'Gust' is toe aan wat rust


Dit weekend vertrekt Guy Verhofstadt naar zijn buitenverblijf in Umbrië. Als crisismanager zette hij de jongste weken Open VLD wat op orde. Toch slingert er nog veel rommel rond, vindt BART BRINCKMAN.


Heel zijn leven wroette Karel De Gucht voor de partij. Jarenlang droomde hij van een ultieme bekroning, een Europees commissariaat. Eindelijk gaat de wens in vervulling. Toch lijkt hij van elk geluk verstoken. De toekomst van 'zijn' partij oogt onzeker. Bovendien is zijn rol uitgespeeld. Net als kamervoorzitter Patrick Dewael zwelgt hij in decorum, maar moet hij zich schikken naar de realiteit dat anderen de knoppen bedienen.

Het triumviraat dat Open VLD zo lang leidde, ligt aan diggelen. Ooit prijkten ze samen op een campagnefoto, tegenwoordig overleeft enkel Guy Verhofstadt. Als interim-voorzitter kijkt hij terug op enkele hectische weken. Hij werd voor het oog van de camera vernederd, toen hij zelf het idee van een jobkorting afschoot en ondanks deze knieval niet mocht aanschuiven voor de Vlaamse onderhandelingen. Nadien wheelde en dealde hij achter de schermen over een verlengd verblijf in de federale regering.

Verhofstadt profiteerde optimaal van de christendemocratische bereidheid om te pamperen. CD&V kon niet verhinderen dat een dodelijke cocktail SP.A/N-VA Open VLD in Vlaanderen het voetje lichtte, maar ze toonde zich gul om het federale armée Mexicaine onder leiding van Herman Van Rompuy te laten overleven. Een gesjeesde liberaal kreeg een diplomatiek postje dat een christendemocraat toekwam, de liberale aanwezigheid in de Brusselse regering was een must en Van Rompuy zelf stond zijn voogdij over begroting aan de liberalen af.

'Gust' zelf - zijn koosnaampje ontstond twee jaar geleden toen hij na een nederlaag de partij overliet aan Bart Somers en co. - herschikte meteen de pikorde. De ambitieuze Vincent Van Quickenborne raakte uit de gratie en buigt voortaan voor vicepremier Guy Vanhengel, een absolute intimus van Verhofstadt. Met Hilde Vautmans en Sven Gatz worden ook de belangrijkste fracties door vertrouwelingen geleid. De familie De Gucht lijkt uitgerangeerd.

Maar wat moeten de liberalen nu beginnen. Het perspectief lijkt helemaal weg. In het Vlaams Parlement maakte oppositieleider Gatz geen enkele vuist. Hij werd platgeslagen met het federale non-beleid waarvoor de liberalen mee verantwoordelijk zijn. Net als CD&V vanuit Vlaanderen het paarse beleid van Verhofstadt onder vuur nam, gebruikt de tandem SP.A/N-VA het regionale niveau om de federale regering te jennen, daarbij handig profiterend van de koele relaties tussen Van Rompuy en minister-president Kris Peeters (CD&V).

Het asieldossier mag dan gedeblokkeerd zijn, hoe pakt die federale regering de begroting aan? Vanhengel en De Padt moeten tonen dat het Open VLD ernst is. Ondertussen vertelt De Gucht met verve dat er op dat federale niveau niks te rapen valt, dat de regio's een inspanning moeten leveren. Wellicht moeten de liberalen zich neerleggen bij een lastenverhoging. Dat wordt hard, al kan een gelijkaardige besparing in de sociale zekerheid de pil vergulden.

Verder wacht Open VLD een introspectie. Hoe kon het zo fout lopen? Met welke strategie klimt ze de komende jaren uit het dal? Een premisse lijkt op zijn plaats: de partij moet de ambitie opgeven om de grootste politieke formatie te worden. Deze optie genereert ideologische helderheid en een duidelijk antwoord op de 'liberale' Lijst Dedecker. Verder bespaart het Open VLD allerlei uitwassen, zoals het aansporen tot overloperij, een gebruik dat de afkeer van spelletjes aanwakkert.

Over spelletjes gesproken, Open VLD en zeker Guy Verhofstadt hebben er een patent op. Een reden waarom de Vlaamse onderhandelingen zo soepel verliepen was net de afwezigheid van al dat vermoeiende gedoe. De discussies raakten zonder geroep, getier en caramboles afgerond. SP.A noch N-VA koesterde de ambitie om de populaire Kris Peeters te beschadigen, iets wat Open VLD met succes wél deed met Yves Leterme.

Misschien wordt dat de grootste uitdaging voor de nieuwe voorzitter: tracht iets te leren van de werkwijze van Caroline Gennez of Bart De Wever. Kijk daarbij naar de generationele gelijkenissen, eerder dan terug te grijpen naar de recepten van Verhofstadt, die ooit hun waarde hebben bewezen, maar nu geen snelweg naar de macht lijken.

Bart Brinckman leidt de Wetstraatredactie.


DS, 18-07-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB