Wetenschappers en antropologen hebben uitgezocht dat de Tsimane, een volk in het Boliviaanse regenwoud, het meest gezonde hart ter wereld hebben. "Het is een onvoorstelbaar volk met radicaal andere manieren van eten en leven", is de conclusie. Zitten er ook lessen in voor de westerse wereld?
Waar wonen de mensen met het gezondste hart ter wereld? In het regenwoud in Bolivia, zo blijkt uit een onderzoek in het Amerikaanse wetenschappelijke blad The Lancet dat is voorgesteld op een congres van de American College of Cardiology. Bij de zogenoemde Tsimane vertoont bijna niemand tekenen van verstopte bloedvaten, zelfs niet op hoge leeftijd. "Het is een onvoorstelbaar volk", zeggen cardiologen en antropologen, "met radicaal andere manieren van eten en leven." Hoewel de rest van de wereld zich niet opnieuw kan bekeren tot een leven als jager-verzamelaar, "kunnen we er wel iets uit leren."

De Tsimane, een volk apart

Tsimane (fonetisch: "chie-meej-neej") is de naam voor het volk in het Amazonewoud in de Boliviaanse vlaktes. Met zo'n 16.000 zijn ze. Hun manier van leven vertoont grote gelijkenissen met menselijke beschavingen van duizenden jaren geleden: ze jagen, vissen en verbouwen het land om in hun levensonderhoud te voorzien. De Tsimane wonen erg verdoken en afgelegen van de bewoonde wereld, het was dus niet zo simpel om hen te bereiken.

De onderzoekers moesten meerdere vluchten nemen, een dag in een kano doorbrengen en een jeep-rit van 6 uur uitzitten voor ze hen konden bereiken. En vervolgens met de deelnemers aan de studie dezelfde trip terug ondernemen naar de dichtstbijzijnde stad met een ziekenhuis.

Het team betrok niet alleen eerdere onderzoeksgegeven van overleden Tsimane in de studie, ze kregen ook 705 mensen zo ver om hun hart te laten controleren onder een CT-scanner. Ook hun gewicht, hartslag, bloeddruk, cholesterol en bloedsuiker werden gemeten. In ruil voor hun inspanningen kregen de deelnemers bedankjes in natura, zoals draad en garen. De gegevens werden daarna vergeleken met die van 6.800 Amerikanen.

AP
75 jaar en amper aderverkalking

De onderzoekers wilden de zogenoemde calciumscore bepalen, de afzetting van kalk in de kransslagaders. CAC ("coronary artery calcium") is een belangrijke indicatie voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.

Wat blijkt? Op 45-jarige leeftijd had bijna niemand van de Tsimane aderverkalking. Ter vergelijking: bij 45-jarige Amerikanen is dat 25 procent. Op 75-jarige leeftijd is twee derde van de Tsimane-bevolking nog altijd "kalkvrij", terwijl maar liefst 80 procent van de 75-jarige Amerikanen op die leeftijd aderverkalking heeft.

"Het cijfer is veel lager dan in eender welke andere populatie waarover gegevens beschikbaar zijn", zegt antropoloog Michael Gurven van de University of California aan de BBC. "Het dichtst in de buurt kwamen nog Japanse vrouwen, maar het is nog altijd van een heel andere orde."

De Tsimane zijn al decennialang het onderwerp van onderzoek, wetenschappers sluiten uit dat het "gewoon" een geval is van ongezonde mensen die jonger sterven. Wat is er dan wel aan de hand?

Hun dieet

Belangrijke factor blijkt hun eetpatroon te zijn. Enkele gegevens op een rijtje:

17 procent van hun dieet bestaat uit wild, waaronder wild zwijn, tapir en capibara
7 procent bestaat uit vers gevangen vis, waaronder piranha en meerval
De rest komt voornamelijk van de opbrengst van familieboerderijen die rijst, maïs, maniokwortel (cassave) en bakbananen verbouwen
Ze eten daarnaast ook fruit en noten die ze verzamelen en plukken
Dat leidt ertoe dat:

72 procent van hun calorie-inname komt van koolhydraten (85 procent in Amerika)
14 procent van hun calorie-inname bestaat uit vet, in de VS is dat 34 procent. Ze eten ook veel minder verzadigde vetten
14 procent van hun calorie-inname bestaat uit proteïnen (eiwitten), net als bij de Amerikanen, maar de Tsimane eten veel meer mager vlees
Hun leefstijl

De Tsimane zijn fysiek een zeer bezig volkje: elke dag zijn ze vier tot zeven uur in beweging. Mannen leggen gemiddeld 17.000 stappen per dag af, vrouwen 16.000. Zelfs zestigplussers schrijven meer dan 15.000 stappen per dag op hun conto. Cijfers die verbleken bij de "10.000 stappen per dag" die wij westerlingen graag nastreven (maar waar velen nauwelijks aan geraken, al hun inspanningen en stappentellers ten spijt.

Er is geen elektriciteit, geen stromend water. Als de Tsimane willen eten, moeten ze het zelf gaan jagen, plukken of verbouwen. Ze moeten met andere woorden wel in beweging zijn om te kunnen overleven. En ze wandelen, rijden met een fiets of gebruiken een kano om zich te verplaatsen.

Ze roken en drinken ook veel minder.

Wat kunnen wij hieruit leren?

"We moeten beweging veel ruimer bekijken dan enkel sporten in het weekend", zegt cardioloog Michael Gurven. "Fiets naar het werk, neem de trap, introduceer een loopband op kantoor terwijl je werkt."

"De moderne wereld houdt ons in leven, maar de verstedelijking en de steeds specifiekere arbeidsvereisten zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten", zegt Gregory Thomas van het Long Beach Memorial Medical Centre in Californië. "De Tsimane wonen daarentegen in kleine gemeenschappen. Ze zijn enorm sociaal, hun leven staat in het teken van die gemeenschap. En ze staan optimistisch in het leven.

"Dit is een mooie studie uit het echte leven die bevestigt wat we weten over het voorkomen van hart- en vaatziekten", zegt professor Naveed Sattar van de University of Glasgow. "Simpel gezegd: een gezond voedingspatroon met weinig verzadigde vetten en heel veel onbewerkte producten, niet roken en een leven lang actief zijn."

Eigen mening:

Het is niet opmerkelijk dat de Tsimane-stam procentueel gezien het gezondste hart hebben in de wereld. Als ik hun levensstijl bekijk, kan ik concluderen dat deze mensen zeer gezond eten, (veel fruit, noten, groenten, wild, vis…) ze zeer actief zijn (17 000 stappen gemiddeld per dag) en ze veel minder roken en drinken dan in de rest van de wereld. Als we dit vergelijken met de levensstijl in het westen, kan je stellen dat we op alle vlakken te kort schieten. We eten veel ongezonder. We consumeren te veel ongezonde vetten en suikers en eten te weinig groenten en fruit. Daarnaast bewegen we veel te weinig. De Tsimane-stam wandelt gemiddeld 17 000 stappen per dag terwijl de norm hier ligt op 10 000 stappen. Ten slotte roken en drinken we nog steeds teveel. Dat dit verschil zo groot is tussen deze twee culturen is natuurlijk ook te wijten aan de levensomstandigheden waarin we leven. De Tsimane-stam leeft in het regenwoud waar ze moeten overleven van de natuur. Ze moeten zelf naar voedsel zoeken en moeten elke dag werken op hun boerderijen. Hierdoor zitten ze in een constante routine waarbij gezonde voeding en veel lichaamsbeweging centraal staan. In de westerse landen zijn er enorm veel verleidingen die aanzetten tot een ongezonde levensstijl. Ga naar een supermarkt en je kan stellen dat de helft van de aangeboden voeding niet gezond is. Fastfood, frisdrank, alcohol, snacks, snoep, … Het is onrealistisch om te zeggen dat we dezelfde cijfers kunnen voorleggen als de Tsimane-stam in de komende jaren. Het aanbod hier is gewoonweg te groot omdat te realiseren. We moeten wel naar een cultuur streven waarbij een gezonde levensstijl nog meer wordt aangemoedigd en waarbij we stilaan de ongezonde voeding steeds meer naar de achtergrond drijven zodat de cijfers in ons land inzake hartziekten zullen dalen.

bron: De Redactie: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2926641

Naar aanleiding van dit artikel kunnen we ons afvragen of de westerse mens wel echt zo geëvolueerd is als we zelf beweren. Vooruitgang zien we vaak als een positief gegeven, maar het brengt niet alleen positieve elementen met zich mee. Veel elementen van onze levensstijl zijn momenteel volledig verkeerd. We ervaren vooral suiker en vetten als lekker, dus cola, hamburgers, donuts, ... worden enorm veel verkocht en domineren onze voedselcultuur. Daarnaast zien we dat heel veel van die producten ook nog eens wordt weggegooid. We lusten geen groenten, fruit of water meer. Op cafe kost een glas water vaak meer dan een glas bier. Een van de meest confronterende ervaringen die ik op dit gebied heb meegemaakt, was een vriend van mij die zei dat hij geen groeten of fruit at omdat "het niet lekker is". Alcohol en sigaretten worden nog steeds aanvaard en behoren tot onze dagdagelijkse leefomgeving. Jongeren zitten meer voor hun tv, spelconsole, gsm of tablet dan ze buiten spelen. De 10.000 stappen die in de argumentatie van Hendrik worden aangehaald, zijn voor veel mensen een utopie. Deze mentaliteit brengt veel gezondheidsproblemen met zich mee. Op dit gebied kunnen we heel veel leren van traditionele stammen, waarin fysiek werk en leven van de natuur centraal staan.