Brussel-Halle-Vilvoorde als gordiaanse knoop


'BHV' moet onderhand de meest gebruikte en vervloekte afkorting zijn die deze en vorige generaties van politici achtervolgt. Maar weet u nog waarover dit symbooldossier eigenlijk gaat?


1. Waarover gaat Brussel-Halle-Vilvoorde?

De kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) is een buitenbeentje van onze federale staat. Ons land is onderverdeeld in drie eentalige gebieden en één tweetalig gebied, Brussel-Hoofdstad.

De administratieve en gerechtelijke indeling is op die taalgrenzen gebaseerd. Maar dat geldt niet voor BHV: die kieskring strekt zich uit over twee taalgebieden, namelijk de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 35 gemeenten van Vlaams-Brabant.

Het gevolg is dat BHV de enige kieskring is waar bij federale verkiezingen zowel Nederlandstalige als Franstalige partijen deelnemen. In de praktijk komt dat erop neer dat Franstalige partijen stemmen kunnen ronselen in Vlaanderen en dat Vlamingen die in Brussel wonen, kunnen stemmen voor Vlaamse kandidaten uit Halle-Vilvoorde.


2. Waarom moet BHV dringend worden opgelost?

De splitsing van de kieskring is brandend actueel sinds 2003. Toen oordeelde het Grondwettelijk Hof dat BHV in strijd is met het gelijkheidsbeginsel.

In 2002 voegde de eerste regering-Verhofstadt de oude kiesarrondissementen samen tot grotere provinciale kieskringen. Alleen de kiesarrondissementen BHV en Leuven bleven bestaan omdat Vlamingen en Walen geen akkoord bereikten over een kieskring Brussel en een kieskring Vlaams-Brabant. Volgens het Grondwettelijk Hof had de federale regering daarna nog tot 2007 om de kwestie op te lossen, anders zouden de volgende federale verkiezingen - die gepland waren voor 24 juni van dat jaar - ongrondwettelijk zijn. Maar Verhofstadt ontweek de deadline door de verkiezingen twee weken te vervroegen, waardoor er geen grondwettelijk probleem was.


3. Waarom staan Vlamingen en Walen in het BHV-dossier lijnrecht tegenover elkaar?

Voor de Vlamingen is het territorialiteitsbeginsel cruciaal: het grondgebied en de grenzen van elke deelstaat zijn bepalend. De Franstaligen gaan uit van het personaliteitsbeginsel: dat wil zeggen dat de rechten van elke (Franstalige) persoon boven alles staan, of hij nu in Wallonië of Vlaanderen woont.

Daarbij komt dat de politieke sfeer tussen Vlamingen en Walen sinds jaren beduidend grimmiger is geworden. Dat begon in 2004, toen de Vlaamse regering van Yves Leterme vroeg om BHV 'onverwijld' te splitsen. En het ontaardde in 2007, toen de Vlamingen - opnieuw met CD&V aan het federale roer - eenzijdig de splitsing van BHV goedkeurden, met alle belangenconflicten tot gevolg. Sindsdien lijkt elke toegift - aan beide kanten - onbespreekbaar.


4. Waarom lukte een oplossing Verhofstadt in 2005 niet?

De toenmalige premier Guy Verhofstadt (Open VLD) stond in 2005 heel dicht bij een oplossing voor BHV. Maar het was Spirit (nu SLP), de toenmalige kartelpartner van SP.A, dat het akkoord in extremis afschoot. Voorzitter Geert Lambert vond dat de Vlamingen te veel toegevingen moesten doen. Op tafel lagen onder meer het recht voor de Franstalige inwoners van Vlaams-Brabant om in Brussel te gaan stemmen en extra bevoegdheden voor de Franse Gemeenschap in de faciliteitengemeenten.


5. Is terugkeren naar de kleinere kieskringen een oplossing?

Het arrest van het Grondwettelijk Hof zegt niet dat BHV moet worden gesplitst, wel dat de ongelijkheid moet worden weggewerkt. Dat zou evengoed kunnen door terug te keren naar de kleinere kiesarrondissementen van voor 2002, zonder dat aan de kieskring BHV hoeft te worden geraakt. De Franstalige partijen suggereren dat al langer. De laatste weken zou ook het scheppen van nog kleinere kieskringen een ernstige optie geworden zijn.


6. Wat als BHV niet opgelost raakt voor de volgende federale verkiezingen in 2011?

Grondwetspecialisten zijn het daarover niet eens. Volgens de ene zijn nieuwe verkiezingen zonder een oplossing voor BHV ongrondwettelijk. Volgens de andere kunnen verkiezingen wel, omdat het parlement het laatste woord heeft. En een ongrondwettelijk verkozen parlement is niet snel geneigd om zichzelf ongrondwettig te verklaren.


DS, 24-11-2009 (Yves Delepeleire)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB