Israëlische “martelgevangenissen”: Palestijnen getuigen over systemische foltering en verwaarlozing


Getuigenissen van Palestijnse gevangenen schetsen een grimmig beeld van de gang van zaken in Israëlische gevangenissen. Doelgericht geweld en algehele verwaarlozing vormen er de dagelijkse realiteit. “Ze sleuren met een gevangene alsof ze een dier verslepen.”


“Tijdens de ondervraging sloegen ze ons met een stok en schopten ze ons, vooral op de rug en rond de hals”, getuigt Sufian Abu Saleh, een Palestijn uit Gaza die bijna twee maanden vastzat in de gevreesde gevangenis van Sde Teiman, in een nieuw rapport van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’tselem. “We waren ongeveer met tachtig. Ze hielden ons naakt in dezelfde positie tot middernacht. Het was erg koud. Dan gaven ze ons witte, doorschijnende kledij en zetten ze ons allemaal op een vrachtwagen, zowat op elkaar gestapeld”, herinnert Abu Saleh zich nog over zijn eerste dag in Israëlische gevangenschap. “We mochten niet bewegen of spreken. Als de soldaten iets van beweging voelden, sloegen ze ons. Ik voelde dat ze mij verwond hadden aan mijn been, maar het leek niets ernstigs.”

Maar een maand later moest de 42-jarige vader van vier uit Khan Younis zijn been laten amputeren. Abu Saleh was eerst met een alarmerende zwelling op zijn been bezorgd naar de bewakers gestapt. Een week vol koorts en pijn later brachten ze hem naar een dokter. “Onderweg sloegen ze mijn gewonde been met matrakken en hun geweren, en stapten ze erop. Ik schreeuwde het uit van de pijn”, zegt de Palestijn, die sinds half april terug in Gaza is. “Een soldaat vroeg me welk been pijn deed en begon er dan brutaal hard op te slaan.” Abu Salehs eerste doktersbezoek verliep geblinddoekt en geboeid. Uiteindelijk stelde een orthopedist hem voor de keuze: zijn been of zijn leven. Zijn been was intussen in een zodanig slechte staat dat hij het moest laten amputeren om te overleven.


Martelingen vaste kost

B’tselem verzamelde nog 54 andere gelijkaardige getuigenissen van Palestijnen. Zij vertellen over de vernederingen, martelingen en verwaarlozing die veel van de bijna 10.000 Palestijnen in Israëlische gevangenissen voortdurend ondergaan. Ook seksueel geweld zou er een standaardpraktijk zijn. Volgens het rapport is het Israëlische gevangenissysteem vandaag een “netwerk van martelkampen” waar de aanhoudende psychische en fysieke marteling en mishandeling van Palestijnse gevangenen een institutioneel en systemisch gegeven is. Al minstens zestig gedetineerden zouden in de gevangenissen omgekomen zijn. Zeker tijdens gevangenentransporten, zoals dat van Abu Saleh naar de dokter, is geweld schering en inslag.

Dat beaamt ook een advocaat voor Addameer, een Palestijnse ngo die Palestijnen in de gevangenis ondersteunt, aan de telefoon: “De martelingen, de mishandeling, het seksuele geweld, de zware fysieke aanvallen, de vernederende behandeling: het is een wijdverspreid beleid, het zijn geen geïsoleerde gevallen.” De advocaat – die alleen anoniem in de krant wil, omdat Israël Addameer in 2021 als terreurbeweging bestempelde – bezocht verschillende Palestijnse gedetineerden in de gevangenissen van Sde Teiman en Ofer, waar veel Gazanen opgesloten zitten.

Officieel ondervragen de Israëlische veiligheidsdiensten daar vooral Palestijnen uit Gaza die ze ervan verdenken lid te zijn van gewapende Palestijnse groeperingen als Hamas. Die ondervragingen verlopen allesbehalve zachtaardig. “Dat is niets nieuws”, zegt de advocaat. “Foltering is al langer een systematische praktijk van de overheid tegen Palestijnse gevangenen.” Vooral gevangenen uit Gaza krijgen het zwaar te verduren, maar bewakers schrikken ook niet terug voor gewelddadige ondervragingen van Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever: “Israëlische ondervragers gebruiken áltijd marteltechnieken bij ondervragingen.”


Rot eten

“De bedoeling is echt om de Palestijnen te vernederen en om hen het gevoel te geven dat ze niet menselijk zijn.” Dat zag de advocaat ook bij bezoeken aan een cliënt: “Ze sleuren iemand binnen alsof ze een dier verslepen. De gevangene is geblinddoekt en geboeid, ze duwen zijn hoofd tegen de grond en trekken hem aan het T-shirt omhoog. Zelfs voor ons advocaten is het vernederend.” Het merendeel van de gevangenen krijgt nooit een advocaat te zien, en vrijwel alle informatie die de buitenwereld bereikt, komt van Palestijnse getuigen en Israëlische klokkenluiders. Onafhankelijke organisaties zoals het Rode Kruis krijgen geen toegang tot de gevangenissen.

In de overbevolkte cellen moeten gevangenen het rooien zonder hygiënische producten, werkend sanitair is er amper. ’s Nachts houden de bewakers de gevangenen uit hun slaap met felle lichten en luide muziek. Zoals de gedwongen amputatie van Abu Saleh aantoont, berokkent ook de gebrekkige medische zorg veel schade. De extreemrechtse minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, klopt zich overigens op de borst dat hij de menu’s in gevangenissen verkleind en verschraald heeft. “Het eten was verschrikkelijk, in kwaliteit en in hoeveelheid”, getuigt Hisham Saleh, die ruim drie maanden in Ofer doorbracht, in het rapport van B’tselem. “De porties volstonden voor niemand, en het eten was meestal rot.”

Ongeveer de helft van alle Palestijnse gedetineerden in Israëlische gevangenissen zou gevangenzitten zonder concreet te weten waarvan ze beticht worden. Als de Israëli’s iemands schuld na maanden vol ondervragingen niet kunnen bewijzen, laten ze die zonder veel uitleg vrij aan de grens met Gaza. Wie vrijkomt, moet vaak met breuken, fel vermagerd en afgetakeld op zoek naar zijn familie. Sommigen komen er pas na een maandenlange opsluiting achter dat een of meerdere familieleden zijn omgekomen tijdens de oorlog in Gaza. Volgens het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid eiste die al ruim 40.000 doden.


Blog DS, 06-08-2024 (Dries Blontrock)