenkader, haar rol als kritisch denkcentrum in en voor de katholieke gemeenschap, en beklemtoont ze haar openheid voor alle levensbeschouwingen.

De openheid die er reeds lang is, wil de universiteit, vanuit haar christelijk mens- en wereldbeeld, nog proactiever gestalte geven. Zo stelt de aangepaste opdrachtverklaring: “Vanuit haar christelijk mens- en wereldbeeld wil zij een plaats zijn van open discussie over maatschappelijke, levensbeschouwelijke en ethische thema’s, en een kritisch denkcentrum in en voor de katholieke gemeenschap.”

De opdrachtverklaring beklemtoont ook de zelfstandigheid van de universiteit. Bestuurlijke autonomie is een essentiële voorwaarde voor academische vrijheid. De jongste decennia heeft de universiteit haar institutionele onafhankelijkheid steeds bewaakt en is die ook steeds gerespecteerd door de katholieke kerk. De universiteit wil haar identiteit en zelfstandigheid duidelijk maken in haar structuur en haar pedagogisch project.

Vanuit die optiek zal de universiteit de opleidingsonderdelen religie, zingeving en levensbeschouwing (RZL), filosofie en ethiek uitbreiden met inzichten uit mens- en wereldbeelden met diverse invalshoeken en met inzichten uit de natuur-, sociale-, cultuur- en kunstwetenschappen. De academische raad zal hiervoor het initiatief nemen.

De openheid vanuit haar christelijk mens- en wereldbeeld wil de universiteit ook verder vertalen in haar personeelsbeleid, haar maatschappelijk engagement, haar diversiteitsbeleid, de organisatie van de sociale voorzieningen voor studenten, de omgang met bio-ethische vragen, de missie en opdracht van de universitaire parochie, de aandacht voor ontwikkelingssamenwerking en humanitaire noodhulp enzovoort.

Naast aandacht voor het levensbeschouwelijk profiel benadrukt de opdrachtverklaring de internationale oriëntatie van de universiteit, de intensiteit en interdisciplinariteit van het onderzoek, de kwaliteit van haar onderwijs en vorming en het belang dat ze hecht aan maatschappelijke dienstverlening op diverse domeinen.

Wat de organieke structuur betreft zullen in het voorjaar van 2012 de Inrichtende Overheid van de KU Leuven en de Algemene Vergaderingen van de partnerhogescholen binnen de Associatie KU Leuven omgevormd worden tot een personele unie, wat betekent dat de diverse vergaderingen identiek samengesteld zullen zijn. Dat gebeurt in het kader van de integratie van de academische opleidingen van de hogescholen in de universiteit. Uit de vernieuwde organieke structuur die dan in voege treedt, moet blijken dat de universiteit een nauwe band behoudt met de katholieke gemeenschap maar dit in volle autonomie. Samenstelling en voorzitterschap van de genoemde organen worden geagendeerd op de vergadering van de Inrichtende Overheid in 2012.

Gebaseerd op de brede consultaties is gekozen om vanaf nu ‘KU Leuven’ als ‘corporate’ naam te gebruiken. Deze naam is in Vlaanderen en België genoegzaam bekend en een vaste waarde, als verwijzend naar Katholieke Universiteit Leuven. In een internationale context kan hij waar nodig of wenselijk verduidelijkt worden door de toevoeging ‘Catholic University of Leuven’, afhankelijk van de context of de doelgroep, of door ‘University of Leuven’, zoals dat nu al vaak gebeurt.

Mark Waer
Rector

Jef Roos
Dienstdoend voorzitter Inrichtende Overheid

Opdrachtverklaring KU Leuven:
http://www.kuleuven.be/overons/opdrachtverklaring.html

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

KU Leuven: 'Examens uitstellen om religieuze redenen kan, onderbreken niet'


KUL-studenten kunnen een examen verplaatsen als dit gepland is op een erkende religieuze feestdag. Een examen onderbreken omwille van religieuze redenen kan echter in geen geval. Dat staat te lezen in de diversiteitsnota die de KU Leuven opgestelde en waarin de universiteit haar respect voor de levensbeschouwelijke diversiteit wil concretiseren.


De KU Leuven krijgt een stijgend aantal studenten uit andere culturen over de vloer. In de nieuwe opdrachtsverklaring heet het dat unief een proactief diversiteitsbeleid voert ten aanzien van studenten en medewerkers.

'De KU Leuven wil bewust en proactief mogelijke hinderpalen en belemmeringen voor kwetsbare groepen wegwerken', aldus de Visietekst Diversiteit, die aan de diversiteitsnota voorafging.

Opleidingsonderdelen kunnen niet worden gewijzigd wegens religieuze en/of levensbeschouwelijke redenen. Pragmatische oplossingen zijn soms wel mogelijk. De docent of ombudspersoon heeft de vrijheid om al dan niet in te gaan op vragen om afwezig te blijven op studiegerelateerde activiteiten die geen deeluitmaken van de evaluatie omwille van een religieuze feestdag en/of rustdag.

De KU Leuven respecteert het dragen van religieuze symbolen en religieuze kleding en vraagt ook de stageplaatsen om hier respectvol mee om te gaan. Op de vier campussen worden bezinnings- en gebedsruimtes ter beschikking gesteld, naast voldoende niet-gemengde huisvesting. Aan de Alma-restaurants wordt gevraagd na te gaan of het haalbaar is maaltijden te voorzien die rekening houden met religieuze voorschriften.


Blog DS, 26-12-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB