Pluk het lot


BRUSSEL - 'Enkele reis' van jeugdtheater Bronks is een aanstekelijke fabel over surfen op de onmogelijkheden van het leven.


En wij die dachten dat het lot steevast aan tragedies gekoppeld werd. Dat is dan buiten Enkele reis gerekend. In dat stuk zwiept het lot Aziz de meest absurde kanten op, en toch blijft de voorstelling haar lichte toets behouden. Dankzij zijn goedlachse ingesteldheid hoeft Aziz niet eens zo hard te worstelen om boven te komen. Hij plukt het lot, zoals een optimist de dag.

Joris Van den Brande inspireerde zich voor zijn stuk op Un aller simple, waarvoor Didier Van Cauwelaert in 1994 de Prix Goncourt kreeg. Maar de toonzetting en de sprankelende volkstaal zijn van hem. En hij mag er trots op zijn. Het is een soort patsertaaltje, gloedvol en energiek.

Met zo'n taal valt snedig toneel te maken. Met het verhaal ook. Het maakt de meest onwaarschijnlijke bokkensprongen en doet de kijker van de ene verbazing in de andere vallen. Dit is stevig verteltheater, met twee acteurs die elkaar voortdurend aanjagen.

In zijn rol van Aziz combineert Van den Brande snoeverigheid met een natuurlijke gevoeligheid. Zijn personage incasseert zware klappen, maar schaatst fluks en monter over de ravage.

Het begint al als kind. Bij een autocrash komen zijn ouders om, en het wrak, met hem erin, wordt gestolen door zigeuners. Hij wordt er ingewijd in de codes van de clan. Heerlijk zijn de fulminaties van Sobrie, die als een godfather op een rolstoeltroon de lakens uitdeelt.

Behendig laveert Aziz door het leven. Een kraakje hier, een handeltje daar, en de liefde lacht hem toe. Tot hij de code breekt en in de gevangenis belandt. Daar staat hij dan, met zijn valse Marokkaanse paspoort. De man die in feite al geen zigeuner was, wordt uitgewezen naar een land waar hij nog nooit is geweest.

Op dat punt begint een nieuwe verhaallijn. Aziz wordt aan Jean-Pierre gekoppeld (eveneens een rol van Sobrie), een grijze ambtenaar die de uitwijzing begeleidt. Deze droevige figuur wil eigenlijk schrijver worden, maar loopt gebukt onder het juk van zijn oversten. De beste fictie die hij tot dusver produceerde, is de leugen die hij zichzelf en zijn oude moeder voorkauwt.

Aangestoken door de branie van Aziz breekt Jean-Pierre uit zichzelf. Als toppunt van absurdisme keert Aziz terug met het paspoort van Jean-Pierre, en geeft hij zich bij diens stokoude moeder voor de verloren zoon uit.

Enkele reis is een reisverhaal met een hoog schelmengehalte, waarin de personages op aanstekelijke wijze meesurfen op de mogelijkheden en onmogelijkheden van het leven. Zelfs voor de meest perfide leugens zou je sympathie opvatten. Dit is een fabel in levenskunst die de harten wint.

Bronks speelt 'Enkele reis' (+ 10). Gezien Bronksfestival, 8/11,

Brussel. Eerstvolgende voorstellingen: 6/1 Warande (Turnhout), 7/1 Het Paleis (Antwerpen), 9/1 CC Mortsel. Info 02-219.99.21.

www.bronks.be


DS, 07-01-2009 (Geert Sels)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB