Cartoon over ‘islamlogica’ zet hogeschool op stelten


In een les over rechten en vrijheden toonde een docent van de Karel de Grote Hogeschool een cartoon over de islam die niet naar de zin was van alle studenten. ‘Het recht op vrije meningsuiting niet meer behandelen? Dan doe ik aan zelfcensuur.’


Na de commotie over een cartoon die vertoond werd tijdens de les ‘rechten en vrijheden’, had de directie van de Karel de Grote Hogeschool gisteren een gesprek met de docent. ‘Respect voor diversiteit is essentieel, ook binnen KdG’, stelde de hogeschool.

Eind oktober toonde een docent rechtspraktijk aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen tijdens een online les over ‘rechten en vrijheden’ in het vak staatsrecht een cartoon van de satirische website ’t Scheldt. Daarop wordt de ‘islamlogica’, naast een afbeelding van de profeet Mohammed, uitgelegd: ‘Beledigd door cartoons en kritiek, maar niet beledigd door onthoofding, verkrachting, zelfmoordaanslagen, pedofilie ...’

Nadat een student die cartoon gisteren online had gegooid, brak op sociale media onder studenten van de hogeschool een storm van protest los. Zij noemen de prent islamofoob en racistisch, en vinden het niet kunnen dat de docent die heeft getoond. De commotie was zo groot dat de hogeschool intern meteen communiceerde dat er een onderzoek liep. ‘KdG veroordeelt elke vorm van racisme en dus ook de inhoud van deze cartoon’, schreef de hogeschool. ‘De cartoon is uit de les geknipt en verliest daardoor context. We onderzoeken hoe deze cartoon geïntegreerd is in de les. We herhalen expliciet dat KdG openstaat voor alle levensbeschouwingen. We begrijpen dat deze commotie veel betrokken studenten en docenten sterk beroert, net omdat respect voor diversiteit essentieel is, ook binnen KdG.’

De hogeschool had gisteren een gesprek met de docent en zal ook nog met studenten praten.


Protest in de les

In de online les, die zoals alle online lessen werd opgenomen, ging het onder meer over hoe het recht op vrijheid van meningsuiting soms botst met het recht op vrijheid van religie. In de les verwijst de docent naar de Deense Mohammedcartoons, Charlie Hebdo en Samuel Paty, de Franse leraar die in oktober op straat werd onthoofd nadat hij in een les over de vrijheid van meningsuiting enkele Mohammedcartoons had laten zien.

‘Wat die leerkracht aan zijn leerlingen heeft laten zien, is toch wel echt over de grens, hé’, merkt een studente in de les op. ‘Waarom? Ik ben benieuwd’, zegt de docent. Dezelfde studente valt ook over de cartoons die de docent zelf ter illustratie in zijn les toont: ‘U kunt de vrijheid van meningsuiting toch ook op een andere manier overbrengen aan uw leerlingen dan met zulke heftige cartoons’, werpt ze op. Daarop antwoordt de docent: ‘Ik weet het niet, want dat is net het punt en de hele problematiek met de vrijheid van meningsuiting. Die botst vaak met het volgende recht dat we gaan bespreken: de vrijheid van geloof.’

De docent, die liever niet met zijn naam in de krant wil, zegt aan de telefoon er het hart van in te zijn. ‘De les was een fantastisch mooi debat over rechten en vrijheden. Er is heel veel ter sprake gekomen, ook Zwarte Piet.’

‘Ik geef al jaren met enorm veel plezier en passie les en ik geef ook al jaren dezelfde les zonder problemen. Het enige wat er nu was bijgekomen, was het verhaal over de moord op Samuel Paty en de polemiek tussen de Turkse president Erdogan en de Franse president Macron. Ik heb dat allemaal gekaderd. Natuurlijk, als je fysiek lesgeeft, kun je elkaars gezichtsuitdrukking zien. In een online les is dat moeilijk. Ik weet ook dat heel wat dingen gevoelig liggen. Maar moet je daar dan niet meer over spreken? Moet ik het recht op vrije meningsuiting niet meer behandelen? Dan doe ik aan zelfcensuur.’


Eerder al signalen?

Op sociale media schreven sommige studenten dat de docent eerder al racistisch uit de hoek kwam, dat hij bijvoorbeeld ‘constant racistische grappen over Oostblokkers’ maakte of soms zei dat vluchtelingen van een OCMW-uitkering profiteerden. Volgens een student zouden door zijn lessen studenten naar een andere hogeschool zijn overgestapt. ‘We onderzoeken of het klopt dat er eerder al signalen gegeven zijn’, zegt Inge Lories, woordvoerster van de KdG Hogeschool. ‘Maar die zijn zeker niet tot bij de directie gekomen.’

De docent begrijpt niet waar de reacties vandaan komen. ‘De eerstejaarsstudenten hebben mij zes weken aan het werk gezien en gehoord. Alle lessen zijn opgenomen. Iedereen kan die herbekijken. Ik maak mij niet veel zorgen. Ik krijg ook veel berichtjes van studenten met een moslimachtergrond die de commotie niet begrijpen. Die doen ontzettend veel deugd. Maar ik ben wel in het diepst van mijn ziel geraakt.’


Blog DS, 09-12-2020 (Yves Delepeleire)