Zelfdoding is altijd een probleem


Niet alleen het hoge zelfdodingscijfer bij jongeren (DS 10 april) is een groot probleem dat we dringend moeten aanpakken. LINUS VANLAERE en CHRIS GASTMANS wijzen erop dat ook het zelfdodingscijfer bij 75-plussers schrikbarend hoog is. Ook daar kunnen we iets aan doen.


In de aandacht voor de hoge zelfdodingscijfers wordt zelden gesproken over het indrukwekkende zelfdodingscijfer bij de 75-plussers. Nochtans blijkt méér dan een kwart van het totale aantal zelfdodingen in Vlaanderen voor te komen bij mensen van 75 jaar en ouder. Waarom wordt ondanks deze hallucinante cijfers niet gesproken over preventie van suicide bij ouderen? Zou het kunnen dat we in onze maatschappelijke benadering zelfdoding bij ouderen niet veeleer zien als een oplossing, dan als een probleem?

Zeker vanuit het actuele euthanasiedebat waar 'levensmoeheid' een centraal concept wordt, bestaat het risico dat zelfdoding bij ouderen wordt gepercipieerd als een volstrekt autonoom gekozen levenseinde waar de samenleving enkel maar respect kan voor opbrengen. Vanuit de wetenschap dat zelfdoding bij ouderen vaak meer wanhoop dan keuze is moeten we de vraag stellen of ons 'respect voor de autonomie' van de oudere persoon hier niet volstrekt misplaatst is en misschien zelfs een makkelijke uitweg om als samenleving maar niet onze verantwoordelijkheid te hoeven opnemen. Tenzij we zo cynisch geworden zijn en zelfdoding beschouwen als een oplossing voor de vergrijzing, verdient deze vraag een fundamentele plaats in het debat omtrent het eindigende leven.

De hoge zelfdodingscijfers bij ouderen moeten ons uitdagen om te investeren in meer zorgverleners in ouderenzorg. Ook de opleiding van die zorgverleners verdient de grootste aandacht. Soms vrezen wij dat de immense aandacht voor euthanasie de aandacht wegtrekt van een debat over hoe we zorgafhankelijke ouderen nog wat (kwaliteit van) leven vóór de dood kunnen bieden ondanks hun zorgafhankelijkheid.

Net als de problematiek van zelfdoding bij jongeren, daagt dezelfde problematiek bij ouderen de samenleving uit na te denken over haar ethische grondslagen. De uitdaging is om respect voor de autonomie van ouderen om te zetten in acties die gericht zijn op de veerkracht van deze mensen. De uitdaging om anders te gaan denken over zorg en solidariteit tussen de generaties. De uitdaging om ouderen die worden geconfronteerd met ziekte en aftakeling te laten voelen dat zij een eigen waarde en roeping hebben.

Linus Vanlaere en Chris Gastmans zijn als ethici verbonden aan het Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht van de K.U. Leuven).


DS, 15-04-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB