‘Gevaarlijke experimenten terugbetalen is onethisch'

datum: 23/03/2010
bron: standaard.be

Cardiologen van het Antwerpse Middelheimziekenhuis financierden zelf 32 peperdure aortaklepvervangingen. Een noodkreet naar de overheid, die de ingreep niet terugbetaalt — en dat voorlopig ook niet overweegt.

Cardioloog Glenn Van Langenhove en twaalf collega's van het Middelheimziekenhuis vervingen bij 32 mensen de aortaklep, die er onder meer voor zorgt dat er geen bloed terugstroomt van de lichaamsslagader naar het hart, door een ‘percutane klep'. Al die patiënten hadden vergevorderde stenose – verkalking – waardoor de klep niet meer volledig sloot en openging. Kostprijs: 17.000 euro per stuk. Tien keer zoveel als de klep die wordt gebruikt bij een klassieke openhartoperatie, de meest toegepaste – en door het Riziv terugbetaalde – behandeling bij dat soort aandoeningen.

Maar voor die 32 mensen was openhartchirurgie geen optie, zegt Van Langenhove, omdat ze te zeer verzwakt waren. ‘Ofwel konden we een percutane klep implanteren, ofwel konden we hen laten doodgaan. Vanaf een bepaalde fase van stenose sterft ruim de helft van de patiënten binnen het jaar.' Van Langenhove vindt het stuitend dat het Riziv de ingreep, die nu een kleine tien jaar wordt toegepast, niet terugbetaalt. ‘Engeland, Luxemburg, Italië, Spanje, zelfs Portugal: allemaal doen ze het wel. Bovendien: opereer je die mensen niet, dan moeten ze continu op consultatie komen, wat uiteindelijk nog duurder uitkomt.'

Hij wijst naar het Federale Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), dat het Riziv in 2008 een negatief advies gaf inzake de terugbetaling. Het KCE baseerde zich op een analyse van de toen beschikbare wetenschappelijke gegevens. ‘Vooral data die waren gepresenteerd tijdens congressen', zegt cardioloog Hans Van Brabandt, verbonden aan het KCE. ‘Ze hadden betrekking op ruim 1.600 patiënten die een percutane klep ingeplant hadden gekregen. Wat bleek? Tien procent was overleden binnen de maand na de operatie. Bij een openhartoperatie ligt die mortaliteit bij gelijkaardige patiënten op slechts 5,8 procent.' Van Brabandt betwist niet dat sommige patiënten zo verzwakt zijn dat een openhartoperatie geen optie meer is, maar vraagt zich af of je hen de alternatieve ingreep moet laten ondergaan als de kans op een betere levenskwaliteit ‘onbestaand' is. ‘Met deze kleppen worden wellicht meer levens verloren dan gered', klinkt het hard.

Volgens Van Langenhove baseert het KCE zich op achterhaalde data. Van Brabandt wijst erop dat er al nieuwe gegevens zijn die een nog negatiever beeld schetsen. ‘De Franse overheid kreeg in 2008 de vraag om de percutane ingreep terug te betalen. Ze wou 250 operaties terugbetalen op voorwaarde dat de patiënten opgevolgd werden. In november vorig jaar kwamen de resultaten. 12,7 procent was binnen de maand na de ingreep overleden. De mortaliteit na zes maanden: 23,5 procent.'

Van Brabandt wacht nu op de resultaten van een grote, ‘gerandomiseerde' studie in de VS bij 1.200 hartlijders. Een derde wordt behandeld met openhartchirurgie, een derde krijgt een percutane klep, nog een derde wordt niet geopereerd. Eind dit jaar wordt het rapport verwacht. Van Langenhove vindt die aanpak hallucinant. ‘Een deel van die mensen laat je dus gewoon sterven.' Iets wat hij ook het KCE verwijt omdat het minder gegoeden zou uitsluiten van een cruciale ingreep. Van Brabandt keert de zaken om. ‘Hij zegt dat wij mensen laten sterven. Wij zeggen dat het onethisch is om een mogelijk gevaarlijke experimentele techniek buiten gecontroleerde studies om toe te passen bij mensen die met een klassieke operatie wellicht veiliger geholpen hadden kunnen worden.'

---------------------------

mening/evaluatie:

Een vernauwing van de aortaklep is de meest voorkomende hartklepziekte. Voorlopig wordt dat bedrag in ons land niet terugbetaald, wat ik ten zeerste betreur. 23,5 % van de mensen die een nieuwe aortaklep hebben gekregen in Frankrijk zijn binnen de 6 maanden gestorven, maar de overige 76,5 % hebben hun leven kunnen laten redden door deze operatie. Vaak hebben deze patiënten geen baat meer met een gewone hartoperatie. Als ze geen aortaklep krijgen (omdat ze te zwak zijn), gaan ze dus zowiezo dood. Geef deze mensen dan toch een kans om bij de 76,5% te horen. Ik vind dus dat deze operaties zeker en vast moeten worden terug betaald. Wacht maar tot we het zelf ooit nodig hebben, dan zouden wij ook willen dat dit werd terugbetaald. Als er een 'kleine' kans is op overleving, neem deze kans dan toch!