Staatssteun / Kritiek van Kroes zaait paniek


Eurocommissaris Neelie Kroes van mededinging heeft paniek gezaaid onder lidstaten van de Unie. Ze wil ongebreidelde staatssteun aanpakken. Hoe? Dat moet nog blijken. Maar er liggen al drie boze brieven.


BRUSSEL - Met een simpele aankondiging heeft Neelie Kroes een paar lidstaten van de Europese Unie vorige week heel zenuwachtig gemaakt. Geen staatssteun meer voor grote bedrijven? Een regeringsleider zou van minder wakker liggen. Duitsland, Groot-Brittannië en Oostenrijk klommen in de pen.

De brief die de landen naar Brussel stuurden getuigt van paniek. Ze spreken van 'ernstige gevolgen voor de werkgelegenheid' als bedrijven verhuizen indien de overheid ze niet helpt. Ze waarschuwen tegen een lichtzinnig schrappen van regionale steun aan grote bedrijven. Sommige concerns, zo stellen ze, zouden niet meer bestaan als de overheid ze in economisch zwakke tijden geen financieel steuntje in de rug had gegeven.

Interessant genoeg heeft Kroes nog niet gezegd wat ze precies gaat doen. Haar stelling was dat steun aan een 'arme' regio discutabel is als die regio in een rijk land ligt, zeker nu de Europese Unie nieuwe lidstaten telt die relatief veel armer zijn. Verder kritiseerde ze de steun aan grote bedrijven in economisch zwakke tijden. Dat biedt vaak immers hooguit een oplossing op de korte termijn. Wil je de economie echt stimuleren, dan kun je beter kleinere, innovatieve bedrijven steunen.

Regeringen steunen bedrijven te pas en te onpas. Kiezers vinden dat sympathiek, maar een bedrijf is er doorgaans alleen mee geholpen als er ook meer structurele maatregelen worden genomen. Staatssteun leidt bovendien al gauw tot concurrentievervalsing die bedrijven elders, ook elders binnen de Unie, in de problemen brengt. Zo maakt staatssteun van een nationaal probleem een Europees probleem.

Kroes is niet faliekant tegen staatssteun, ze haalt alleen de teugels aan. Hoe hard dat nodig is, bewijzen de vele gevallen van ongeoorloofde staatssteun in de afgelopen jaren.

Neem de miljarden die de Franse overheid pompte in het conglomeraat Alstom, bouwer van onder meer treinen. Het land kreeg toestemming om steun te geven, maar zou als tegenprestatie de markt voor treinstellen liberaliseren. Dat is niet gebeurd, en nu wil Kroes dat de 2,3 miljard euro voor Alstom teruggaat naar de staatskas, anders stapt ze naar de rechter.

De Europese Commissie waakt voor misbruik, maar toch heeft Kroes een lastige positie. Haar Duitse collega Verheugen van industriebeleid wil graag grote bedrijven kweken die de wereldconcurrentie kunnen weerstaan.

Ook commissievoorzitter Barroso helpt Kroes niet echt. Hij beweerde vorige week dat als er moet worden gesubsidieerd, de EU dat het beste kan doen. Want die hanteert 'objectieve criteria'. Kroes is juist van de liberale stroming die vindt dat landen hun eigen boontjes moeten doppen, zodat regionaal beleid eigenlijk per definitie niet in Brussel thuishoort.

Zoals ze al zei: Ze is niet naar Brussel gekomen om haar vriendenkring uit te breiden. Zo ging er ook nog een waarschuwing naar Microsoft. Deze softwaregigant, die onlangs al voor een half miljard door de knieën ging voor de commissie, moet de onaantrekkelijke naam van een nieuwe -door de EU afgedwongen- versie van Windows veranderen. En nee, Kroes zou niet aanwezig zijn bij het bezoek van Microsoft-topper Bill Gates, gisteren in Brussel. Gates mocht al met drie van haar collega-commissarissen praten. Die kunnen dat heel goed af.

Trouw, 02-02-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB