EU-BEMOEIENIS?


De Europese openbare omroepen hebben minder last van de Europese Commissie dan minister Geert Bourgeois laat uitschijnen, zegt KAREN DONDERS.


Minister van Media Geert Bourgeois (N-VA) haalt sterk uit naar de Europese Commissie (DS 25 augustus). Die, zo stelde Bourgeois, bemoeit zich te veel met de manier waarop de verschillende lidstaten hun omroepbeleid vormgeven en wil door een herziening van de huidige regels een nog grotere macht over de publieke omroepen verwerven. Dat zou, aldus Bourgeois, geen goed idee zijn. Als Europa beslist wat publieke omroepen niet en wel mogen doen, verdwijnt de brede opdracht van de publieke omroep en kan de VRT zich dus niet meer profileren op het vlak van informatie, educatie, cultuur, sport en entertainment.

De Europese Commissie controleert of de overheidssteun aan publieke omroepen de concurrentie met marktspelers, zoals VMMa en RTL, niet al te zeer verstoort. Dat is haar taak. Staatssteuncontrole is evenwel geïnspireerd vanuit de optiek een Europese interne markt te creëren, ook in de mediasector. De minister heeft gelijk als hij zegt dat publieke omroepen niet gezien mogen worden in een commerciële logica. In die zin is enige waakzaamheid van lidstaten gerechtvaardigd en noodzakelijk.

Toch overdrijft minister Bourgeois de Europese impact op publieke omroepen. Al sinds 1992 stellen private ondernemingen de financiering van publieke omroepen aan de kaak bij de Commissie. Op basis van deze klachten, heeft het Directoraat Generaal voor Mededinging al meer dan 20 beslissingen genomen. Vooralsnog is er geen enkele beslissing waarin de Commissie de opdracht van openbare omroepen inperkt. De Commissie uit soms wel twijfels over bepaalde activiteiten van publieke omroepen. Het gaat dan echter niet over informatie of cultuur - de belangrijkste taken van de publieke omroep, zoals de minister terecht opmerkt - maar wel over de aankoop van sportrechten of over online dienstverlening. Hoewel de Europese Commissie al eens vragen stelt bij die laatste, heeft geen enkele inmenging van de Commissie geleid tot een beperktere publieke opdracht. De Europese regelgeving laat dit trouwens niet toe.

Bourgeois stelt ook dat de Commissie de intentie heeft om het huidige kader voor de analyse van steun aan publieke omroep ingrijpend aan te passen. Dit is echter niet het geval. Tijdens verschillende ontmoetingen tussen de betrokken actoren is duidelijk gecommuniceerd, onder meer door Neelie Kroes (Commissaris voor Mededinging) dat grote veranderingen, indien al gewenst, politiek onhaalbaar zouden zijn en er dus niet komen.

Om de impact van de Europese Commissie op het (Vlaamse) omroepbeleid enigszins te nuanceren, wil ik ook wijzen op de enorme flexibiliteit die lidstaten hebben om bevindingen van de Commissie te interpreteren. Wanneer de Commissie de financiering van een openbare omroep onder de loep neemt, gebeurt dit meestal in overleg met de lidstaat. Zo vraagt de Commissie Vlaanderen te onderzoeken of nieuwe diensten van de VRT wel degelijk binnen de opdracht van de omroep vallen en de markt niet al te zeer verstoren. Vlaanderen vult echter zelf in wat 'nieuwe diensten' zijn en bepaalt de concrete uitwerking van een dergelijk 'examen' voor nieuwe diensten.

Kortom, het argument van Bourgeois dat de Europese Commissie zich te veel bemoeit met openbare omroepen gaat vrij kort door de bocht. Men kan en moet zich trouwens ook afvragen in welke mate de Vlaamse overheid, die de VRT in de beheersovereenkomst ertoe aanzet meer dan een derde van haar middelen uit de markt te halen, niet zelf meer concurrentieproblemen oplevert en zo een Commissie-interventie uitlokt.

Karen Donders is onderzoekster bij het Institute for European Studies aan de VUB


DS, 26-08-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB