Vrouwen aan de top


In 2003 voerde de conservatieve regering van Noorwegen de regel in dat beursgenoteerde bedrijven tegen 2008 moesten voorzien in de aanwezigheid van minstens 40 procent vrouwen in hun raad van bestuur. Met als gevolg dat dit vandaag in Noorse bedrijven ook zo is. Spanje en Nederland keurden bijgevolg al een soortgelijke wet goed, met 2015 als deadline. Het Noorse voorbeeld wordt immers gezien als de absolute remedie tegen het glazen plafond.


De Friedrich Ebert Stiftung, de studiedienst van de Duitse socialisten, nam de toestand in Noorwegen onder de loep, feliciteerde de Noorse conservatieven voor hun egalitaristisch beleid en concludeerde dat bestraffend overheidsoptreden inderdaad de sleutel tot het succes is. Ook bij ons werden inmiddels diverse wetsvoorstellen ingediend gebaseerd op het Noorse voorbeeld, en deze week lopen er hoorzittingen over in de Kamer van volksvertegenwoordigers. Omdat tegenstanders riskeren dat ze voor eeuwig gebrandmerkt worden als vijanden van de emancipatie, maakt een kopie van de Noorse wet veel kans om uiteindelijk een meerderheid te vinden. Tenslotte is het nagestreefde doel zeer lovenswaardig. Een redelijke vertegenwoordiging in de top van de samenleving van vrouwen en andere groepen die daar vandaag schromelijk ondervertegenwoordigd zijn, is in ieders belang.

Bedrijven die een uitgekiende diversiteitspolitiek voeren, zullen daar in de toekomst hun voordeel mee doen en vice versa. Onderzoeken van Leeds University Business School en van McKinsey wezen uit dat een voldoende kritische massa van vrouwen in het topkader van een bedrijf een tastbaar surplus creëert en zelfs het risico op een faling aanzienlijk vermindert. Terwijl ondernemingen als Anglo American, British Petrol, Tesco en Deutsche Telekom daarom aankondigen actief te gaan werken aan hun vervrouwelijking, laat het bedrijfsleven bij ons deze troef helaas te veel aan zich voorbijgaan. Met een schamele 7 procent vrouwen in raden van bestuur zitten we nog onder het beschamende Europees gemiddelde van 9,7 procent. Er is dus echt wel een probleem.

Maar is de Noorse oplossing werkelijk het wondermiddel? Onder de titel Women on board: Does forced diversity hurt firm performance? werpt een studie aan de universiteit van Michigan er toch een ander licht op. Ten eerste stellen de onderzoekers vast dat de wettelijke restricties een negatieve impact hadden op de marktwaarde van de bedrijven die eraan onderworpen werden, hun beurskoers daalde gemiddeld met 2,6 procent als rechtstreeks gevolg van de maatregel. Bedrijven die voordien géén vrouwen in hun raad van bestuur hadden, zakten zelfs 5 procent. Deze cijfers reflecteren op geen enkele manier een afwijzing van de capaciteiten van vrouwen, ze duiden alleen aan dat het vertrouwen van aandeelhouders zakt in een bedrijf als dat om niet economische redenen gedwongen wordt drastische wijzigingen aan te brengen in het management.

Een tweede onbedoeld effect is dat de Noorse regel ongewild een elitekaste creëerde van hoog gekwalificeerde vrouwen, de zogenaamde 'gouden rokjes', die de mandaten in raden van bestuur opstapelen. Sommige van die vrouwen groeiden uit tot beroemdheden, met wie bedrijven uitpakken zoals voetbalclubs met een toptransfer.

Ten derde veroorzaakte de Noorse wet een kaalslag bij de vrouwen in het middle management. Vrouwen werden namelijk rechtstreeks vanuit dat niveau in raden van bestuur benoemd bij gebrek aan vrouwen in het executive management. Ongewenst gevolg is dat er op dat niveau een nog grotere oververtegenwoordiging van mannen ontstond. Voor de doorstroming naar het executive management is er daardoor voor lange tijd een groot gebrek aan vrouwen met de nodige competenties en ervaring. De gedwongen oplossing voor het ene probleem, creëerde dus een groter probleem elders in de bedrijfshiërarchie. Er zou dus een vraag kunnen groeien naar nieuwe quota, deze keer voor het executive management. Dan bewijst men toch vooral wat Friedrich von Hayek haarfijn uitlegde in The Road to Serfdom: overheidsoptreden lokt alleen maar meer overheidsoptreden uit. Quota mogen dan het gedroomde instrument zijn van believers in de maakbare en egalitaire samenleving, het voorbeeld van Noorwegen heeft vooral bewezen dat opgelegde quota mensen ertoe brengen manieren te zoeken om daaraan te voldoen.

Problemen camoufleren is één ding, ze oplossen nog iets anders.

Bart De Wever is voorzitter van de N-VA


DS, 25-01-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB