Dit is wat we hebben gewild


Straks zwaaien hoogstwaarschijnlijk de gevangenisdeuren van de Brusselse gevangenis Berkendael open voor Michelle Martin. De kans dat er nog een juridische grond wordt gevonden om dat via een cassatieberoep te voorkomen, is klein. De ex-vrouw van Marc Dutroux wordt vrijgelaten, weliswaar onder voorwaarden. Ze heeft de helft van haar celstraf van dertig jaar uitgezeten voor haar aandeel in de moorden op Julie, Mélissa, An en Eefje en in de ontvoering van Sabine en Laetitia. Namen van meisjes die in het collectieve geheugen gegrift zijn.

Geplaatst tegenover zoveel onuitwisbare schuld is vijftien jaar weinig. Daarover kan geen twijfel bestaan. Er bestaat geen billijke verhouding tussen het toegebrachte leed en de strafmaat. Dat is, zeker voor de slachtoffers en hun nabestaanden, onbetwistbaar. Geen straf kan wat hen betreft het onherroepelijke ongedaan maken. De gedachte dat een van de aanstichters van hun pijn en verdriet beschouwd wordt als iemand die haar schuld heeft afbetaald, is voor hen onverdraaglijk.

De reden dat Martin na vijftien jaar kan vrijkomen, is dat wij, als samenleving, vonden dat de beslissing daarover voortaan objectief en zonder politieke inmenging moest gebeuren. Daarom zijn er, in de nasleep van de zaak-Dutroux, strafuitvoeringsrechtbanken gekomen. Die beoordelen of de wet-Lejeune correct wordt toegepast en of er gevaar bestaat voor recidive. De eindbeslissing ligt sindsdien niet meer bij de minister van Justitie. Dat is wat we hebben gewild. Dutroux zelf was immers door zo'n ministeriële beslissing vervroegd vrijgekomen.

In ons rechtssysteem dient de straf niet als vergelding of wraak. We brengen niemand ter dood, we gooien niemand in de vergeetput. Ook aan een gevangenisstraf van dertig jaar komt ooit een einde. De wet voorziet in de mogelijkheid van vervroegde invrijheidsstelling. Wie aan de criteria ervoor beantwoordt, heeft er recht op. Zo zijn de regels die we zelf hebben opgesteld.

Toch gebeurt de toepassing ervan niet mechanisch. Deze week is ook de mogelijke vervroegde vrijlating van de zesvoudige moordenaar Freddy Horion aan de orde. Van hem is niet zo zeker dat hij zonder gevaar opnieuw in de samenleving kan worden gebracht, zeggen psychiaters. De kans is groot dat hij ook na ruim dertig jaar nog niet vrijkomt. Omdat de samenleving tegen hem moet worden beschermd.

Geen enkel strafuitvoeringssysteem is boven elke discussie verheven. Ook experts kunnen zich vergissen. En met het leed van slachtoffers en nabestaanden moet kies worden omgegaan. Maar per saldo is een aanpak die streeft naar objectivering, veruit te verkiezen boven een waar politieke motieven of het Volksempfinden de doorslag geven.


DS, 10-05-2011 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB