Stralende onzin, the sequel


Volgens LUC BONNEUX en GEERDT MAGIELS verschuilen een aantal wetenschappers zich achter hun titels om mensen op stang te jagen over de schadelijke gevolgen van gsm-straling. Er bestaan nochtans tientallen rapporten en onderzoeken die weerleggen dat die er zouden zijn.


‘Stop met hotspots op straat’ (DS 29 oktober) was ondertekend door de gebruikelijke verdachten: mensen die bij gebrek aan argumenten rondzwaaien met titels: ‘professoren aan gerenommeerde instituten’. Er is geen standpunt zo gek, geen mening zo bizar, geen redenering zo krom, geen opinie zo dom, of ze wordt wel gehuldigd door een professor aan een gerenommeerd instituut. Deze professoren worden gekenmerkt door een belangrijke eigenschap: ondanks hun ronkende titels moeten ze aan niemand verantwoording afleggen voor bizarre, onredelijke en domme opinies.

Zowat alle Oeso-landen, inclusief Europa, en zowat alle wetenschappelijke organisaties, inclusief de Wereldgezondheidsorganisatie, hebben wetenschappelijke commissies om advies te geven over niet-ioniserende straling veroorzaakt door gsm, WiFi, en dergelijke. Zowat ieder zich beschaafd noemend land heeft zich gebogen over de vraag of gsm en co toelaatbaar zijn. Meestal gebeurt dit op basis van richtlijnen voorgesteld door de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection, een gereputeerde internationale wetenschapscommissie erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie. Al deze commissies, zonder ons bekende uitzondering, ook van de landen met de strengste milieuwetgeving, hebben besloten dat de straling afkomstig van dergelijke toestellen onschadelijk is voor dieren of mensen, inclusief bejaarden, zieken en kinderen. Voor iedere ondertekenaar van initiatieven, rapporten en open brieven aan beleidsmakers over de gevaren van straling door gsm en andere netwerken, zijn er meer dan honderd verantwoordelijke wetenschappers, deskundigen in dit vakgebied, die in eer en geweten hebben verklaard dat er geen bekend gevaar is verbonden aan dit type straling. Het enige argument dat de anti-stralinglobby hiertegen in kan roepen, is dat van een complottheorie: deze vele deskundigen zitten allen in de zak van de industrie.


Argumenten zoek

Dit is een krachtige stelling, die moet worden gestaafd met krachtige argumenten. De anti-stralinglobby heeft verder geen enkel argument. Kanker wordt veroorzaakt door mutaties in het DNA. Voor deze mutaties is energie van voldoende intensiteit noodzakelijk. De straling van gsm of WiFi heet ‘niet-ioniserend’, omdat ze onvoldoende energie bezit. Er is in de praktijk nooit enig verband aangetoond tussen niet-ioniserende straling en kanker of enige andere ziekte. In tegenstelling tot wat deze deskundigen beweren, is er geen chemisch fenomeen zo vaak onderzocht als niet-ioniserende straling. Ondanks de afwezigheid van enige theoretische onderbouwing, zijn er voor zeer veel geld zeer grote studies opgezet, eerst door de belanghebbende industrie, later door de gemeenschap. In de grote algemeen medische tijdschriften noch in de grote algemeen wetenschappelijke tijdschriften is er ooit enig overzichtsartikel gepubliceerd, dat op basis van deze zeer vele wetenschappelijke gegevens heeft besloten dat er enige schijn van bewijs bestaat dat niet- ioniserende straling ziek kan maken. De meeste studies tonen aan dat gebruikers van mobiele telefoons een lagere kans op kanker hebben dan niet-gebruikers. Dit wordt dan door de tegenstanders wel verklaard door ‘methodologische problemen’. Het is even gemakkelijk om een kwakzalversverhaaltje te verzinnen waarom gsm-straling kanker voorkomt, dan ze kanker veroorzaakt. WiFi en gsm leveren door hun straling bijvoorbeeld energie aan de hersenen.


Voorzorgsprincipe

Als de verontruste milieuwetenschappers verder geen argumenten meer hebben, schermen ze met het voorzorgsprincipe. Helaas hebben deze gereputeerde professoren evenmin benul wat het voorzorgsprincipe inhoudt. Het wordt namelijk al lang toegepast bij niet-ioniserende straling, door strenge grenzen op te leggen aan de toelaatbare energie-intensiteit waaraan mensen worden blootgesteld. Het voorzorgsprincipe is gebaseerd op proportionaliteit: het weegt de theoretische kans op schade en de omvang van die schade tegen de praktische voordelen van een technologie. Het is niet de bedoeling van het voorzorgsprincipe om alle nieuwe technologie te blokkeren: nieuwe technologie heeft namelijk ook voordelen. De aard van elektromagnetische straling is al meer dan honderd jaar onderzocht: de theoretische kans op schade van niet-ioniserende straling is ongeveer nul. Praktisch heeft geen enkel onderzoek ooit enige schade weten aan te tonen. Als deze straling ziekte verwekt, is ze nooit aangetoond, ondanks heel veel onderzoek. Dat betekent dat de kans dat ze dat toch zou doen heel erg klein is.

Ofwel is het erg bar gesteld met de wereld, waar geen enkel beschaafd land maatregelen neemt tegen een potentieel gevaarlijke technologie. Ofwel zijn deze professoren aan gerenommeerde instituten onverantwoordelijke praatjesmakers, op zoek naar aandacht en geld. Terwijl er geen enkel bewijs is dat mensen ziek worden van straling van gsm of andere netwerken, is er heel veel bewijs dat mensen ziek worden van angst van straling van gsm of andere netwerken. Evenmin als er twijfel is over de onschadelijkheid van niet-ioniserende straling van gsm of WiFi, is er twijfel over dat ‘overgevoeligheid’ aan deze straling ontstaat door verbeelding. Dat doet niets af aan de ernst van deze aandoening: mensen die dachten behekst te zijn, zijn daar soms aan gestorven. Het voorzorgsprincipe toepassen, betekent dat media voorzichtiger moeten omspringen met angstaanjagende boodschappen over ingebeelde gevaren.

Luc Bonneux (Epidemioloog) - Geerdt Magiels (bioloog en wetenschapsfilosoof)


DS, 02-11-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB