De kloof tussen de ‘zakkenvuller’ en de kassierster


Bedrijven geven al jarenlang openheid van zaken over de loonkloof tussen de top en de werkvloer. Schieten we daar iets mee op?


‘Franske Muller, zakkenvuller’. Een commerciële copywriter zou een moord begaan voor die slagzin, bedacht door de vakbonden bij Delhaize. Drie woorden, maar wat een zeggingskracht. Je ziet het voor je: de ceo die een miljoenenloon opstrijkt, terwijl hij vanuit zijn ivoren toren met één pennenstreek beslist over het lot van duizenden ondergeschikten. De bedrijfsleiding die de aandelenkoers en de bonus ziet stijgen naarmate de loonkosten beter in toom worden gehouden. Maar vooral: de diepe kloof tussen het loon van de manager met zijn bedrijfslimousine en ‘Debora aan de kassa’.

Die kloof inspireerde de Belgische wetgever er drie jaar geleden toe om bedrijven tot meer transparantie daarover te verplichten. Dat gebeurde toen de Europese ‘aandeelhoudersrichtlijn’ in Belgische wettekst werd omgezet. Sinds 2020 moeten beursgenoteerde ondernemingen de verhouding tussen het hoogste en het laagste loon publiceren. Hoewel ze er niet mee te koop lopen, is het cijfer sindsdien inderdaad in de jaarverslagen terug te vinden. Bij de Bel20-bedrijven varieerde de verhouding vorig jaar tussen 13 (vastgoedbedrijf VGP) en 182 (bierbrouwer AB InBev). Veel bedrijven volstaan met een kort zinnetje, maar bijvoorbeeld KBC publiceert een informatieve tabel met de ontwikkeling door de jaren heen.

Zijn we nu iets opgeschoten met die verplichting? Na enkele tientallen jaarverslagen te hebben gescand, ben ik geneigd om ontkennend te antwoorden. Bij heel wat bedrijven heeft het cijfer niet veel betekenis, omdat er niet zoveel mensen in dienst zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor holdings, maar ook voor vastgoedbedrijven. Bovendien is de wet onduidelijk. Telt voor het hoogste loon ook de bonus mee? Sommige bedrijven vinden van wel, andere van niet. De bonus meetellen lijkt eerlijker, maar het cijfer verliest erdoor aan betekenis. Als de ceo een jaar geen bonus krijgt, kan de kloof opeens veel smaller worden. Bij Sofina bijvoorbeeld ging het cijfer vorig jaar van 82 naar 20. Ook is onduidelijk wat onder de ‘laagst betaalde werknemer’ begrepen moet worden. Veel bedrijven kijken alleen naar de werknemers in België, of zelfs alleen naar het hoofdkantoor. Dan krijg je een heel ander cijfer dan wanneer ook buitenlandse vestigingen worden meegeteld. Dat doet bijvoorbeeld Ontex expliciet wel. De ceo verdient er 923 keer meer dan een werknemer van een Pakistaanse fabriek.

En hoe zit het nu met Muller? Ahold Delhaize is een Nederlands bedrijf en publiceert niet over de kloof tussen de hoogste en de laagste lonen. Wel over het salaris van de gemiddelde werknemer. Dat ligt 128 keer lager dan de 6,5?miljoen van de ceo. Toch al beter dan het jaar voordien. Toen gingen er 133 gemiddelde salarissen in het loonpakket van Muller.


DS, 06-05-2023 (Ruben Mooijman)