Geen invloed op een gek als Kadhafi


'Libiërs, dit is jullie moment in de geschiedenis. Jullie land, jullie olie en jullie regering zijn in jullie handen. Dit is een kans op volledige vrijheid? Waarom zouden jullie die kans laten voorbijgaan?' Neen, dit zijn geen woorden van een of andere Libische mensenrechtenactivist (die daarvoor al in de cel had gezeten), maar van de Libische leider Moammar Kadhafi, in 2009. Hij beloofde toen een einde te maken aan de corruptie en de opbrengsten uit olie te verdelen onder de bevolking.


Hoe wrang kunnen woorden klinken, in het licht van de wreedheid waarmee Kadhafi de betogingen in verschillende steden laat neerslaan. Omdat buitenlandse media geen toegang krijgen tot Libië, blijft het moeilijk om een precies zicht te krijgen op de gebeurtenissen. Maar volgens de ngo Human Rights Watch zijn de jongste dagen enkele honderden doden gevallen. Gisteren was er zelfs sprake van legervliegtuigen die betogers viseren in Tripoli.

Kadhafi maakt dezelfde fout als de Egyptische ex-president Moebarak voor hem: in plaats van te kiezen voor overleg, grijpt hij naar repressie die de vastberadenheid van het protest alleen maar aanwakkert. Alleen is Kadhafi, aan wiens geestelijke vermogens getwijfeld kan worden, tot alles in staat om aan de macht te blijven.

Vanaf 2003, toen hij afstand deed van zijn kernprogramma, was Kadhafi er geleidelijk in geslaagd zich weer 'salonfähig' te maken in het Westen. Vergeten waren Lockerbie en andere terreuraanslagen. Elk bezoek gaf aanleiding tot leuke stukken over Kadhafi's maagdelijke bodyguards en zijn tentenkamp dat ergens in een park opgezet moest worden. Ook de EU bakte zoete broodjes, vanwege de oliecontracten en het feit dat Kadhafi de sleutel in handen had om de migratiestroom vanuit Afrika naar Europa af te remmen. Haantje-de-voorste was - kan het anders? - de Italiaanse premier Silvio Berlusconi.

De EU-ministers van Buitenlandse Zaken veroordeelden gisteren het geweld in een verklaring. Niets meer. Ze hadden ook verder kunnen gaan en werk maken van een visaban of financiële sancties tegen de top van het regime, wegens misdaden tegen de menselijkheid.

Maar het is illusoir te denken dat westerse diplomaten vandaag enige invloed kunnen uitoefenen op de gebeurtenissen én een figuur als Kadhafi, die vecht voor zijn overleven. Iedereen moet afwachten hoe dit afloopt. Pas als het stof is neergedaald, zal men mogen proberen de chaos te sturen die Kadhafi als erfenis zal nalaten.

Dat belet niet dat Belgische politici samen met hun Europese collega's al even kijken welke lessen uit het verleden getrokken kunnen worden. Dat het niet verstandig is om wapens te exporteren naar Libië, bijvoorbeeld. En dat men dit soort landen beter niet steunt als ze zich kandidaat stellen voor de Mensenrechtenraad.


DS, 22-02-2011 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB