Niet geslaagd? Bel een advocaat!


Er zullen tijdens de komende deliberaties weer veel negens in tienen veranderen, uit schrik voor een klacht van de scholier of student. Ten onrechte, want het aantal leerlingen dat een examenuitslag juridisch aanvecht, blijft minimaal. En alleen als de school echt fouten maakte, halen ze gelijk.


De leraar

'Er zullen op de deliberatie weer vele negens in tienen veranderen, omdat nogal wat docenten bang zijn dat studenten anders klacht zouden indienen. Ook onze directeur is er als de dood voor dat een student naar de Raad stapt, omdat dit de reputatie van de school in het gedrang brengt.'

Aldus de docent van een Vlaamse hogeschool. Zijn opmerking zal vele collega's vertrouwd in de oren klinken. De juridisering van het onderwijs ligt gevoelig in de leraarskamers. 'We krijgen vooral klachten dat het onderwijsniveau zakt uit angst voor betwistingen', zegt Jos Van Der Hoeven van de Christelijke Onderwijscentrale. 'Hoe gegrond die zorg is, weet ik niet. Maar leraars zouden gemakkelijker een A-attest geven om de conflicten rond een C-attest te vermijden.'

Er zijn geen cijfers over het aantal studenten die daadwerkelijk juridische stappen nemen tegen een schoolbeslissing. De koepels van het secundair en het hoger onderwijs centraliseren die gegevens niet. Veel scholengroepen uit het middelbaar onderwijs houden ze niet eens zelf bij. In het hoger onderwijs, dat beter georganiseerde ombudsdiensten heeft, gebeurt dat wel, maar opnieuw per instelling afzonderlijk. Om een idee te geven. De Karel De Grote Hogeschool in Antwerpen telt 9300 studenten. Vorig jaar vroegen er 593 een extra inzage in hun examenresultaat bij de ombudsdienst van hun departement. Slechts 34 daarvan tekenden daarna officieel beroep aan bij de interne beroepscommissie van de school. Dat aantal groeit (23 in 2007, 19 in 2006), deels omdat de ombudsdienst nog vrij jong is. Van die beroepen wordt gemiddeld de helft gegrond verklaard. Studenten die dan nog niet tevreden zijn, kunnen in hoger beroep gaan bij de Raad voor betwistingen inzake Studievoortgangsbeslissingen, de zogenaamde studentenrechtbank op Vlaams niveau. In 2006 en 2007 hebben slechts 4 studenten van de KDG Hogeschool dat gedaan, en in 2008 zelfs maar eentje. Allemaal werden ze in hun ongelijk gesteld.

Die Raad voor betwistingen, die sinds 2004 functioneert, houdt wel statistieken bij. Ze behandelde 77 zaken in 2008. Ook dat is een toename, maar statistisch verwaarloosbaar (43 in 2006, 48 in 2005, maar 89 in 2007) op de vele tienduizenden deliberaties die elk jaar in het Vlaamse Hoger Onderwijs gebeuren. En slechts zestien van de 77 beroepen werden gegrond verklaard.

Leerlingen uit het middelbaar onderwijs die hun intern beroep afgewezen zagen worden, kunnen in hoger beroep gaan bij de Raad Van State. Maar ook daar behandelt men gemiddeld slechts een vijftiental zaken per jaar. 'En dat aantal blijft constant', zegt staatsraad Geert Van Haegendoren.

'De juridisering legt vooral een subjectieve druk op scholen', zegt Herman Wils, algemeen directeur van het Sint-Pietersinstituut in Turnhout. 'Iedereen praat erover, maar in mijn twintig jaar als directeur heb ik hoop en al drie officiële betwistingen meegemaakt, waarbij zelfs geen advocaat betrokken was. En dat voor een scholengroep met drieduizend leerlingen. Die hele heisa over juridisering lijkt me sterk overroepen. We moeten opletten dat we ons daardoor niet laten verlammen in onze dagelijkse werking.'

Maar de directeur begrijpt waar het subjectieve gevoel vandaan komt. De hele samenleving wordt overgereglementeerd, en die regelgeving en complexiteit dringen ook de minimaatschappij die een school is, binnen. Hij heeft het eens opgelijst, alle mogelijke domeinen waarop scholen met toenemende juridisering te maken krijgen: examenuitslagen, inschrijvingsrecht, meerderjarige leerlingen, gescheiden ouders, privacywetgeving, ongevallen, tuchtmaatregelen, bouwvergunningen, auteursrechten, contracten, wetgeving rond stages, en ga maar door.

'Maar als ik dit hele lijstje overloop, heb ik nog op geen enkel vlak een juridische procedure moeten volgen. Dan vraag ik me af of de inspanning in verhouding staat tot het vermeend probleem. Wij huldigen het principe van het gesprek. Met open communicatie kun je veel conflicten ontmijnen. We hebben ook een kritische ouderraad. Hun feedback houdt ons alert. Maar als een ouder meteen naar de rechter stapt, stopt de dialoog. En ik vrees dat met het overdreven formaliseren van het onderwijs, de overheid dit soort gedrag net dreigt aan te moedigen. Maar een school biedt op de eerste plaats opvoeding en onderwijs. En dat kun je niet in een contract gieten.'

Scholen zien advocaten niet graag komen. Sommige directies zijn er ronduit bang voor. Andere vinden de inzet van een advocaat contraproductief. In de Karel De Grote Hogeschool liet men de affiches van advocaat Arnout meteen verwijderen. 'Onze interne procedure werkt goed, is onafhankelijk en bij aanhoudende betwisting is er nog beroep mogelijk bij de externe Raad', zegt de ombudsman Bart Janssens. 'En dat allemaal gratis. Maar belangrijker nog is dat wij binnen de hogeschool altijd de dialoog openhouden. Met aan advocaat erbij, zit je meteen in een conflictmodel.'



De ouder

Jan haalde in zijn zesde humaniora Wiskunde-Wetenschappen een zware buis op wiskunde bij het kerstexamen. En dat tot grote verbazing van zijn ouders, want de jaren daarvoor haalde de jongen wel goede resultaten op dat vak. Zo goed zelfs dat de school hem naar Wiskunde-Wetenschappen had georiënteerd. Maar de nieuwe leraar wiskunde dacht daar anders over. Volgens hem was Jan niet geschikt voor die richting.

Er volgden overleg met de klastitularis, bijscholing en een mondelinge afspraak dat als Jan voldoende vordering maakte, hij toch gedelibereerd zou worden. In juni haalt Jan dan 55%. Nog niet denderend, maar volgens de ouders wel een teken van grote vooruitgang. De klassenraad denkt daar echter anders over en legt Jan een herexamen op.

De ouders gaan in beroep bij de interne beroepscommissie, die beslist de Klassenraad opnieuw samen te roepen. Overtuigd door de argumenten van Jans ouders, verklaart die Jan wel geslaagd.

Conclusie van vader Geert: 'de beroepsprocedure werkte. Blijkbaar lag het probleem bij een leraar, en dat is recht gezet. Onze jongere zoon, die in dezelfde school zit, heeft trouwens nooit iets ondervonden van die zaak.'

Marijke heeft een andere ervaring. Haar zoon Jamie werd in maart definitief van school uitgesloten wegens probleemgedrag, maar volgens Marijke had de jongen van de onderdirecteur wel de toezegging gekregen dat hij eindexamen mocht afleggen. Net voor het examen krijgt Marijke echter bericht van de directeur dat haar zoon toch geen examen mag afleggen. Marijke schakelt een advocaat in en trekt naar de Raad van State, maar haar verzoek wordt volledig verworpen. . De conclusie van Marijke: 'als ouder sta je heel zwak tegenover scholen.'

Gelijk of geen gelijk, dertig jaar geleden zouden Geert en Marijke er zelfs niet aan gedacht hebben een schoolbeslissing juridisch aan te vechten. Vandaag echter stappen studenten en hun ouders steeds makkelijker naar een advocaat om een examenresultaat of tuchtmaatregel te betwisten. Dat is eigen aan de tijd. Studenten zijn mondiger geworden en alle instellingen hebben hun statuut van ongenaakbaar verloren. 'En maar goed ook', zegt advocate Hilde Melotte uit Leuven, die in april een druk bijgewoonde studiedag organiseerde over de juridisering van het onderwijs. 'Studenten hebben rechten, zoals iedere burger. En zoals de hele samenleving juridiseert, zo zullen ook scholen met toenemende regelgeving moeten rekening houden. Dat is niet slecht. Normering leidt het openbaar leven in goede banen en de rechten van de verdediging en van hun kind zijn fundamenteel in een democratie.'

Het voordeel van juridisering, zegt Hilde Melotte, is dat kinderen zich adequaat kunnen laten bijstaan door advocaten die kiezen om zich te specialiseren in onderwijsrecht.

Arnout De Wachter is zo'n advocaat. Hij zorgde vorig jaar voor enige ophef door in hogescholen en universiteiten van Antwerpen affiches op te hangen met de boodschap 'Niet tevreden over je examenuitslag? Bel ons!'

'Dat heeft me verschillende zaken opgeleverd', zegt De Wachter. 'Sommige daarvan waren van in het begin hopeloos. Aan lage punten kan ik niets veranderen, dus daar begin ik niet aan. Tenzij er duidelijke procedurefouten zijn gemaakt. Andere zaken heb ik wel in het voordeel van de student kunnen beslechten. Een jongen kreeg bijvoorbeeld een sms tijdens het examen. Fraude, oordeelde de school, want het gebruik van de gsm was tijdens het examen verboden. Maar die sms had niets met het examen te maken. Die zaak hebben we gewonnen. Of een student betwiste zijn uitslag omdat een assistente het examen afnam, en niet de professor, zoals het examen voorschrijft. Ook gewonnen.'

Belangrijk, zegt De Wachter, is dat scholieren en studenten tijdig reageren. De periode om beroep aan te tekenen is bijzonder kort, en de brief moet aan de juiste persoon gericht zijn. De Wachter ziet in onderwijsrecht een markt voor advocaten. 'De studenten zijn te weinig vertrouwd met de beroepsprocedure en hun ouders reageren soms te emotioneel. Wij hebben andere, juridische argumenten. En soms is de relatie tussen ouders en een directe zo verziekt, dat alleen de tussenkomst van een extern persoon de rust kan terugbrengen.'


DS, 20-06-2009 (Lieven Sioen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Pas maar op want mijn advocaat is al gecontacteerd

Om Barst zijn cursus te ontcijferen bedoel je?

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -