Student die zijn werk uitstelt, blijkt vatbaarder voor angst en depressie


Studenten die werk almaar voor zich uitschuiven, hebben meer kans op andere klachten, ook lichamelijke. Ze blijken ook ongezonder te leven. ‘Het is een vicieuze cirkel.’


Vlaamse studenten kunnen amper genieten van hun kerstvakantie, hard aan het studeren als ze zijn voor de examens na het eerste semester. Of dat zouden ze toch moeten doen. Meer nog dan de rest van de bevolking vertonen studenten hardnekkig uitstelgedrag. Volgens schattingen zou tussen 70 en 90 procent van hen er last van hebben. Er is altijd wel iets leukers te bedenken, zeker met internet en sociale media binnen handbereik.

Uitstelgedrag is geen onschuldig of alleenstaand fenomeen. Dat blijkt uit een studie van de Sophiahemmet Högskola in Stockholm bij Zweedse studenten. Daaruit blijkt dat uitstellers ook meer kans maken op gezondheidsklachten, zowel mentale als fysieke. De resultaten verschenen zopas bij JAMA.

De studie liep tussen augustus 2019 en december 2021. Zo’n 3.500 studenten van acht universiteiten in Stockholm en Örebro waren erbij betrokken. Iedere deelnemende student werd drie keer bevraagd over negen maanden, zeg maar een academiejaar. Het gros van de deelnemers kwam uit medische of technische richtingen. Hun gemiddelde leeftijd was 24,8 jaar. 63 procent was vrouw.


Schouders en elleboog

De onderzoekers ontdekten dat wie hoog scoorde op uitstelgedrag (procrastinatie in vaktermen) op het einde van de rit ook een hoger risico bleek te lopen op depressie, angst en stress. Opmerkelijk was dat zij ook meer last hadden van pijn in de bovenste ledematen, met name schouders, handen en elleboog.

Daarnaast bleek deze groep studenten ongezonder te leven. Ze hadden een slechtere nachtrust en deden minder aan lichaamsbeweging. Ook bleken ze eenzamer en kampten ze vaker met financiële moeilijkheden.

Een verklaring voor het verband kan hoofdauteur Fred Johansson op basis van deze studie niet geven. ‘Je zou kunnen zeggen dat uitstelgedrag stress veroorzaakt die dan op zijn beurt andere klachten in de hand werkt, maar dat is voorlopig speculatie.’

Je kunt je afvragen of het niet omgekeerd is, dat studenten met mentale en andere problemen vaker uitstelgedrag vertonen. ‘Een evidente vraag’, zegt Johansson. ‘Maar we hebben rekening gehouden met de voorgeschiedenis van de deelnemers op het vlak van bijvoorbeeld depressie. Dat is ook waarin deze studie verschilt van eerdere, vergelijkbare onderzoeken.’

Nog een bedenking is dat de bestudeerde periode nagenoeg volledig in de covidtijd lag. Kunnen de pandemie en de maatregelen errond de resultaten beïnvloed hebben? ‘Dat is mogelijk, maar wij gaan ervan uit dat het effect niet zo sterk is, omdat de covidmaatregelen voor alle deelnemers golden en de verschillen bij de uitstellers er nog altijd uitkomen.’


Neurotisch of nauwgezet

Egon Dejonckheere, onderzoeker aan de KU Leuven gespecialiseerd in mentaal welzijn, vindt de Zweedse studie, waar hij niet bij betrokken was, ‘methodologisch sterk en degelijk uitgevoerd’. ‘Het mooie eraan is dat ze een grote groep deelnemers over langere tijd gevolgd hebben. Zo kunnen ze inderdaad uitspraken doen over hoezeer uitstelgedrag een voorspellende waarde heeft voor andere symptomen. De vraag is wel in hoeverre de resultaten ook klinisch betekenisvol zijn, omdat de gevonden verbanden redelijk klein zijn. Bovendien houden ze in dit onderzoek geen rekening met andere persoonlijkheidskenmerken die verband houden met zowel uitstelgedrag of psychisch welzijn, bijvoorbeeld hoe neurotisch of nauwgezet iemand is.’

Die kenmerken werden in de studie niet meegenomen, geeft Johansson toe. Ook erkent hij dat het gevonden verband tussen een hoge procrastinatiescore en de andere symptomen niet sterk is. ‘Zeker niet op groepsniveau, maar voor sommige individuele studenten is het veel meer uitgesproken. Daar zit volgens mij ook de relevantie van deze bevindingen. Mensen die het beleid rond studentenwelzijn vormgeven kunnen daar beter rekening mee houden.’

Studentenpsycholoog Hannah De Blaiser van de UGent merkt in de praktijk dat veel studenten die met uitstelgedrag voor hulp aankloppen, ook met andere dingen kampen. ‘Ze zitten met negatieve gevoelens omdat ze geen vooruitgang boeken. En door die negatieve gevoelens stellen ze weer uit. Het is een vicieuze cirkel.’

Fred Johansson ziet in de bevindingen een argument om de discussie over de organisatie van het academiejaar (opnieuw) te voeren. ‘Van wie hogere studies volgt, wordt veel zelfstandigheid en zelfdiscipline verwacht. Je hebt deadlines veraf liggen en je moet het grotendeels zelf uitzoeken. Dat blijkt moeilijk voor veel jongeren. Het is echt geen toeval dat net studenten zo met procrastinatie worstelen.’


DS, 05-01-2023 (Tom Ysebaert)