En de economie, die krimpt voort


Vijf maanden al zijn de Griekse regering en de Europese instellingen verwikkeld in een economisch pokerspel. Het enige resultaat: met de Griekse economie gaat het weer van kwaad naar erger.


‘Ik kan niet uitsluiten dat de Griekse economie dit jaar weer krimpt.’ Eurocommissaris Valdis Dombrovskis bevestigde gisteren de uitermate sombere berichten over de Griekse economie. Ook de Oeso stelde deze week haar verwachtingen bij. Eind vorig jaar verwachtte ze voor dit jaar een groei van 2,3 procent, nu is ze blij met 0,1 procent. De Griekse ex-premier Samaras verweet zijn opvolger gisteren dat hij de zaken alleen maar erger heeft gemaakt.

Een ander verontrustend cijfer: tussen december en april haalden de Grieken 35 miljard euro van hun bankrekeningen. Een deel werd naar het buitenland versast, maar het grootste stuk zit gewoon onder de matrassen.

Het geeft aan hoe weinig vertrouwen de Grieken hebben in een goede afloop van het conflict. Het partijtje armworstelen tussen de regering-Tsipras en de Europese ‘instituties’ mag dan nog geen winnaar hebben opgeleverd, de verliezers zijn wel al bekend: de gewone Grieken die verder wegzinken in het economische moeras. Nog een cijfer, ter illustratie: Athene maakte deze week bekend dat 1,2 miljoen Grieken werkloos zijn, 3,4 miljoen ‘niet actief.’ De Grieken zijn met 11 miljoen.

Tegelijk heeft het Grieks-Europese machtsspel iets surreëels. De inzet op dit moment is 7,2 miljard euro. Zoveel bedraagt de laatste schijf van het tweede hulpprogramma. Als de Grieken doen wat Europa hen oplegt, krijgen ze het geld. Maar die 7,2 miljard euro is in twee maanden op. In juni moeten de Grieken 1,6 miljard terugbetalen, in juli 3,9 miljard en in augustus 3,2 miljard. Samen is dat 8,7 miljard.

En dan? Iedereen gaat er van uit dat een derde hulpprogramma nodig is. Anders volgt alsnog het faillissement. Maar dat derde pakket lijkt de olifant in de kast. Hoeveel extra geld heeft Athene nodig? Niemand wil er een bedrag op kleven. Maar 50 miljard lijkt niets overdreven, zeker nu de economie weer in recessie dreigt te gaan. Als het bijna onmogelijk is een akkoord over 7,2 miljard te bereiken, hoe gaat men dan ooit aan 50 miljard komen?

Bij steeds meer Europese lidstaten groeit de overtuiging dat het geld verdwijnt in een bodemloze put. Het cruciale probleem blijft de totaal disfunctionele Griekse economie. Zolang de Grieken niet meer gaan produceren en exporteren, is er geen hoop dat ze ooit uit de crisis komen. Europa eist het, Athene belooft het, maar er gebeurt niets. Meer zelfs, door de aanhoudende onzekerheid is het ondernemersvertrouwen verder gedaald. Zelfs het toerisme – toch een belangrijke bron van inkomsten – dreigt opnieuw een slag te krijgen.


Boven hun stand

Ook in Griekenland zijn er economen die vinden dat vers Europees geld geen enkele zin heeft. Het grootste deel daarvan vloeit toch gewoon terug naar de schuldeisers. Van de 240 miljard euro die Griekenland de voorbije jaren heeft gekregen, is slechts 11 procent in de economie gepompt.

‘Eigenlijk had Griekenland in 2010 failliet moeten gaan’, schrijven Konstantine Gatsios en Dimitrios Ioannou in een opiniestuk voor Bloomberg. ‘Was dat gebeurd, dan zou de Griekse schuld nu 50 miljard minder groot zijn en zou de kans op een economisch herstel aanzienlijk groter zijn geweest. Alleen mocht dat niet omdat de grote Europese banken te veel schade zouden oplopen.’

De twee economen wijzen erop dat Europees geld in Griekenland pompen nooit heeft gewerkt. Meer zelfs, het was de bron van veel kwaad. ‘Na de invoering van de euro kreeg Griekenland elk jaar meer geld dan het nodig had, ongeveer 5 tot 10 procent van het bnp. Het moest de economie doen convergeren met die van de andere eurolanden. Maar de politici gebruikten het geld om aan cliëntelisme te doen. Gevolg: de Grieken gingen boven hun stand leven en dachten dat het normaal was.’

Volgens Gatsios en Ioannu is een schuldherschikking nu de beste oplossing. ‘Het kan het vertrouwen tussen de Grieken en de kredietverleners herstellen. Waarna de structurele hervormingen eindelijk kunnen beginnen.’

Kees Vendrik, een lid van het Nederlandse Rekenhof, zei deze week ook al dat de Nederlandse belastingbetalers er niet op moeten rekenen ooit iets terug te zien van de steun aan Griekenland.


DS, 06-06-2015 (Dominique Minten)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB