Gesloten deuren, geringe impact


Het parlement riep gisteren 's lands topbankiers ter verantwoording. Maar de manier waarop roept vragen op, vindt RUBEN MOOIJMAN.


'Een interessante sessie, zonder agressie'. Voormalig Dexia-topman Axel Miller was gisteren opgelucht dat de leden van de bijzondere kamercommissie Financiële en Bankcrisis hem niet te lijf waren gegaan, zelfs niet verbaal.

Afgaand op de berichten die naar buiten komen over de bankencommissie - niet te verwarren met de Fortiscommissie - lijkt het er allemaal erg beschaafd aan toe te gaan. Eén voor één komen deskundigen, universiteitsprofessoren en bankiers aan bod om hun visie op de gebeurtenissen van de afgelopen maanden te geven. Wat ze zeggen, komen we nauwelijks aan de weet. Want de commissiezittingen verlopen achter gesloten deuren.

Het is de vraag is wat deze commissie precies wil bereiken. Een dieper inzicht in de crisis? Daartoe volstaat het om wat boeken te lezen en de gespecialiseerde pers regelmatig te raadplegen. De meeste getuigen die deze week door de commissie werden uitgenodigd, van Geert Noels tot André Bergen, hebben hun visie op de crisis al eens in het openbaar ten beste gebracht. Weinig gebeurtenissen zijn de afgelopen maanden zo uitgebreid in de media gekomen als de crisis. Natuurlijk is het interessant zijn om te vernemen wat Maurice Lippens maandag te vertellen heeft, maar de kans is klein dat hij met baanbrekende inzichten op de proppen komt.

Of willen de commissieleden een antwoord op de vraag of de crisis in België juist is aangepakt? Dat lijkt nogal ambitieus. De bankencrisis is nog lang niet voorbij. Dagelijks doen zich nieuwe ontwikkelingen voor. Gisteren nog werd een cruciaal dossier - de verkoop van Fortis Bank - tot een voorlopig einde gebracht. Of het ook een goed einde is, kunnen we nu nog niet weten. Pas over een paar jaar kunnen we echt goed beoordelen of de crisisaanpak van de regering de juiste is geweest. Economen redetwisten nog volop over de beste aanpak van de crisis. En dan zal een groep parlementsleden onder leiding van backbencher Joseph George (CDH) wel klaarheid kunnen scheppen? Twijfel lijkt gerechtvaardigd.

Het is verder niet ondenkbaar dat de commissie er gewoon op uit is om de bankiers een keer 'sorry' te horen zeggen. Dat is op zich een heel eerbare doelstelling. Maar een bijzondere onderzoekscommissie achter gesloten deuren is niet bepaald de beste manier is om die doelstelling te bereiken. De gesloten deuren dienen om eventuele gerechtelijke procedures niet te doorkruisen, maar reduceren wel de impact van wat er gezegd wordt.

Dat het ook anders kan, bewijzen voorbeelden uit het buitenland. In Groot-Brittannië en de Verenigde Staten is al aangetoond dat zo'n initiatief best iets kan opleveren. Spectaculaire foto's, publieke verontschuldigingen en veel media-aandacht. Een soort openbare boetedoening, gecombineerd met wat deskundig commentaar, kan het gevoel van ontreddering bij gedupeerde aandeelhouders en de vertwijfelde publieke opinie helpen verlichten. Maar dan moet het wel goed gebeuren. Dat betekent: open deuren, getuigenissen onder ede, een beperkt aantal zittingen, niet te veel verschillende getuigen en veel televisiecamera's en krantenreporters erbij. En liefst zo snel mogelijk na de feiten.

Het Amerikaanse congres slaagde er in november vorig jaar al in om vijf managers van hefboomfondsen in het getuigenbankje te krijgen. De bekende belegger George Soros van een van hen. Foto's van de vijf miljardairs die met hun hand omhoog zwoeren de waarheid te zullen spreken, gingen de wereld rond. Net als hun quotes over de rol die hun sector speelde bij de crisis, en de effecten die een strengere regulering zou hebben.

Vorige maand riep het Britse parlement drie topbankiers ter verantwoording. Niet een voor een, maar allemaal tegelijk in een enkele sessie. 'Ik kan niet zeggen hoeveel het me allemaal spijt', zei Sir Fred Goodwin van de Royal Bank of Scotland, onlangs uitgeroepen tot de World's Worst Banker. En zijn collega Tom McKillop voegde er een (hopelijk) welgemeend 'sorry' aan toe. De kans dat de commissie maandag gelijkaardige woorden van Sir Freds voormalige strijdmakker, graaf Lippens, te horen zal krijgen, lijkt klein.

Een paar dagen na de Britse bankiers werden acht van hun Amerikaanse collega's ter verantwoording geroepen door het Congres. Opnieuw allemaal tegelijk, in een sessie. 'Hoe kan het dat we u 160 miljard dollar hebben toegestopt en dat mijn buurman geen autolening kan krijgen?', wilde de voorzitter weten. Kijk, dat zijn mediagenieke vragen. Ook over de antwoorden kon niemand klagen. Citigroup-topman Vikram Pandit vertelde nederig dat hij zijn salaris tot één enkele dollar had gereduceerd zolang de bank verlies bleef maken. Het valt te betwijfelen of hij na afloop over een 'interessante sessie zonder agressie' zou hebben gerept.

Oh ja, en kan iemand de commissieleden eens vertellen dat 'Financiële en Bankcrisis' abominabel Nederlands is?


DS, 08-03-2009 (Ruben Mooijman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB